آسیانیوز ایران؛ سرویس سیاسی:
در کانون توجهات دیپلماتیک جهان، یک عکس یادگاری میتواند به اندازه یک سخنرانی مهم، حاوی پیام باشد. عکسی که روز گذشته از سران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در تیانجین چین ثبت شد، با یک غیبت غیرمنتظره همراه بود: مسعود پزشکیان، رئیسجمهور ایران!
ویدیوهای منتشرشده در فضای مجازی به وضوح نشان میدهند که در لحظه تنظیم دوربین ها و ثبت این عکس رسمی که یکی از بخشهای ثابت و نمادین چنین اجلاسهایی است، جایگاه نماینده ایران خالی بود. این تصاویر بلافاصله واکنشها و سوالات زیادی را در رسانهها و بین کاربران شبکههای اجتماعی برانگیخت. در پی این جنجال، برخی رسانههای داخلی با انتشار توضیحاتی ادعا کردند که آقای پزشکیان به دلیل «تأخیر در پرواز» و در نتیجه دیر رسیدن به محل برگزاری مراسم، موفق به حضور در این بخش از برنامه نشده است. این توضیح در حالی ارائه میشود که ایران به تازگی به عنوان عضو کامل این سازمان پذیرفته شده و حضور پررنگ در آن از اولویتهای دیپلماتیک کشور محسوب میشود.
این اتفاق در حالی رخ داده که پیش از این نیز برخی از سفرهای خارجی مقامات ایرانی به دلیل مشکلات لجستیکی مانند برنامهریزی پرواز با چالش مواجه شده بود. این موضوع، اهمیت برنامهریزی دقیق برای حضور در عرصههای بینالمللی را بیش از پیش پررنگ میکند. این رویداد به ظاهر ساده، میتواند از چند منظر پروتکلی، ارتباطی و سیاسی مورد تحلیل قرار گیرد:
۱. اهمیت نمادین عکسهای رسمی در دیپلماسی
در دیپلماسی بینالملل، هیچ چیز به صورت تصادفی رخ نمیدهد. عکسهای دستهجمعی سران تنها یک یادگاری ساده نیستند، بلکه نمادی از وحدت، جایگاه و احترام متقابل کشورها هستند. جایگاه هر رهبر در کادر عکس، ترتیب ایستادن افراد و حضور به موقع همه، همگی حاوی پیام هستند. غیبت در چنین عکسی، حتی اگر به دلایل فنی مانند تاخیر پرواز باشد، میتواند به عنوان یک بیتوجهی ناخواسته به تشریفات مهم دیپلماتیک تفسیر شود و تا مدتها در آرشیو رسانهها باقی بماند.
۲. چالشهای لجستیکی و برنامهریزی
این اتفاق برای مقامات ایرانی بیسابقه نیست. محدودیتهای پروازی ناشی از تحریمها، گاهی باعث میشود سفرهای خارجی مقامات ایرانی با پروازهای غیرمستقیم و با زمانبندی پیچیدهای انجام شود که احتمال تأخیر را به شدت افزایش میدهد. این موضوع یک چالش ساختاری است که برنامهریزی برای حضور دقیق و به موقع در رویدادهای بینالمللی را دشوار میسازد و نیاز به یک مدیریت ریسک قوی دارد. اما مسئله اینجاست رییس جمهور که با هواپیمای مخصوص ریاست جمهوری پرواز می کند، چرا دچار این مشکل شده است؟!
۳. مدیریت ارتباطات و کنترل بحران
واکنش سریع رسانههای داخلی در ارائه توضیح (تأخیر به دلیل پرواز) نشاندهنده این است که دستگاه دیپلماسی کشور اهمیت این موضوع را درک کرده و سعی کرده تا با شفافیت، از دامنه تفسیرهای منفی بکاهد. اما در عصر حاضر، انتشار سریع ویدیو در فضای مجازی، پیش از ارائه توضیحات رسمی، خود یک چالش ارتباطی محسوب میشود.
۴. تأثیر بر تصویر بینالمللی
حضور ایران در سازمانی مانند شانگهای که یک بلوک مهم ژئوپلیتیک است، برای کشور بسیار حیاتی است. هر اقدام یا رویدادی که بتواند بر حرفهایگری این حضور سایه بیندازد، میتواند در محافل دیپلماتیک مورد توجه قرار گیرد. اگرچه این مورد احتمالا یک اشتباه غیرعمد بود، اما بر اهمیت توجه به جزئیات در بالاترین سطح دیپلماسی تأکید میکند. در نهایت، این واقعه درس مهمی است درباره اینکه در دیپلماسی مدرن، تنها محتوای سخنرانیها مهم نیست، بلکه اجرای بینقص و مدیریت زمان در تمامی مراسم ظاهری نیز به همان اندازه حیاتی است، زیرا این ظواهر است که اولین پیام را به مخاطب جهانی ارسال میکند.