آغاز زندگی و مهاجرت
مهکامه (مکی) زنگنه در تهران متولد شد و بخشی از کودکی و نوجوانیاش را در ایران گذراند. خانوادهاش در دهههای منتهی به انقلاب اسلامی و پس از آن مسیر مهاجرت را در پیش گرفتند و او در نهایت سالهای شکلگیری تحصیلیاش را در اروپا ادامه داد. این تجربهٔ بینقارهای بعدها در گرایش حرفهای و فرصتهای بینالمللی او تأثیرگذار بود.
تحصیل و اولین قدمها در پزشکی
زنگنه ابتدا در رشتهٔ دندانپزشکی تحصیل کرد؛ اما خیلی زود دریافت که مسیر علمی و اجرایی دیگری را میپسندد و به زمینههای نوآورانهٔ پزشکی علاقهمند شد. این پایهٔ پزشکی بعدها به او کمک کرد تا وارد حوزههای تخصصیتر مثل روباتیک جراحی شود، جایی که آشنایی با نیازهای جراحان و روند درمانی بیمار مزیت بزرگی بود.
ورود به روباتیک جراحی و تجربهٔ شرکت Computer Motion
یکی از فصلهای مهم زندگی حرفهای مکی، فعالیت در حوزهٔ روباتیک جراحی است؛ او در گذشته مسئولیتهایی در شرکتهایی مانند Computer Motion (یک شرکت مطرح در روباتیک جراحی) بر عهده داشته و در نقش مدیریت کسبوکار در اروپا و خاورمیانه با جراحان و مراکز درمانی منطقه تعامل کرده است. تجربهٔ او در چنین شرکتهایی، پلِ ورود به اکوسیستم نوآوری در سلامت شد.
بنیانگذاری و هدایت شرکتهای بیوتک - Summit Therapeutics و مسیر به میلیاردیشدن
زنگنه بعداً به عرصهٔ بیوتکنولوژی و توسعهٔ دارو ورود کرد و با فعالیت در Summit Therapeutics (یا شرکت مرتبطی که تحت رهبری او رشد یافت) و مالکیت درصد قابلتوجهی از سهام آن، نقشی محوری در توسعهٔ داروهای ضدسرطان ایفا کرد. با رشد قیمت سهام این شرکت در بازارهای بورسی، ارزش داراییهای او جهش کرد و در پی آن رسانهها (از جمله فوربز) گزارش دادند که زنگنه در فهرست زنان خودساخته میلیاردر آمریکا قرار گرفته است. برآوردهای رسانهای ارزش خالص او را در حدود ۱.۱ میلیارد دلار گزارش کردهاند.
نکتهٔ کلیدی:
افزایش ارزش سهام شرکت و درصد مالکیت زنگنه باعث شد رسانههای بینالمللی و فارسی او را بهعنوان نمونهای از کارآفرینی مهاجر ایرانی توصیف کنند.
سبک مدیریتی، حوزهٔ تمرکز و چشمانداز علمی
زنگنه تلفیقی از تجربهٔ بالینی و دیدگاه بازار دارد. او به محصولمحوری، نزدیککردن تکنولوژی به نیاز درمانی واقعی و ایجاد شبکههای بینالمللی توجه میکند. گزارشها نشان میدهد که او همزمان روی توسعهٔ داروهای انکولوژی (سرطان) و راهحلهای پزشکی-تجهیزاتی سرمایهگذاری یا مدیریت کرده است؛ ترکیبی که در فضای امروز بیوتک، مزیت رقابتی بزرگی بهوجود میآورد.
روایت رسانهها و واکنش عمومی
پس از انتشار دادههایی دربارهٔ مالکیت سهامی و رشد ارزش بازار شرکت تحت رهبری او، رسانهها (فوربز، ایندیپندنت، و طیف متنوعی از رسانههای اقتصادی) به پوشش داستان او پرداختند؛ برخی نگاهی تحسینآمیز به مسیر او داشتند و برخی گزارشها به جزئیات مسیر مهاجرت، تحصیل و کارآفرینی او پرداختند. شبکههای اجتماعی نیز محتوایی دربارهٔ زندگی و کار او منتشر کردهاند که تصویر عمومیِ او را پشتیبانی میکند.
پرسشها و حاشیهها
هرچند گزارشها اغلب بر موفقیت اقتصادی او تأکید دارند، تحلیلگران کسبوکار گاهی دربارهٔ پایداری رشد ارزش سهام شرکتها و ریسکهای بازار دارویی هشدار دادهاند — نکتهای که خوانندگان و سرمایهگذاران باید هنگام ارزیابی ثروت و نفوذ مدیران در نظر بگیرند. در حوزهٔ بیوتک، موفقیت شرکتی اغلب به نتایج آزمایشهای بالینی و تأییدهای رگولاتوری وابسته است.
جمعبندی
داستان مکی زنگنه مثالِ «ترکیب دانش پزشکی، ریسک کارآفرینی و استفاده از فرصتهای بینالمللی» است. برای نسل جوان ایرانی که به راهاندازی کسبوکارهای فناورانه در سلامت علاقهمند است، مسیر او الهامبخش است؛ همزمان این داستان نشان میدهد که چگونه نوآوری در سلامت و بیوتکنولوژی میتواند تبدیل به ثروت و نفوذ جهانی شود، البته با ریسکها و عدم قطعیتهای ذاتی حوزهٔ دارویی./