آسیانیوز ایران؛ سرویس سیاسی:
آتش تحریمها بار دیگر در حال شعلهور شدن است. به گزارش انحصاری خبرگزاری رویترز از قالب چهار دیپلمات آگاه، بریتانیا، فرانسه و آلمان قصد دارند از روز پنجشنبه، ۶ شهریور، روند بازگرداندن تحریمهای تمامعیار سازمان ملل متحد علیه ایران را فعال کنند. این تصمیم سرنوشتساز که در چارچوب "مکانیسم ماشه" (Snapback) توافق هستهای برجام پیشبینی شده، پس از آن گرفته شد که دیدار مقامات سه کشور اروپایی با دیپلماتهای ایرانی در ژنو نتوانست به "تعهدات ملموس و کافی" از سوی تهران منجر شود.
با این حال، به نظر میرسد پنجره دیپلماسی همچنان باز است. دیپلماتهای غربی به رویترز گفتهاند که آنها امیدوارند ایران ظرف ۳۰ روز آینده تعهداتی در خصوص برنامه هستهای خود ارائه دهد تا بتوانند اجرای اقدامات عملی را به تعویق بیندازند. یک دیپلمات غربی تاکید کرد: «مذاکرات واقعی زمانی آغاز خواهد شد که نامه ارسال شود.» این اقدام در حالی رخ میدهد که بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی برای اولین بار پس از وقفه قبلی به ایران بازگشتهاند، اما هنوز هیچ توافقی بر سر حدود دسترسی آنان به تاسیسات هستهای وجود ندارد. تهران نیز هشدار داده که در صورت اعمال تحریمها، "پاسخی سخت" خواهد داد. این تصمیم سه کشور اروپایی را میتوان در چند محور کلیدی تحلیل کرد:
پایان استراتژی "صبر راهبردی" اروپا
سه کشور اروپایی برای ماهها با وجود تشدید فعالیتهای هستهای ایران، از فعالسازی مکانیسم ماشه خودداری کرده و بر دیپلماسی تأکید داشتند. فعالسازی این مکانیسم نشان میدهد که "صبر راهبردی" آنان به پایان رسیده و آنها به این نتیجه رسیدهاند که تنها دیپلماسی بدون فشار نمیتواند ایران را به بازگشت به تعهدات برجامی وادار کند.
یک فشار حداکثری حسابشده
فعالسازی مکانیسم ماشه یک فرآیند ۳۰ روزه است. اروپاییها با آغاز این روند، در واقع یک "اولتیماتوم" ۳۰ روزه به ایران میدهند. آنها به صراحت اعلام کردهاند که در صورت ارائه تعهدات لازم از سوی ایران، میتوانند اجرای تحریمها را (حتی تا ۶ ماه) به تعویق بیندازند. این اقدام بیشتر یک تاکتیک برای تحت فشار قرار دادن ایران در آستانه از دست رفتن فرصت قانونی (تاریخ انقضای قطعنامه ۲۲۳۱) است.
بازی در دو جبهه متضاد
اروپا سعی دارد همزمان بر دو اسب متضاد سوار شود: از یک سو با فعالسازی مکانیسم ماشه، به ایالات متحده نزدیک میشود و نشان میدهد که در قبال پیشرفتهای هستهای ایران قاطع است. از سوی دیگر، با سیاست درهای باز برای مذاکره در ۳۰ روز آینده، خود را از مواضع جدی و جنگی ترامپ متمایز کرده و فضایی برای دیپلماسی حفظ میکند.
پیامدهای شگرف در صورت اجرای کامل تحریمها
بازگشت تحریمهای شورای امنیت (که بخشهای مالی، بانکی، نفت، گاز و دفاعی ایران را در بر میگیرد) به معنای مرگ قطعی برجام و ورود بحران به فاز کاملا جدیدی خواهد بود. این تحریمها از نظر حقوق بینالملل مشروعیت دارند و نقض آنها برای تمام کشورها تبعات خواهد داشت. این امر میتواند ایران را در انزوای اقتصادی و سیاسی بیسابقهای قرار دهد.
نقش بازرسیهای آژانس
بازگشت محدود بازرسان آژانس به ایران یک نقطه امید کوچک است، اما تا زمانی که دسترسی کامل و بدون مانع آنان به تمام تاسیسات مورد نیاز فراهم نشود، این اقدام نمادین تلقی خواهد شد. سه کشور اروپایی شرط اصلی تعلیق تحریمها را ازسرگیری کامل همکاری ایران با آژانس ذکر کردهاند.