آسیانیوز ایران؛ سرویس سیاسی:
شبکههای اجتماعی بار دیگر صحنه گسترش شایعاتی بیاساس شدهاند. در ساعات اخیر، اخبار و پستهای متعددی دست به دست میشوند که از «مرگ دونالد ترامپ» حکایت دارند؛ ادعایی که هیچ منبع رسمی و معتبری در آمریکا یا جهان آن را تأیید نکرده است. این شایعات که عمدتا از پلتفرمهایی مانند توییتر و تلگرام سرچشمه میگیرند، در پی یک سردرگمی بزرگتر تقویت شدهاند: پخش مجدد یک مصاحبه قدیمی از ترامپ به صورت لایو در یوتیوب. بسیاری از کاربران این اقدام را عامدانه و برای القای زنده بودن او تفسیر کردهاند، اما همین موضوع بر دامنه ابهامات افزوده است.
همزمان، گزارشهایی درباره نیمه افراشته شدن پرچمهای کاخ سفید، سوخت تازهای به آتش این شایعات پرهیاهو ریخت. برخی رسانهها و کاربران، این اقدام نمادین را به وضعیت سلامتی رئیسجمهور پیشین آمریکا ربط دادند. اما حقیقت ماجرا بسیار متفاوت و غمانگیزتر است. بر اساس اطلاعیه رسمی کاخ سفید، پرچمها به احترام قربانیان تیراندازی مرگبار در یک کلیسا در مینیاپولیس و به دستور مستقیم ترامپ، تا غروب ۳۱ اوت به حالت نیمه افراشته درآمدهاند.
کبودی دست ترامپ
تصاویر جدیدی که اخیرا منتشر شده، نشان میدهد بخشی از دست راست ترامپ که به نظر میرسد کبود شده، با لایهای از یک کرم یا محصول آرایشی پوشانده شده است. این کرم که به وضوح با رنگ پوست طبیعی او همخوانی ندارد، سؤالات زیادی را درباره چیزی که ممکن است پنهان شود، ایجاد کرده است. روزنامه دیلی بیست در گزارش خود ادعا کرده که ترامپ از زمانی که به کاخ سفید بازگشته، به طور مداوم از این کرمها برای پوشاندن کبودی روی دستش استفاده میکره است. این ادعا باعث شده تا بسیاری از ناظران و شهروندان آمریکایی درباره شفافیت رئیسجمهور در مورد سلامت خود سؤال کنند. در حالی که کبودی میتواند دلایل پزشکی مختلف و بیضرری داشته باشد، پنهانسازی آن با محصولات آرایشی - به ویژه برای یک مقام عمومی در سطح رئیسجمهور ایالات متحده - یک موضوع غیرمعمول است و طبیعتا کنجکاوی و انواع گمانهزنی را برمیانگیزد. این موضوع را میتوان از چند منظر تحلیل کرد:
تحلیل فنی و بررسی ابعاد شایعه
۱. منشأ شایعه و نقش پلتفرمها
این شایعه کلاسیک نمونهای از اطلاعات نادرست (Misinformation) است که در بستر پلتفرمهای اجتماعی و به دلیل تعاملخواهی (Engagement Farming) به سرعت ویرال میشود. الگوریتمهای این پلتفرمها گاهی محتوای احساسی را بدون راستیآزمایی اولیه در اولویت قرار میدهند که به گسترش سریع شایعات دامن میزند.
۲. تحلیل پخش مصاحبه قدیمی
پخش مجدد مصاحبههای قدیمی به صورت لایو یک تکنیک رایج در یوتیوب برای افزایش ساعت تماشا و درآمدزایی از طریق تبلیغات است. انتساب این اقدام به یک «دستور عامدانه» برای اثبات حیات ترامپ، یک تئوری توطئه است که بر پایه هیچ سند و مدرکی استوار نیست و صرفاً یک حدس و گمان کاربران است.
۳. نمادشناسی پرچمهای نیمه افراشته
نیمه افراشته شدن پرچم در ایالات متحده یک پروتکل کاملاً مشخص دارد. این اقدام تنها در موارد زیر رخ میدهد:
- درگذشت شخصیتهای مهم ملی (رؤسای جمهور، قضات دادگاه عالی و...).
- وقوع فجایع ملی با تلفات انسانی بالا.
- به دستور رئیسجمهور برای ادای احترام به یک حادثه.
در این مورد، دلیل آن به طور رسمی اعلام شده: ادای احترام به قربانیان تیراندازی در کلیسای مینیاپولیس.
۴. پیامدهای گسترش چنین شایعاتی
-
بیثباتی بازارهای مالی
اخبار مربوط به سلامت رهبران کشورهای بزرگ میتواند به سرعت بر بازارهای سهام و ارز جهانی تأثیر بگذارد.
-
تضعیف اعتماد به رسانهها
وقتی کاربران مکررا با اخبار کذب مواجه میشوند، به تدریج اعتماد خود را به همه منابع خبری، حتی منابع معتبر، از دست میدهند.
-
ایجاد تنشهای بینالمللی
چنین اخباری میتواند در کوتاهمدت روابط دیپلماتیک را تحت تأثیر قرار دهد.
۵. راهکارهای تشخیص شایعه
-
منابع رسمی
همیشه منتظر بمانید تا خبر توسط یک منبع رسمی و معتبر (مانند کاخ سفید، خبرگزاریهای بزرگ چون AP، Reuters، CNN، Fox News) تأیید شود.
-
عدم اعتماد به شبکههای اجتماعی
شبکههای اجتماعی منبع اصلی خبر نیستند، بلکه پلتفرمی برای انتشار خبر هستند. منبع اصلی خبر را پیدا کنید.
-
بررسی زمانبندی
تاریخ وقایع را بررسی کنید. پخش یک مصاحبه قدیمی را با اخبار جدید اشتباه نگیرید.
-
مشاهده فعالیتهای اخیر
حسابهای رسمی ترامپ در Truth Social یا وبسایت او را برای یافتن اطلاعات جدید بررسی کنید.