به گزارش آسیانیوز ایران ؛ به نقل از خبرگزاری رویترز، در تصمیمی تاریخی، کمیته نوبل نروژ روز جمعه ۱۰ اکتبر ۲۰۲۵ اعلام کرد که ماریا کورینا ماچادو، رهبر اپوزیسیون ونزوئلا و از چهرههای برجسته مبارزه با دیکتاتوری نیکلاس مادورو، برنده جایزه صلح نوبل ۲۰۲۵ شده است.
کمیته نوبل در بیانیهای رسمی تأکید کرد:
«زمانی که اقتدارگرایان قدرت را در دست میگیرند، شایسته است که مدافعان شجاع آزادی و دموکراسی که در برابر ظلم میایستند، مورد تقدیر قرار گیرند.»
ماچادو؛ چهرهای نمادین از مقاومت مدنی در آمریکای لاتین
ماریا کورینا ماچادو، مهندس صنایع ۵۸ ساله، از چهرههای شناختهشده جنبش دموکراسیخواهی ونزوئلاست که در سال ۲۰۲۴ از نامزدی در انتخابات ریاستجمهوری به دستور دادگاههای کشورش محروم شد. این تصمیم مانع از رقابت او با نیکلاس مادورو شد؛ رئیسجمهوری که از سال ۲۰۱۳ در قدرت است و حکومت او با بحران اقتصادی، سقوط ارزش پول ملی و مهاجرت میلیونی ونزوئلاییها همراه بوده است.
او پس از اعلام خبر برنده شدن، در تماس تلفنی با دبیر کمیته نوبل کریستیان برگ هارپویکن گفت:
«خدای من... باورم نمیشود. این جایزه متعلق به مردم ونزوئلاست. من تنها یکی از میلیونها نفری هستم که برای آزادی کشورشان تلاش میکنند.»
ماچادو سالهاست به دلیل فشارهای امنیتی در داخل کشور زندگی پنهانی دارد و ارتباطاتش عمدتاً از طریق شبکههای اجتماعی صورت میگیرد.
واکنش کاخ سفید؛ «جایزهای سیاسی»
تصمیم کمیته نوبل تنها چند روز پس از آن اعلام شد که دونالد ترامپ از پیشرفت در طرح میانجیگری برای توقف جنگ میان اسرائیل و حماس خبر داده بود. این همزمانی موجب واکنش سریع کاخ سفید شد.
استیون چونگ، سخنگوی کاخ سفید، در بیانیهای گفت:
«رئیسجمهور ترامپ به برقراری صلح، پایان دادن به جنگها و نجات جان انسانها ادامه خواهد داد. اما کمیته نوبل نشان داد که سیاست را بر صلح ترجیح میدهد.»
ترامپ طی هفتههای اخیر بارها در سخنرانیهای خود تأکید کرده بود که «بیش از هر سیاستمدار معاصر» برای صلح جهانی تلاش کرده و شایسته دریافت جایزه نوبل است.
مادورو؛ در سایه بحران
نیکلاس مادورو در ژانویه امسال برای سومین بار سوگند ریاستجمهوری یاد کرد؛ انتخاباتی که با اعتراض گسترده داخلی و بیاعتمادی ناظران بینالمللی همراه بود.
در حالی که اقتصاد ونزوئلا با تورم افسارگسیخته و فروپاشی زیرساختها دست و پنجه نرم میکند، دولت مادورو با افزایش فشارهای بینالمللی و افزایش جایزه نقدی آمریکا برای بازداشت وی روبهروست.
تحلیلگران معتقدند اهدای جایزه صلح نوبل به ماچادو میتواند موقعیت مخالفان را در مذاکرات سیاسی آینده تقویت و فشار جهانی بر کاراکاس را تشدید کند.
احتمال عدم حضور در مراسم اسلو
کمیته نوبل اعلام کرده است که هنوز مشخص نیست آیا ماچادو قادر به شرکت در مراسم رسمی در تاریخ ۱۰ دسامبر در اسلو خواهد بود یا خیر.
در صورت عدم حضور، او به جمع برندگان تاریخی نوبل میپیوندد که به دلیل فشار سیاسی یا بازداشت از شرکت در مراسم منع شدند؛ از جمله آندری ساخاروف (۱۹۷۵)، لخ والسا (۱۹۸۳) و آنگ سان سوچی (۱۹۹۱).
نخستین نوبل برای ونزوئلا
ماچادو نخستین شهروند ونزوئلاست که موفق به دریافت جایزه صلح نوبل شده و ششمین برنده از منطقه آمریکای لاتین محسوب میشود.
دفتر حقوق بشر سازمان ملل متحد با انتشار بیانیهای از این انتخاب استقبال کرد و آن را «بازتاب خواست مردم ونزوئلا برای انتخابات آزاد و عادلانه» دانست.
یورگن واتنه فریدنس، رئیس کمیته نوبل، در گفتوگو با رویترز گفت:
«امیدواریم این جایزه انگیزهای تازه برای اتحاد اپوزیسیون و گذار مسالمتآمیز از دیکتاتوری به دموکراسی باشد.»
تأثیر بینالمللی و بازتاب منطقهای
به گفته کارشناسان، این انتخاب نهتنها پیامی به مادورو، بلکه هشداری به سایر حکومتهای اقتدارگرا در منطقه است.
خوانیتا گوبرتوس استرادا، مدیر بخش آمریکای سازمان دیدهبان حقوق بشر، اظهار داشت:
«این جایزه نشان میدهد که جهان چشم خود را بر وضعیت وخیم حقوق بشر در ونزوئلا نبسته است.»
در همین حال، رسانههای آمریکای جنوبی از این انتخاب به عنوان «نقطه عطفی برای جنبشهای دموکراسیخواهانه منطقه» یاد کردند.
سیاست و رقابت نوبلی ترامپ
دوره ریاستجمهوری ترامپ در آمریکا (۲۰۱۷ تا ۲۰۲۱) با چند توافق صلح از جمله پیمان ابراهیم میان اسرائیل و کشورهای عربی همراه بود. او بارها ادعا کرده بود که باید در همان سالها برنده جایزه نوبل میشد.
با این حال، تحلیلگران معتقدند سیاست خارجی تهاجمی و خروج او از توافقات بینالمللی مانند برجام و سازمان بهداشت جهانی، برخلاف روح صلحجویانه جایزه نوبل بوده است.
هالوارد لیرا، مدیر تحقیقات مؤسسه امور بینالملل نروژ، گفت:
«کمیته نوبل بار دیگر نشان داد که تحت تأثیر تبلیغات سیاسی یا فشار رهبران جهانی قرار نمیگیرد. استقلال تصمیمگیری از ویژگیهای تاریخی این جایزه است.»
سیاست آمریکا در قبال ونزوئلا
ایالات متحده طی سالهای گذشته از مخالفان مادورو حمایت کرده و چندین نوبت تحریمهای نفتی و مالی علیه دولت کاراکاس اعمال کرده است.
در هفتههای اخیر نیز نیروی دریایی آمریکا چند کشتی مظنون به قاچاق مواد مخدر در سواحل ونزوئلا را هدف قرار داده است.
ترامپ اعلام کرده که کشورش وارد یک «درگیری غیربینالمللی» با کارتلهای مواد مخدر آمریکای لاتین شده است.
آیا ترامپ هنوز شانس دارد؟
رئیس کمیته نوبل در پاسخ به پرسش خبرنگاران درباره احتمال اعطای جایزه در سالهای آینده به ترامپ گفت:
«اگر نامزد شود، بررسی خواهد شد، اما زمان نشان خواهد داد. وظیفه ما تبلیغ سیاست نیست، بلکه پاسداشت صلح است.»
وی افزود که تصمیم نهایی کمیته پیش از اعلام آتشبس غزه اتخاذ شده بود و احتمال بررسی این طرح در سال ۲۰۲۶ وجود دارد.
درباره جایزه نوبل
جایزه صلح نوبل سال ۲۰۲۵ پنجمین جایزه نوبل امسال پس از جوایز ادبیات، شیمی، فیزیک و پزشکی است.
سال گذشته، جایزه به سازمان ژاپنی Nihon Hidankyo (انجمن بازماندگان بمباران اتمی هیروشیما و ناگازاکی) تعلق گرفت.
جایزه امسال معادل ۱۱ میلیون کرون سوئدی (حدود ۱.۲ میلیون دلار آمریکا) است و طبق سنت هر سال در ۱۰ دسامبر، همزمان با سالروز درگذشت آلفرد نوبل، در شهر اسلو اهدا میشود.