آسیانیوز ایران؛ سرویس سیاسی:
در اقدامی نگرانکننده، دیوان عالی کشور درخواست اعاده دادرسی احسان فریدی، دانشجوی ۲۲ ساله محکوم به اعدام را رد کرد. این تصمیم در حالی گرفته شده که وکیل وی از ایرادات جدی در روند دادرسی خبر میدهد. محمود بهزادیراد، وکیل این دانشجوی جوان، در گفتوگو با وبسایت انصافنیوز از این تصمیم دیوان عالی کشور پرده برداشت. او با ابراز نگرانی از روند بررسی پرونده گفت که به نظر میرسد درخواست اعاده دادرسی حتی خوانده نشده است.
این وکیل دادگستری با اشاره به زمان کوتاه بررسی درخواست، افزود که این درخواست در کمتر از یک ساعت رد شده است. چنین روند سریعی برای پروندهای با چنین اتهامات سنگینی، سوالات زیادی را در ذهن ایجاد میکند. بهزادیراد بر وجود ایرادهای جدی در روند دادرسی این پرونده تأکید کرد. او همچنین به شرایط خاص کشور اشاره کرد و گفت اگر شرایط "جنگی" اعلام نشده بود، حداکثر مجازات برای موکلش پنج سال حبس میتوانست باشد. احسان فریدی، دانشجوی مهندسی صنایع دانشگاه تبریز، در اسفند ۱۴۰۲ بازداشت شد. ابتدا اتهام "شروع به محاربه" برای او در نظر گرفته شده بود، اما در دادگاه این اتهام به "محاربه" و "افساد فیالارض" تغییر کرد.
این تغییر اتهام از "شروع به محاربه" به "محاربه" و "افساد فیالارض" باعث تشدید مجازات شده است. چنین تغییری در مرحله دادگاه، از جمله نکات قابل تأمل در این پرونده است. وکیل مدافع از تصمیم برای اعتراض مجدد به رأی صادر شده خبر داد. این نشان میدهد که علیرغم رد درخواست اولیه، راه برای دفاع از حقوق موکل بسته نشده است. این پرونده توجه بسیاری از فعالان حقوق بشر و نهادهای بینالمللی را به خود جلب کرده است. آینده این دانشجوی جوان اکنون در هالهای از ابهام قرار دارد.
بررسی فرآیند اعاده دادرسی و شرایط رد درخواست
اعاده دادرسی در نظام قضایی ایران راهکاری استثنایی برای رسیدگی مجدد به پروندههاست. رد سریع این درخواست در کمتر از یک ساعت، این پرسش را ایجاد میکند که آیا بررسی لازم روی پرونده انجام شده است؟ بر اساس قانون، دادستان دیوان عالی کشور موظف است درخواست اعاده دادرسی را به دقت مطالعه کند. سرعت عمل در رد این درخواست میتواند نشاندهنده عدم رسیدگی دقیق باشد.
تحلیل تغییر اتهامات از "شروع به محاربه" به "محاربه" و "افساد فیالارض"
تغییر اتهام از "شروع به محاربه" به "محاربه" و "افساد فیالارض" از نقاط حساس این پرونده است. "شروع به محاربه" مجازات سبکتری دارد، در حالی که "محاربه" و "افساد فیالارض" از جرائم سنگین با مجازات اعدام هستند. این تغییر اتهام در مرحله دادگاه، نیازمند ارائه ادله محکم و جدید است. عدم توجیه مناسب این تغییر میتواند از نقاط ضعف پرونده باشد.
تأثیر شرایط "جنگی" بر روند دادرسی و مجازات
به گفته وکیل، اگر شرایط کشور "جنگی" اعلام نشده بود، حداکثر مجازات برای موکلش پنج سال حبس میتوانست باشد. این موضوع نشان میدهد که تفسیر از شرایط کشور تأثیر مستقیمی بر نوع و میزان مجازات دارد. تعریف "شرایط جنگی" و مصادیق آن در قانون نیاز به بازخوانی دقیق دارد. استفاده از این تفسیر در پروندههای مختلف میتواند باعث تشدید مجازات شود.
ایرادات شکلی و ماهوی در روند دادرسی
وکیل پرونده به وجود ایرادهای جدی در روند دادرسی اشاره کرده است. این ایرادات میتواند شامل عدم رعایت حق دفاع، عدم دسترسی به وکیل در مراحل اولیه، عدم بررسی مستندات دفاعی، یا نقض آیین دادرسی باشد. چنین ایراداتی در صورت اثبات، میتواند باعث نقض حکم در مراحل بالاتر شود. بررسی این ایرادات نیازمند شفافیت بیشتر در روند دادرسی است.
چشمانداز آینده پرونده و راههای حقوقی باقیمانده
با رد درخواست اعاده دادرسی، راههای حقوقی محدودی برای نجات این دانشجو از اعدام باقی میماند. وکیل از تصمیم برای اعتراض مجدد خبر داده است. همچنین، درخواست عفو از مقامات قضایی و اجرایی میتواند راهکار دیگری باشد. توجه افکار عمومی و فشار نهادهای بینالمللی نیز ممکن است بر روند پرونده تأثیر بگذارد. آینده این پرونده به پیگیری وکلای مدافع و میزان انعطاف مراجع قضایی بستگی دارد.