آسیانیوز ایران؛ سرویس سیاسی:
در صحن مجمع عمومی سازمان ملل متحد، مسعود پزشکیان، رئیسجمهور ایران، پروندهای تلخ از آنچه "تجاوز وحشیانه" خواند را گشود. او با استناد به حملهای که در خردادماه گذشته به خاک ایران صورت گرفت، جامعه جهانی را به تماشای عواقب نقض قوانین بینالملل فراخواند. پزشکیان با اشاره به شهادت غیرنظامیان، از جمله کودکان و نخبگان علمی، این حملات را "خیانتی بزرگ به دیپلماسی" عنوان کرد؛ مخصوصا در شرایطی که ایران اعلام آمادگی برای گفتوگو کرده بود. این اظهارات، چالش اصلی سخنرانی او بود: افشای دوگانگی استانداردهای قدرتهای بزرگ در قبال صلح و امنیت بینالمللی. در بخشی دیگر از سخنانش، رئیسجمهور ایران با قاطعیت هرچه تمامتر، هرگونه حرکت به سمت تولید سلاح هستهای را رد کرد. او این موضع را مبتنی بر "فتوای رهبری" دانست که سلاح هستهای را "غیرقانونی و همتراز کشتار جمعی" میداند و تاکید کرد که ایران به تعهدات خود پایبند است.
ایران به دنبال سلاح هسته ای نیست!
مسعود پزشکیان در مجمع عمومی سازمان ملل بر صلحطلبی و همکاری منطقهای به عنوان ستون اصلی سیاست خارجی کشور تأکید نمود. او با قاطعیتی تاریخی اعلام کرد که ایران هرگز به دنبال ساخت سلاح هستهای نخواهد بود و "صلح از طریق قدرت" را نمیپذیرد. پزشکیان با محکوم کردن اقدام اخیر سه کشور اروپایی برای فعالسازی "مکانیسم ماشه"، این حرکت را غیرقانونی و نشانهای از رویکردی معیوب در عرصه بینالملل دانست. این در حالی است که او گفتمان سازندهتری را پیش کشید و از "شکلگیری یک نظام امنیتی منطقهای- اسلامی" به گرمی استقبال کرد.
صلح روسیه و اوکراین
سجمهور با گسترش دایره دیپلماسی صلح ایران، از پایان جنگ اوکراین و روسیه حمایت کرد و خواستار توافقی عادلانه و پایدار در این پرونده شد. همچنین، حمایت ایران از روند صلح میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان، نقش فعال تهران به عنوان بازیگری ثباتساز در قفقاز را پررنگ کرد.
حمله اسرائیل به قطر
در اقدامی نمادین، پزشکیان حمله اسرائیل به قطر را محکوم و همبستگی کامل ایران را با این کشور اعلام داشت. او تصریح کرد که امنیت واقعی تنها از مسیر اعتماد، احترام متقابل و چندجانبهگرایی حاصل میشود و از بازسازی نهادهای بینالمللی و پرهیز از دوقطبیسازی خطرناک جهانی حمایت کرد.
مکانیسم ماشه و بازگشت قطعنامههای شورای امنیت
این سخنرانی در حالی انجام شد که پزشکیان اقدام اخیر سه کشور اروپایی در تلاش برای بازگرداندن قطعنامههای شورای امنیت را محکوم کرد و آن را اقدامی"تحت امر آمریکا" و نابودکننده "بزرگترین دستاورد دیپلماسی" یعنی برجام خواند. او از جامعه جهانی خواست به جای ایران، ناقضان صلح منطقه مانند اسرائیل را تحریم کنند. سخنرانی مسعود پزشکیان در سازمان ملل را میتوان نمونهای کلاسیک از دیپلماسی تهاجمی-تدافعی ایران در عرصه بینالملل دانست. این سخنرانی با بهرهگیری از چند استراتژی کلیدی، پیامی واحد را منتقل کرد: ایران قربانی است و غرب نقضکننده قواعد.
۱. قاببندی روایت
پزشکیان هوشمندانه با نمایش تصاویر کودکان، بحث را از سطح سیاسی به سطح انسانی کشاند. این کار تلاش دارد تا "هزینه انسانی" تحریمها و حملات نظامی را در کانون توجه قرار دهد و موضع ایران را به عنوان مدافع مردم بیپناه تثبیت کند. این تاکتیک، پاسخ مستقیمی به جنگ رسانهای غرب است و میکوشد افکار عمومی جهانی را مخاطب قرار دهد.
۲. بهرهبرداری از گفتمان حقوقی بینالمللی
او بارها بر عباراتی مانند "خلاف اصول مسلم حقوق بینالملل"، "نقض فاحش حقوق بشر" و "اقدام غیرقانونی" تأکید کرد. این امر نشان میدهد که ایران میکوشد ضمن محکوم کردن اقدامات دشمنان، خود را در چارچوب قوانین بینالمللی معرفی کند. اشاره به "تأسیسات تحت نظارت بینالمللی" نیز اشارهای مستقیم به فعالیتهای آژانس بینالمللی انرژی اتمی و تلاش برای اثبات شفافیت ایران است.
۳. ایجاد تقابل اخلاقی و هستهای
تأکید بر "فتوای رهبری" علیه سلاح هستهای، مهمترین برگ برنده این سخنرانی بود. پزشکیان با این کار، یک تقابل اخلاقی قدرتمند ایجاد کرد: از یک سو ایران که حتی بر اساس یک حکم شرعی از سلاح کشتار جمعی دوری میکند، و از سوی دیگر کشورهای غربی و اسرائیل که دارای بزرگترین زرادخانههای هستهای هستند. این تقابل، اساس اتهامزنیهای غرب را زیر سؤال میبرد.
4. تغییر گفتمان از هستهای به امنیت منطقهای
: در حالی که رد سلاح هستهای موضعی ثابت است، پزشکیان هوشمندانه بحث را به سمت یک آلترناتیو مثبت سوق داده است: "نظام امنیتی منطقهای- اسلامی". این مفهوم، پاسخی است به ابتکارات امنیتی رقبای منطقه ای (مانند پیمان دفاعی عربستان و پاکستان) و تلاشی برای تعریف دوباره معماری امنیتی منطقه تحت تأثیر ایران است. این امر نشان میدهد ایران میخواهد نه به عنوان "مشکل"، بلکه به عنوان "ارائهدهنده راهحل" در صحنه بینالملل ظاهر شود.
5. محکومیت دوگانه: غرب و اسرائیل
محکومیت همزمان "مکانیسم ماشه"ی اروپایی و "تجاوز اسرائیل به قطر"، یک استراتژی دووجهی است. از یک سو، فشار بر غرب را با برچسب "غیرقانونی" بودن اقداماتش حفظ میکند و از سوی دیگر، با اعلام همبستگی با قطر (یک کشور عربی مهم)، تلاش میکند شکافهای درون جهان عرب را به نفع خود مدیریت کرده و خود را حامی امنیت جمعی کشورهای منطقه در برابر اسرائیل نشان دهد.
6. ارائه یک آلترناتیو نظم جهانی
تأکید بر "چندجانبهگرایی"، "بازسازی نهادها" و "پرهیز از دوقطبیسازی" در واقع نقدی مستقیم به نظم تحت هژمونی غرب به رهبری آمریکا است. ایران در این سخنرانی، خود را حامی نظم چندقطبیتری معرفی میکند که با منافع کشورهای در حال توسعه همسوتر است. این گفتمان، به ویژه در بین کشورهای غیرمتعهد و در حال توسعه میتواند بازتاب داشته باشد.
7. هدفگیری اتحاد غرب
محکوم کردن سه کشور اروپایی به عنوان مجری دستورات آمریکا، استراتژی "تفرقه بینداز و حکومت کن" را دنبال میکند. ایران با نشان دادن شکافهای احتمالی بین اروپا و آمریکا یا حداقل، وابستگی اروپا به واشنگتن، میکوشد مشروعیت اقدامات اخیر آنان را مخدوش کند و آن را "قلدری" و "سوءاستفاده" بنامد. در تحلیل نهایی، این سخنرانی نه برای قانع کردن مخالفان، که برای تثبیت موضع داخلی، تقویت پایگاههای منطقهای و تاثیرگذاری بر کشورهای غیرمتعهد طراحی شده است. پیام اصلی این است: ایران تحت فشار ناعادلانه قرار دارد، اما بر اصول خود پایبند است و غرب، خود ناقض قوانینی است که ادعای حمایت از آن ها را دارد.
در مجموع، این سخنرانی نشان میدهد که ایران در حال تغییر تاکتیک از واکنش به اقدامات غرب به سمت پیشنهاد دادن یک چارچوب جدید برای تعامل است. موفقیت این دیپلماسی نوین به توانایی ایران در عمل به این وعدهها و جلب اعتماد بازیگران منطقهای و بینالمللی بستگی خواهد داشت.
نظر شما چیست؟!
شما سخنرانی مسعود پزشکیان چگنه ارزیابی می کنید؟!