آسیانیوز ایران؛ سرویس سیاسی:
در میانه توفان تحولات خاورمیانه دونالد ترامپ بار دیگر با طرحی جنجالی پا به عرصه دیپلماسی پرتنش ایران و آمریکا گذاشته است. رئیسجمهور سابق آمریکا که روزی سیاست "فشار حداکثری" را علیه ایران در پیش گرفته بود، اینک از زبان "دوستی" و "صلح" سخن میگوید، اما در پشت این زبان دیپلماتیک، شروطی نهفته که جهان آشنا را به یاد میآورد. ترامپ که خود را "بهترین رئیسجمهور تاریخ جهان" میخواند، این بار با ترکیبی از خودستایی و پیشنهاد دیپلماتیک، شرط آغاز فصل جدید روابط با ایران را به رسمیت شناختن اسرائیل و قطع حمایت از گروههایی عنوان میکند که واشنگتن آنان را "تروریست" مینامد. اما نکته ظریف در لابهلای این پیشنهاد، قید شرطی "اگر دوست داشتم" برای لغو تحریمهاست که همانند تیری در کمان، آماده رها شدن به سمت هر جهتی است.
این پیشنهاد در شرایطی مطرح میشود که خاورمیانه پس از ماهها درگیری و تنش، در حال یافتن مسیر جدیدی برای تعادل است. ترامپ با ادعای "پایان جنگ" و "دست دوستی" به سوی ایران، تصویری آرمانی از آینده ترسیم میکند، اما پرسش اینجاست: آیا این پیشنهاد، راهکاری واقعبینانه برای خروج از بنبست است یا صرفاً صفحه شطرنج دیگری در بازی بزرگ سیاست است؟از نگاه بسیاری از ناظران، این اظهارات بیش از آنکه گامی به سوی دیپلماسی باشد، حرکتی حسابشده محسوب میشود. پیشنهادی که از یکسو به گوش حامیان اسرائیل در واشنگتن نوید همپیمانی جدید میدهد و از سوی دیگر، تصویری از رهبر صلحطلب را در ذهن رأیدهندگان آمریکایی ترسیم میکند. اما در آن سوی میز، تهران چگونه به این پیشنهاد خواهد نگریست؟
۱. شروط اصلی پیشنهاد
- به رسمیت شناختن حاکمیت اسرائیل توسط ایران.
- توقف حمایت از گروههایی که آمریکا آنها را "تروریست" میخواند.
- عادیسازی روابط دوجانبه و لغو احتمالی تحریمها (با قید "اگر دوست داشتم").
۲. ادعاهای حاشیهای
- خودستایی با عنوان "بهترین رئیسجمهور تاریخ جهان".
- اشاره به "دست دوستی" بدون اشاره به سابقه تشدید تحریمها در دوران خود.
- تفسیر یکجانبه از مناقشه خاورمیانه با بیان "اسرائیل با زور چیزهایی به دست آورد".
۳. تناقضهای قابل توجه
- تأکید بر "پایان جنگ" در حالی که تنشهای منطقه همچنان ادامه دارد.
- شرطگذاری یکجانبه بدون اشاره به خواستههای تاریخی ایران (مانند لغو تمام تحریمها یا تضمین امنیتی).
- استفاده از عبارت "اگر دوست داشتم" که نشاندهنده عدم شفافیت در اجرای تعهدات است.
واکنشهای احتمالی از نگاه تحلیل سیاسی
- موضع ایران: پیششرطهای ترامپ با اصول مسلم جمهوری اسلامی ایران (مانند عدم به رسمیت شناختن اسرائیل) در تضاد است و احتمال رد فوری این پیشنهاد توسط مقامات ایرانی وجود دارد.
- منطق قدرت: این اظهارات بیشتر شبیه "پیام تبلیغاتی" برای جلب نظر حامیان اسرائیل در آمریکاست تا یک طرح عملی برای دیپلماسی.
- سابقه ترامپ: دوران ریاست جمهوری پیشین او با خروج از برجام و تشدید "فشار حداکثری" علیه ایران همراه بود که اعتمادسازی را دشوار میکند.
جمعبندی
پیشنهاد ترامپ، با وجود ادعای "دوستی"، حاوی شروطی است که از دیدگاه ایران غیرقابل قبول محسوب میشود. این اظهارات در بستر تحولات خاورمیانه قابل تحلیل است و احتمال تبدیل شدن به یک گفتمان جدی دیپلماتیک بسیار کم ارزیابی میشود.