در سالهای اخیر، انتخاب سیستم سقف مناسب برای سازندگان و پیمانکاران به یک چالش مهم تبدیل شده است. هزینههای ساخت وساز رو به افزایش است و تصمیم گیری درست درباره نوع سقف میتواند بخش قابل توجهی از بودجه پروژه را مدیریت کند. از میان گزینههای موجود، سقف عرشه فولادی و سقف تیرچهبلوک دو انتخاب پرکاربرد هستند که هرکدام مزایا، معایب و هزینههای خاص خود را دارند. بسیاری از سازندگان هنگام تصمیم گیری به دنبال بررسی قیمت عرشه فولادی و مقایسه آن با هزینه اجرای سقف تیرچهبلوک هستند تا بتوانند بهترین انتخاب را از نظر اقتصادی و فنی داشته باشند.
در این مطلب، تفاوتهای این دو سیستم سقفی را از نظر قیمت، سرعت اجرا، مقاومت ساختمان، وزن سازه و بهره وری اقتصادی بررسی میکنیم تا با دیدی دقیق و حرفهای تصمیمگیری کنید.
تفاوت ساختاری سقف عرشه فولادی و تیرچهبلوک
برای مقایسه قیمت، ابتدا لازم است عملکرد و اجزای هر دو سیستم را بشناسیم.
سقف عرشه فولادی از ورقهای گالوانیزه ذوزنقهای، گلمیخ و بتن تشکیل میشود. نقش فرمدهی ورق باعث افزایش مقاومت خمشی میشود و این نوع سقف معمولاً نیاز به شمعبندی گسترده ندارد اما سقف تیرچهبلوک ترکیبی از تیرچههای فلزی یا بتنی، بلوک سفالی یا پلیاستایرن و بتن است. اجرای آن اغلب سنتیتر و وابسته به نیروی کار بوده و معمولاً نیاز به شمعبندی در دهانههای بزرگ دارد.
این تفاوتها مستقیماً بر هزینه نهایی تأثیر میگذارند:
| ویژگیها |
سقف عرشه فولادی |
سقف تیرچهبلوک |
| سرعت اجرا |
بسیار بالا – نصب سریع ورقها و بتنریزی همزمان با سایر کارها |
نسبتاً پایین – نیاز به قالببندی و زمان زیاد برای بتنریزی |
| وزن سازه |
سبکتر – کاهش وزن کلی ساختمان |
سنگینتر – افزایش بار مرده سازه |
| مقاومت و ایمنی |
مقاومت بالا در برابر زلزله و آتش (در صورت اجرای صحیح پوشش ضدحریق) |
مقاومت مناسب اما وابسته به کیفیت بتن و تیرچهها |
| صرفهجویی در مصالح |
مصرف کمتر بتن و میلگرد |
مصرف بیشتر بتن و میلگرد |
| قابلیت اجرا در دهانههای بزرگ |
قابل اجرا در دهانههای بلند بدون نیاز به شمعبندی زیاد |
محدودیت در دهانههای بزرگ، معمولاً نیاز به شمعبندی |
| هزینه اجرا |
هزینه اولیه بالاتر ولی صرفهجویی در زمان و نیروی انسانی |
هزینه اولیه کمتر ولی زمان اجرا طولانیتر |
| کیفیت نهایی سطح زیر سقف |
صاف و یکدست – مناسب برای سقفهای کاذب |
ناهموار – نیاز به اندود یا سقف کاذب برای پوشش |
| تأثیر بر زمان پروژه |
کاهش چشمگیر زمان کل پروژه |
افزایش مدت زمان اجرا |
| عایق صوتی و حرارتی |
عایق ضعیفتر (نیاز به لایه عایق مجزا) |
عملکرد بهتر بهدلیل وجود بلوکهای سفالی یا پلیاستایرن |
| نیاز به نیروی متخصص |
نیازمند تیم فنی با تجربه در نصب ورق و گلمیخ |
قابل اجرا توسط اکیپهای معمولی ساختمانی |
هزینه مصالح و اثرگذاری آن بر قیمت نهایی
یکی از مهمترین فاکتورهای تعیین قیمت سقفها، نوع و مقدار مصالح مصرفی است.
در سقف عرشه فولادی مهمترین بخش هزینه مربوط به ورق فولادی گالوانیزه است. همچنین مصرف بتن در این سیستم کمتر است و از آنجایی که یونولیت و بلوک در آن استفاده نمیشود، هزینه این بخش حذف میگردد. البته گلمیخ و دستگاه انفجار جوش جزو نیازهای اجرایی این روش هستند.
در مقابل، در سقف تیرچهبلوک هزینه بلوک سفالی یا پلیاستایرن، تیرچه و بتن بخش اصلی هزینه را شامل میشود. در برخی پروژهها هزینه حملونقل مصالح نیز به دلیل وزن بالا بیشتر خواهد بود. همچنین در ساخت تیرچهبلوک، مصرف بتن بیشتر بوده و همین امر قیمت نهایی را افزایش میدهد.
به طور کلی، در پروژههایی با دهانههای بزرگ و بارگذاری سنگین، هزینه مصالح تیرچهبلوک بیشتر افزایش مییابد و در نتیجه سقف عرشه فولادی مقرونبهصرفهتر خواهد بود.
هزینه اجرا و تأثیر آن بر اقتصاد پروژه
در سیستم سقف عرشه فولادی، سرعت اجرای کار بالا است. نیاز کمتر به نیروی کار و حذف شمعبندی در بیشتر دهانهها باعث صرفهجویی در هزینه اجرا میشود. این موضوع همچنین باعث کاهش زمان پروژه و کاهش هزینههای غیرمستقیم از جمله اجاره تجهیزات میگردد.
در سقف تیرچهبلوک، نیاز به نیروی کار بیشتر و اجرای دقیق تیرچهچینی و بلوکچینی زمانبرتر است. به همین دلیل، دستمزد کارگران و مدت اجرای پروژه افزایش مییابد که در نهایت بر قیمت نهایی تأثیر میگذارد. کاهش زمان اجرا در سقف عرشه فولادی به معنای سرعت بیشتر در بهرهبرداری و بازگشت سریعتر سرمایه است.
وزن سازه و تأثیر اقتصادی آن
وزن سازه در هزینههای کلان پروژه تأثیرگذار است. سقف عرشه فولادی سبکتر بوده و همین موضوع باعث کاهش نیروهای وارد بر سازه و در نتیجه کاهش مقدار فولاد و بتن در ستونها، تیرها و فونداسیون میشود. سبکسازی علاوه بر صرفهجویی در هزینهها، عملکرد سازه را در برابر زلزله بهبود میبخشد.
سقف تیرچهبلوک وزن بیشتری دارد و این افزایش وزن باعث نیاز به ابعاد بزرگتر تیرها و ستونها شده و هزینه سازه را بالا میبرد. بنابراین از نظر اقتصادی، سقف عرشه فولادی تأثیر مطلوبتری بر هزینههای غیرمستقیم پروژه دارد.
دوام، نگهداری و عملکرد بلندمدت
در ارزیابی هزینه، تنها قیمت روز مصالح اهمیت ندارد؛ بلکه باید عملکرد بلندمدت را هم در نظر گرفت.
سقف عرشه فولادی به دلیل استفاده از ورقهای گالوانیزه دوام بالایی دارد و مقاومت مناسبی در برابر خوردگی و زلزله ایجاد میکند. اگرچه برای بهبود عملکرد صوتی و حرارتی نیاز به اجرای لایههای تکمیلی مانند عایق وجود دارد، اما این هزینه در مقایسه با سایر مزایا قابل قبول است.
سقف تیرچهبلوک از نظر عملکرد حرارتی و صوتی وضعیت بهتری در حالت معمول دارد، اما در بسیاری از پروژهها در صورت اجرای غیر اصولی یا تراکم پایین بتن، احتمال ایجاد ترکخوردگی وجود دارد. همچنین تعمیرات و تعویض بخشهای آسیبدیده آن نسبت به عرشه فولادی دشوارتر است.
در مجموع، با توجه به شرایط پروژه، سقف عرشه فولادی در بلندمدت انتخاب اقتصادیتری محسوب میشود.
جمع بندی و نتیجه گیری
اگرچه قیمت مصالح روزانه در بازار متغیر است، اما مقایسههای فنی و اقتصادی نشان میدهد که در پروژههای بزرگ، چندطبقه و صنعتی، سقف عرشه فولادی با توجه به سرعت اجرا، کاهش وزن سازه و صرفهجویی در هزینههای غیر مستقیم، گزینهای مناسبتر و اقتصادیتر است. در مقابل، در پروژههای کوچک و سنتی که دهانهها محدود هستند و سرعت اجرا اهمیت چندانی ندارد، سقف تیرچهبلوک همچنان میتواند انتخابی مقرونبهصرفه باشد.
بنابراین بهترین انتخاب زمانی انجام میشود که برآورد هزینه دقیق بر اساس نقشهها، شرایط پروژه، تعداد طبقات، موقعیت جغرافیایی، هزینه نیروی انسانی و زمانبندی ساخت صورت گیرد. توجه به این شاخصها به شما کمک میکند تا سقفی انتخاب کنید که علاوه بر کیفیت اجرا، از نظر هزینه نیز مناسبترین گزینه باشد.
سوالات متداول
1. آیا سقف عرشه فولادی نسبت به تیرچهبلوک گرانتر است؟
قیمت اولیه مصالح در سقف عرشه فولادی ممکن است در برخی شرایط بالاتر به نظر برسد، اما با توجه به سرعت اجرا، کاهش هزینههای نیروی کار و سبکسازی سازه، معمولاً در مجموع هزینه اجرای آن کمتر یا بهصرفهتر خواهد بود.
2. وزن سقف عرشه فولادی چقدر با تیرچهبلوک تفاوت دارد؟
سقف عرشه فولادی وزن مرده کمتری دارد و این موضوع به کاهش ابعاد مقاطع سازهای و هزینههای کلی پروژه کمک میکند.
3. کدام سقف سرعت اجرای بیشتری دارد؟
سقف عرشه فولادی به دلیل حذف مراحل سنتی مانند چیدن بلوکها و شمعبندی گسترده، سرعت اجرای بالاتری دارد و زمان پروژه را به شکل قابل توجهی کاهش میدهد.
4. عملکرد حرارتی و صوتی در کدام سقف بهتر است؟
سقف تیرچهبلوک در حالت پایه عملکرد بهتری دارد، اما سقف عرشه فولادی نیز با استفاده از عایقهای مناسب میتواند به سطح مطلوبی از نظر صوتی و حرارتی برسد.
5. برای پروژههای بلندمرتبه کدام سقف پیشنهاد میشود؟
در ساختمانهای چندطبقه و پروژههایی که وزن سازه و سرعت اجرا اهمیت بالایی دارد، سقف عرشه فولادی انتخاب مناسبتری است.