آسیانیوز ایران؛ سرویس سیاسی:
درگیری لفظی میان ونزوئلا و آمریکا به مرحله جدید و خطرناکی وارد شده است. نیکلاس مادورو، رئیسجمهور ونزوئلا، روز دوشنبه در یک نشست خبری پرده از جزئیات تهدیدی بزرگ برداشت: استقرار هشت ناو جنگی آمریکا با ۱۲۰۰ موشک و یک زیردریایی در نزدیکی آبهای ونزوئلا. مادورو این حرکت را «بزرگترین تهدید نظامی یک قرن اخیر در آمریکای جنوبی» خواند و تاکید کرد که کشورش در برابر این فشارها کوتاه نخواهد آمد. از سوی دیگر، آمریکا ادعا میکند که این ناوگان برای مبارزه با قاچاق مواد مخدر به منطقه اعزام شده است.
تنشها زمانی اوج گرفت که آمریکا برای دستگیری وزیر دفاع ونزوئلا، ژنرال ولادیمیر پادرینو لوپز، جایزه ۱۵ میلیون دلاری تعیین کرد. این اقدام بیسابقه، خشم مقامات ونزوئلایی را برانگیخت و مادورو را به واکنش شدید واداشت. رئیسجمهور ونزوئلا هشدار داد که هرگونه درگیری در کشورش، میتواند به فروپاشی تمام دولتهای آمریکای جنوبی منجر شود. این اظهارات، نگرانیها از گسترش بحران به کل منطقه را افزایش داده است. این بحران را میتوان از چند منظر تحلیل کرد:
- اولاً، آمریکا با استقرار ناوگان خود در دریای کارائیب، به دنبال اعمال فشار حداکثری بر دولت مادورو است. این اقدام بخشی از استراتژی واشنگتن برای تضعیف حاکمیت ونزوئلا و احتمالاً تغییر رژیم در این کشور است.
- ثانیاً، ادعای مبارزه با مواد مخدر توسط آمریکا میتواند پوششی برای اهداف ژئوپلیتیک باشد. ونزوئلا دارای بزرگترین ذخایر نفت جهان است و کنترل این منطقه برای آمریکا از اهمیت استراتژیک برخوردار است.
- ثالثاً، جایزه ۱۵ میلیون دلاری برای دستگیری وزیر دفاع ونزوئلا نشاندهنده عمق خصومت بین دو کشور است. این اقدام بیسابقه میتواند به تشدید تنشها و حتی درگیریهای نظامی دامن بزند.
در نهایت، هشدار مادورو درباره فروپاشی دولتهای آمریکای جنوبی در صورت درگیری، بیانگر وابستگی اقتصادی و سیاسی کشورهای منطقه به یکدیگر است. بحران در ونزوئلا میتواند به سرعت به دیگر کشورها سرایت کند و ثبات کل منطقه را تهدید نماید.
۱. تحلیل امنیتی-نظامی
-
گسترش حضور نظامی آمریکا
استقرار ناوگان جنگی آمریکا در دریای کارائیب، حتی با توجیه مبارزه با مواد مخدر، یک پیام استراتژیک به رژیم مادورو است. این اقدام میتواند بخشی از استراتژی "فشار حداکثری" واشنگتن برای تحریک تغییر رژیم در کاراکاس باشد.
-
واکنش ونزوئلا
اعلام "تهدید بزرگ یک قرن اخیر" توسط مادورو، تلاشی برای بین المللیکردن موضوع و جلب حمایت کشورهای منطقه و متحدانش مانند روسیه و چین است.
-
جایزه ۱۵ میلیون دلاری
پیشنهاد جایزه برای دستگیری وزیر دفاع ونزوئلا، بیسابقه است و نشان میدهد واشنگتن به دنبال تضعیف شدید ارکان نظامی حاکم بر این کشور است.
۲. تحلیل سیاسی-دیپلماتیک
-
دکترین ترامپ در آمریکای لاتین
این اقدامات همسو با سیاستهای خصمانه دولت ترامپ نسبت به دولتهای چپگرای آمریکای لاتین (مانند کوبا و نیکاراگوئه) است. هدف نهایی، تضعیف نفوذ روسیه و چین در "حیات خلوت" آمریکا است.
-
تقسیمبندی منطقهای
مادورو با هشدار درباره "فروپاشی تمام دولتهای آمریکای جنوبی" در صورت درگیری، میکوشد کشورهای منطقه را (حتی آن هایی که با او مخالفند) نگران کند و آنها را به سمت موضعی بی طرف یا منتقد به آمریکا سوق دهد.
جنگ روایتها: یک جنگ روایی کلاسیک در جریان است:
-
روایت آمریکا
مبارزه با مواد مخدر و حمایت از دموکراسی.
-
روایت ونزوئلا
توطئه امپریالیسم برای تصاحب نفت و منابع.
۳. تحلیل اقتصادی-اجتماعی
-
بحران داخلی ونزوئلا
این تهدیدات خارجی در حالی مطرح میشود که ونزوئلا با یکی از بدترین بحرانهای اقتصادی، انسانی و اجتماعی تاریخ خود دست به گریبان است (تورم افسارگسیخته، کمبود غذا و دارو، مهاجرت گسترده).
-
انحراف توجه
برخی تحلیلگران معتقدند مادورو با دامن زدن به بحران خارجی، میکوشد توجه مردم را از مشکلات داخلی منحرف و وحدت ملی ایجاد کند.
۴. تحلیل حقوق بینالملل
-
نقض حاکمیت ملی
ادعای ونزوئلا در صورت اثبات، میتواند نقض قواعد منع توسل به زور و حاکمیت ملی در حقوق بینالملل باشد.
-
توجیه آمریکا
واشنگتن احتمالا عملیات خود را تحت عنوان "مبارزه با قاچاق مواد مخدر" (که تهدیدی برای امنیت ملی آمریکا محسوب میشود) توجیه خواهد کرد.
۵. سناریوهای محتمل
-
افزایش تحریمها
محتملترین سناریو، تشدید تحریمهای اقتصادی و فردی علیه مقامات ونزوئلایی است.
-
درگیری نیابتی
احتمال درگیری نظامی محدود یا نیابتی (مانند استفاده از گروههای مخالف مسلح) وجود دارد، اما جنگ تمامعیار بسیار بعید است.
-
تغییر رژیم از داخل
فشار حداکثری آمریکا ممکن است منجر به شورش نظامیان یا نخبگان علیه مادورو شود.
جمعبندی نهایی
این بحران، تبلور یک رقابت ژئوپلیتیک بزرگتر بین آمریکا از یک سو و روسیه و چین از سوی دیگر در حیات خلوت سنتی واشنگتن است. ونزوئلا به میدانی برای آزمون قدرت و اراده این بازیگران تبدیل شده است. در حالی که آمریکا از تمام ابزارهای خود (نظامی، اقتصادی، دیپلماتیک) برای سرنگونی مادورو استفاده میکند، مادورو نیز با تکیه بر متحدان خارجی و ملیگرایی سعی در بقا دارد. عواقب این تنشها میتواند برای کل منطقه آمریکای لاتین بی ثباتکننده باشد.