آسیانیوز ایران؛ سرویس سیاسی:
تنشها در خاورمیانه بار دیگر در حال رسیدن به نقطه جوش است. این بار نه از مرزهای لبنان یا نوار غزه، که از صفحات تحلیلگرانه یک روزنامه نزدیک به کابینه جنگ اسرائیل، زنگ خطر به صدا درآمده است. روزنامه «اسرائیل هیوم» در گزارشی تکاندهنده ادعا کرده که اسرائیل و ایران در آستانه یک رویارویی بزرگتر از قبل قرار دارند. این هشدار در شرایطی مطرح میشود که جامعه بینالملل شاهد تشدید قابل توجه تحرکات نظامی و امنیتی در منطقه است. از حملات موشکی در خاک اسرائیل گرفته تا درگیریهای نیابتی در سوریه و لبنان، همگی نشاندهنده شعلهورتر شدن آتش زیر خاکستری است که میتواند به سرعت به یک آتشسوزی بزرگ تبدیل شود.
گزارش این روزنامه که بر اساس ارزیابیهای منابع اطلاعاتی سطح بالای اسرائیل تهیه شده، نشان میدهد که دولت نتانیاهو برنامه هستهای ایران را به عنوان یک «خط قرمز مطلق» در نظر گرفته است. به نظر میرسد تلآویو دیگر تحمل نزدیکتر شدن تهران به سلاح اتمی را ندارد. اکنون پرسش کلیدی این است: آیا این هشدارها تنها یک تاکتیک روانی برای افزایش فشار بینالمللی بر ایران است، یا واقعاً منطقه در آستانه جنگی تمامعیار قرار گرفته که میتواند پیامدهای غیرقابل پیشبینی برای تمام جهان داشته باشد؟ هشدار روزنامه «اسرائیل هیوم» را نمیتوان تنها یک تیتر خبری معمولی دانست. این گزارش را باید در چارچوبی پیچیده از تحولات استراتژیک، داخلی و منطقهای تحلیل کرد:
۱. بازی خطرناک محاسبات استراتژیک
اسرائیل همواره از «گزینه نظامی» به عنوان آخرین حربه در برابر برنامه هستهای ایران نام برده است. اما آنچه امروز شرایط را تغییر داده، «نقطه بیبازگشت فناورانه» برنامه اتمی ایران است. بر اساس ارزیابیهای کارشناسان، ایران در آستانه دستیابی به توانایی لازم برای تولید سلاح اتمی قرار دارد. از دید اسرائیل، عبور از این آستانه به معنای غیرممکن شدن یک حمله پیشدستانه مؤثر خواهد بود. این امر، «پنجره فرصت» برای اقدام نظامی را به شدت کوچک میکند.
۲. معادلات داخلی اسرائیل
بنیامین نتانیاهو در میدان سیاست داخلی اسرائیل نیز تحت فشار شدید است. راستهای افراطی در کابینه او، که وجودشان برای بقای دولت ضروری است، خواستار اقدامات قاطعتر و سختتری علیه ایران هستند. در چنین فضایی، افزایش تنشهای امنیتی میتواند به عنوان یک «اتحادساز ملی» عمل کرده و توجه افکار عمومی را از اختلافات داخلی منحرف کند.
۳- نقشه راه منطقهای جدید
پس از جنگ غزه، اسرائیل در حال تعریف یک نظم امنیتی جدید در منطقه است. در این نظم جدید، ایران به عنوان تهدید اصلی و مرکزی تعریف شده است. اسرائیل میکوشد با ایجاد یک ائتلاف منطقهای ضد ایران (متشکل از کشورهای عربی)، هزینههای هرگونه درگیری را برای تهران افزایش دهد. هشدار جنگ، بخشی از این استراتژی برای سوق دادن متحدان عربی به سمت ائتلافی تهاجمیتر است.
۴. محاسبه اشتباه و خطر جنگ ناخواسته
یکی از خطرناکترین سناریوها، وقوع جنگ بر اثر «محاسبه اشتباه» است. درگیریهای محدود مرزی با حزبالله در لبنان یا شبهنظامیان در سوریه به راحتی میتواند از کنترل خارج شده و به یک جنگ تمامعیار ایران و اسرائیل تبدیل شود. در چنین شرایطی، هیچ یک از طرفین نمیخواهد «اولین کسی» باشد که آتش را باز میکند، اما ممکن است هر دو خود را مجبور به پاسخگویی به گونهای ببینند که چرخه تشدید درگیری را غیرقابل توقف کند.
نتیجه گیری
به نظر میرسد اسرائیل در حال حاضر بیشتر در حال «تهدید کردن» است تا «اقدام کردن». هدف اصلی، مهار ایران از طریق افزایش فشار حداکثری است. با این حال، تاریخ به ما نشان داده که وقتی تنش به سطح مشخصی میرسد، منطق ممکن است جای خود را به احساسات و شرایط ناپایدار دهد. منطقه خاورمیانه امروز شبیه بشکهای از باروت است که یک جرقه کوچک میتواند آن را منفجر کند. جامعه جهانی باید این هشدارها را جدی بگیرد و برای کاهش تنش و بازگشت به مسیر دیپلماسی فوراً اقدام کند.