آسیانیوز ایران؛ سرویس سیاسی:
تصاویر ماهوارهای جدید پرده از یکی از مرموزترین پروژههای اتمی ایران برداشته است. بر اساس گزارش واشنگتنپست، ایران فعالیتهای ساختوساز در تاسیسات عمیق زیرزمینی "کوه کلنگ" در نزدیکی نطنز را که ممکن است حتی از تاسیسات فردو نیز عمیقتر باشد، به طور قابل توجهی تسریع کرده است. این افزایش فعالیتها دقیقاً پس از حملات آمریکا و اسرائیل به تاسیسات هستهای ایران در ماه ژوئن رخ داده است. تصاویر ماهوارهای، تکمیل حصار امنیتی، تقویت ورودی تونلها و حضور ماشینآلات سنگین را نشان میدهند که همگی حاکی از یک برنامه عمرانی فعال هستند.
با این حال، هدف دقیق از این تاسیسات وسیع که در عمق ۸۰ تا ۱۰۰ متری زمین قرار دارند، هنوز در هالهای از ابهام است. ایران در سال ۲۰۲۰ هدف از ساخت آن را "کارخانه مونتاژ سانتریفیوژ" اعلام کرد، اما ابعاد پروژه باعث شده کارشناسان بینالمللی به کاربردهای دیگری مانند "مرکز غنیسازی پنهان" یا "انبار اورانیوم" نیز بیندیشند. این گزارش در حالی منتشر میشود که شورای امنیت سازمان ملل با تعویق بازگشت تحریمها علیه ایران مخالفت کرده و مقامات آمریکایی و اسرائیلی بار دیگر نسبت به عواقب ادامه برنامه هستهای ایران هشدار دادهاند. این گزارش را میتوان از چند منظر حیاتی تحلیل کرد:
۱. ابعاد فنی و امنیتی پروژه "کوه کلنگ"
-
مقیاس و عمق
عمق احتمالی ۸۰-۱۰۰ متری، این تاسیسات را در برابر حملات هوایی پیشرفته نیز بسیار مقاوم میکند. این عمق حتی از تاسیسات شناختهشده فردو نیز بیشتر است.
-
مقاومسازی
پوشاندن ورودی تونل با خاک و سنگ، یک تاکتیک کلاسیک برای "سختسازی هدف" و افزایش احتمال بقا در برابر حمله مستقیم است.
-
ابعاد سطحی
وسعت ۲.۵ کیلومتر مربعی سایت سطحی نشاندهنده مقیاس بسیار بزرگ پروژه زیرزمینی است.
۲. تحلیل اهداف و انگیزههای احتمالی ایران
-
جانشینی برای تاسیسات آسیبدیده
پس از حملاتی که به گفته موسسه علم و امنیت بینالمللی، ۲۲،۰۰۰ سانتریفیوژ ایران را نابود کرد، ساخت یک مرکز جدید میتواند بخشی از برنامه بازسازی باشد.
-
افزایش امنیت و پنهانکاری
انتقال فعالیتها به اعماق زمین، هم محافظت فیزیکی را افزایش میدهد و هم امکان پنهان کردن بهتر فعالیتها از بازرسان بینالمللی را فراهم میکند.
-
ارسال پیام استقامت
ادامه پروژه علیرغم حملات، پیام واضحی مبنی بر توقف ناپذیری برنامه هستهای است.
۳. واکنشهای بینالمللی و سناریوهای آینده
-
واکنش غرب
هشدارهای مجدد آمریکا و اسرائیل نشان میدهد که این فعالیتها به دقت رصد میشوند و احتمال حملات پیشدستانه دیگر را افزایش میدهد.
-
بنبست در آژانس
عدم پاسخ ایران به پرسشهای گروسی، به بحران اعتماد بین تهران و آژانس دامن میزند، به ویژه با بازگشت تحریمهای شورای امنیت.
سناریوهای محتمل
-
سناریوی تهاجمی
ایران با سرعت به بازسازی و گسترش برنامه خود ادامه دهد که احتمال درگیری را به شدت افزایش میدهد.
-
سناریوی محتاطانه
ایران که هنوز در حال ارزیابی خسارات است، با احتیاط و به آرامی فعالیتها را ادامه دهد تا باعث تحریک طرف مقابل نشود.
-
سناریوی مذاکره
فعالیتها به عنوان اهرم فشاری برای ازسرگیری مذاکرات و لغو تحریمها استفاده شود.
جمعبندی نهایی
فعالیتها در کوه کلنگ نشان میدهد که ایران برنامه هستهای خود را "متعطل" نکرده، بلکه استراتژی خود را به سمت "پنهانکاری و مقاومسازی بیشتر" تغییر داده است. این رویکرد، نظارت بینالمللی را بیاثر کرده و فضای عدم اطمینان را تشدید میکند. با بازگشت تحریمها و تهدیدهای متقابل، منطقه بار دیگر در آستانه یک دوره بسیار خطرناک از تنشهای فزاینده قرار گرفته است. کلید جلوگیری از تشدید بحران، احتمالاً در کانالهای دیپلماتیک پنهانی نهفته است که هنوز فعال هستند.