آسیانیوز ایران؛ سرویس سیاسی:
در آستانه نشست مجمع عمومی سازمان ملل، پیشنهاد برخی چهرههای سیاسی ایران برای ملاقات با دونالد ترامپ، واکنشهای تندی را در فضای رسانهای کشور برانگیخته است. این ایده که ظاهراً با هدف کاهش تنشها مطرح شده، به جای بحث کارشناسی، به میدانی برای جدالهای لفظی تبدیل شده است.
تیتر تند روزنامه کیهان در واکنش به این پیشنهاد، بسیاری از ناظران سیاسی را شوکه کرد. این روزنامه که به بیان صریح مواضع جناح تندرو شناخته میشود، از ادبیاتی استفاده کرد که حتی در استانداردهای رسانههای جناحی نیز غیرمعمول به شمار میرود. اما پشت این الفاظ تند چه تحلیل سیاسی نهفته است؟ آیا این تنها یک اغراق رسانهای است یا نشاندهنده شکاف عمیقتری در استراتژی سیاست خارجی ایران محسوب میشود؟ این سؤالها نیازمند واکاوی دقیقتری هستند. این گزارش نه تنها به تحلیل این عبارت جنجالی میپردازد، بلکه زمینههای سیاسی آن، تأثیر چنین گفتمانی بر فضای عمومی، و آینده دیپلماسی ایران در شرایط حساس کنونی را بررسی میکند.
۱. تحلیل گفتمان: از سیاست تا تحقیر
این عبارت را باید در چارچوب "گفتمان تخاصمی" تحلیل کرد. کارکرد اصلی چنین ادبیاتی، نه استدلال منطقی، بلکه تحقیر مخالف و ایجاد مرزبندی ایدئولوژیک است. با تبدیل بحث سیاست خارجی به موضوعی "شرمآور" و "غیراخلاقی"، هرگونه استدلال طرف مقابل پیشاپیش باطل میشود. این استراتژی زبانی، نمونه کلاسیک "برچسبزنی" است که هدفش پایان دادن به بحث پیش از شروع آن است.
۲. زمینههای سیاسی: نبرد بر سر سیاست گذاریهای کلان
این موضعگیری را نمیتوان جدای از زمینههای گستردهتر سیاسی فهمید. این اظهارات در آستانه برگزاری مجمع عمومی سازمان ملل و فعال شدن مکانیسم ماشه و در شرایطی مطرح میشود که بحث بر سر "تعامل یا تقابل" به یکی از خطکشیهای اصلی جناحها تبدیل شده است. این ادبیات تند نشان میدهد که جناح تندرو هرگونه حرکت به سمت اعتدال را خیانت به اصول میداند و قصد دارد هزینه سیاسی سنگینی برای طرفداران دیپلماسی تعاملی ایجاد کند.
۳. پیامدهای داخلی و بینالمللی
این گفتمان دو پیامد عمده دارد:
-
داخلی
فضای سیاسی را بیشتر قطبی میکند و امکان گفتوگوی سازنده بین جناحها را از بین میبرد. این ادبیات، طرف مقابل را نه به عنوان رقیب سیاسی که به عنوان "دشمن" معرفی میکند.
-
بینالمللی
تصویری از ایران ارائه میدهد که در آن عقلانیت دیپلماتیک جای خود را به خصومت شخصی داده است. این موضوع میتواند توانایی ایران برای مانور دیپلماتیک در صحنه بینالمللی را تضعیف کند.
۴. آسیبشناسی رسانهای
استفاده از چنین الفاظی توسط یک رسانه، پرسشهای جدی درباره "اخلاق حرفهای روزنامهنگاری" و "مرز بین نقد و هتک حرمت" ایجاد میکند. وقتی رسانهها به جای ارائه تحلیل، به ابزار تهییج احساسات تبدیل میشوند، اعتماد عمومی به رسانه به عنوان نهاد نظارتی آسیب میبیند.