آسیانیوز ایران؛ سرویس اجتماعی:
شایعهای در فضای مجازی مبنی بر ترور امام جمعه شهر شمسآباد دزفول، باعث نگرانی و جنجال در میان کاربران شده بود. اما این خبر به سرعت و به طور قاطعانه از سوی مقامات رسمی تکذیب شد. فرمانداری ویژه دزفول با انتشار بیانیهای رسمی، نه تنها هرگونه سوءقصد به فردی به نام «علیرضا ستایشمهر» را رد کرد، بلکه اساس وجود چنین سِمَتی در شهر شمسآباد را نیز تکذیب نمود. در این بیانیه تأکید شده است: «شهر شمسآباد امام جمعه ندارد و اساسا خبر منتشر شده تکذیب میشود.» همچنین در ادامه این بیانیه آمده است که این فرد فرضی «در صحت و سلامت کامل به سر میبرد و هماکنون در حال انجام فعالیتهای روزمره خود است.» مقامات از شهروندان خواستهاند اخبار را تنها از منابع رسمی پیگیری کنند و به شایعات بیاساس توجه نکنند. این اتفاق، یک بار دیگر بر سرعت گسترش شایعات در فضای مجازی و لزوم اعتماد تنها به منابع رسمی خبری تأکید کرد.
تحلیل شایعه و ابعاد مختلف آن
۱.بررسی شایعه: اهداف و انگیزه های احتمالی
انتشار چنین شایعهای میتواند چندین هدف داشته باشد:
-
ایجاد رعب و وحشت
هدف اصلی ممکن است ایجاد ناامنی و ترس در جامعه باشد، مخصوصا در مناطق مرزی یا حساس.
-
تست کردن واکنشها
برخی گروهها ممکن است با انتشار شایعه، قصد سنجش سرعت و مکانیسم پاسخگویی نهادهای امنیتی و رسانهای را داشته باشند.
-
انحراف افکار عمومی
منحرف کردن توجه مردم از مسائل و اخبار مهم دیگر به سمت یک موضوع جعلی.
۲. پاسخ سریع و قاطع مقامات: یک الگوی مناسب
واکنش سریع و شفاف فرمانداری دزفول در تکذیب این شایعه، یک الگوی مناسب برای مدیریت بحران است. این واکنش شامل موارد زیر بود:
-
تکذیب فوری
عدم سکوت و پاسخگویی بلافاصله پس از انتشار شایعه.
-
شفافیت
ارائه توضیح واضح و قاطع که اساساً چنین پستی وجود ندارد.
-
اطمینانبخشی
اعلام سلامت فرد مورد ادعا برای از بین بردن هرگونه نگرانی.
-
هدایت افکار عمومی
درخواست از مردم برای دریافت اخبار فقط از منابع رسمی.
۳. درسهای کلیدی برای عموم
این واقعه چند درس مهم برای کاربران فضای مجازی دارد:
-
بررسی منبع
همیشه قبل از باور یا انتشار هر خبری، به منبع آن توجه کنید. اخبار مهم تنها از طریق رسانههای رسمی و معتبر منتشر میشوند.
-
پرهیز از دام احساسات
شایعات گاهی طراحی شدهاند تا احساسات (ترس، خشم) را برانگیزند. قبل از واکنش، منطق را به کار بگیرید.
-
مسئولیت اجتماعی
پخش نکردن اخبار تأییدنشده، یک مسئولیت اجتماعی است تا از گسترش اضطراب جلوگیری شود.
۴. جمعبندی
تکذیب سریع این شایعه نشان میدهد که نهادهای رسمی بر فضای اطلاعاتی نظارت دارند و میتوانند به سرعت در مقابل اخبار کذب واکنش نشان دهند. هوشیاری و مسئولیتپذیری تک تک کاربران در تشخیص اخبار واقعی از جعلی، مهمترین فاکتور در شکست خوردن چنین کمپین هایی است.