آسیانیوز ایران؛ سرویس سیاسی:
دونالد ترامپ، رئیسجمهور پیشین آمریکا، با انتشار توئیتی، گروه حماس را به آزادی فوری ۲۰ گروگان اسرائیلی باقیمانده فراخواند. این اظهارنظر، در حالی مطرح شد که مذاکرات بینالمللی برای برقراری آتشبس و تبادل زندانیان در وضعیت بنبست به سر میبرد. واکنش حماس به این درخواست، سریع و قابل پیشبینی بود. این گروه بار دیگر موضع سنتی خود را تکرار کرد: آزادی تمامی گروگانها در ازای آزادی شمار زیادی از زندانیان فلسطینی در اسرائیل. اما نکته کلیدی در بیانیه جدید حماس، پیشنهاد تشکیل یک "اداره ملی مستقل از تکنوکراتها" برای اداره غزه بود؛ ایدهای که پیش از این نیز مطرح شده بود.
در سوی مقابل، اسرائیل کوچکترین تمایلی برای پذیرش پیشنهادات حماس نشان نداد. دفتر بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر این کشور، بیانیه حماس را فاقد هرگونه نکته جدید و تنها یک "بازی تبلیغاتی تازه" خواند. این موضعگیری، شکاف عمیق بین دو طرف و دشواری دستیابی به یک توافق را بیش از پیش نمایان کرد. این تبادل نظر، نشان میدهد که اگرچه فشارهای بینالمللی برای پایان جنگ افزایش یافته، اما طرفین درگیر هنوز در مواضع خود جزمگرا هستند و هیچکدام حاضر به کوتاه آمدن نیستند. این ماجرا تنها یک تبادل بیانیه ساده نیست، بلکه نشاندهنده چندین واقعیت کلیدی در جنگ غزه و دیپلماسی بینالمللی است:
۱. نقشآفرینی ترامپ و انتخابات آمریکا
دخالت ترامپ را باید در چارچوب سیاست های آمریکا تحلیل کرد. هدف او از این اظهارنظر، چندبعدی است:
- جلب رضایت حامیان، محافل و لابی های طرفدار اسرائیل در داخل آمریکا با نشان دادن موضعی قاطع.
- به نمایش گذاشتن ناکامی دولت بایدن در حل بحران غزه و آزادی گروگانها.
- تقویت تصویر خود به عنوان یک بازیگر بینالمللی قوی که میتواند مستقیم و بدون دیپلماسی پیچیده، با طرفین درگیر صحبت کند.
۲. تاکتیک قدیمی حماس: بازی برای زمان
پاسخ حماس هیچ نوآوری نداشت. این گروه با تکرار مواضع قبلی، در حال اجرای یک استراتژی مشخص است:
-
کسب مشروعیت بینالمللی
با ارائه پیشنهاداتی که از نظر جامعه بینالمللی "معقول" به نظر میرسد (مانند اداره توسط تکنوکراتها)، خود را به عنوان یک طرف مذاکرهکننده منطقی نشان میدهد.
-
فشار بر دولت نتانیاهو
با پیوند زدن آزادی گروگانها به آزادی هزاران زندانی، بار سیاسی تصمیمگیری را بر دوش نتانیاهو میگذارد. رد این پیشنهاد از سوی اسرائیل، باعث افزایش فشارهای داخلی بر دولت میشود.
-
کسب زمان
ادامه بنبست به حماس اجازه میدهد تا خود را بازسازی کند و از تنشهای داخلی اسرائیل و انتقادات بینالمللی از این کشور بهرهبرداری نماید.
۳. بنبست استراتژیک نتانیاهو
رد قاطعانه پیشنهاد حماس از سوی نتانیاهو، ناشی از یک محاسبه سیاسی داخلی است:
-
حفظ ائتلاف حکومتی
دولت ائتلافی راستگرای نتانیاهو متکی به احزاب افراطی است که هرگونه توافق با حماس یا عقبنشینی از غزه را خیانت میدانند. هرگونه نرمش، باعث فروپاشی دولت او میشود.
-
تعریف اهداف غیرقابل دستیابی
نتانیاهو "نابودی کامل حماس" و "آزادی تمام گروگانها" را به عنوان اهداف اصلی جنگ تعریف کرده است. پذیرش یک توافق که به پایان جنگ بدون نابودی کامل حماس بینجامد، به معنای پذیرش شکست در دستیابی به این اهداف است.
-
انحراف اذهان
تداوم جنگ، توجه افکار عمومی را از بحرانهای قضایی و اخلاقی شخص نتانیاهو منحرف میکند.
۴. نتیجه گیری: چشمانداز تیره پیشرو
این تبادل بیانیهها به وضوح نشان میدهد که هیچ یک از طرفین مایل به پذیرش شرایط طرف دیگر نیستند. ترامپ در نقش یک میانجی غیررسمی ظاهر شده، حماس بر مواضع خود پافشاری میکند و نتانیاهو در دام سیاسی خود گرفتار شده است. در چنین شرایطی، دورنمایی برای پایان فوری جنگ متصور نیست و به نظر میرسد درگیریها تا تعیین تکلیف نهایی قدرت در منطقه ادامه خواهد یافت. تنها عاملی که میتواند این معادله را برهم بزند، افزایش فشارهای بینالمللی بیسابقه یا یک تغییر سیاسی داخلی در اسرائیل است.