آسیانیوز ایران؛ سرویس ورزشی:
شبکههای اجتماعی امروز شاهد انتشار خبر نگرانکنندهای درباره یکی از محبوبترین چهرههای ورزشی کشور بودند. خبری که به سرعت مانند آتش در فضای مجازی پخش شد. ادعایی مبنی بر دستگیری سردار آزمون، مهاجم تیم ملی فوتبال ایران، با کوکائین در رسانههای خارجی منتشر شد. این خبر در کانالها و صفحات مختلف به سرعت بازنشر شد. اما پیگیریهای فوری خبرگزاری تسنیم نشان داد این خبر کاملاً بیاساس بوده است. خبرنگاران این رسانه با بررسی منابع رسمی به نتیجه دیگری رسیدند. مقامات مرتبط در پلیس بینالملل (اینترپل) تأکید کردند که تا این لحظه هیچگونه اعلام رسمی یا گزارشی درباره بازداشت سردار آزمون وجود ندارد. بر اساس پروتکلهای بینالمللی، در صورت بروز هرگونه تخلف از سوی چهرههای شناختهشده در خارج از کشور، پلیس کشور میزبان بلافاصله موضوع را از طریق مجاری رسمی با اینترپل در میان میگذارد.
بررسیهای دقیق نشان میدهد هیچ استعلام یا گزارشی از سوی پلیس کشورهای خارجی درخصوص سردار آزمون ثبت نشده است. این موضوع شایعه بودن خبر را تأیید میکند. این اولین بار نیست که چهرههای ورزشی ایران هدف شایعات مشابه قرار میگیرند. پیش از این نیز اخبار مشابهی درباره برخی ورزشکاران ایرانی منتشر شده بود. نکته قابل تأمل، سرعت گسترش این شایعه در فضای مجازی است که نشان میدهد چگونه یک خبر بیاساس میتواند در مدت زمان کوتاهی به دغدغه عمومی تبدیل شود.
بررسی سازوکارهای رسمی گزارشدهی در پلیس بینالملل
پلیس بینالملل دارای پروتکلهای مشخصی برای گزارش جرائم بینالمللی است. بر اساس این پروتکلها، هرگونه دستگیری چهرههای شناختهشده باید از طریق کانالهای رسمی به اینترپل گزارش شود. کشورهای عضو اینترپل موظف هستند موارد مهم را به سرعت در سامانههای بینالمللی ثبت کنند. این سیستم برای جلوگیری از انتشار اخبار جعلی و شایعات طراحی شده است. عدم وجود هرگونه گزارش در سامانههای اینترپل، قویترین مدرک برای تکذیف شایعه دستگیری سردار آزمون است. این موضوع نشان میدهد خبر منتشرشده کاملاً ساختگی بوده است.
آسیبشناسی گسترش شایعات در فضای مجازی
شایعه دستگیری سردار آزمون نمونهای از سرعت گسترش اطلاعات نادرست در فضای مجازی است. این شایعه در مدت زمان کوتاهی در دهها کانال و صفحه منتشر شد. عوامل متعددی در گسترش سریع این شایعه نقش داشتند از جمله محبوبیت شخص سردار آزمون، جذابیت موضوع و تمایل کاربران به بازنشر اخبار جنجالی. عدم تائید خبر توسط کاربران و رسانهها، مهمترین عامل گسترش این شایعه بود. بسیاری از کاربران بدون بررسی صحت خبر، آن را بازنشر کردند.
تأثیر شایعات بر چهرههای ورزشی و اجتماعی
شایعات میتواند آسیبهای جبرانناپذیری به شهرت چهرههای ورزشی وارد کند. حتی پس از تکذیف رسمی، ممکن است بخشی از جامعه همچنان به خبر جعلی باور داشته باشند. اینگونه شایعات میتواند بر روحیه ورزشکاران و عملکرد حرفهای آنان تأثیر منفی بگذارد. فشار روانی ناشی از این اخبار میتواند بسیار سنگین باشد. برای چهرههای بینالمللی مانند سردار آزمون که در خارج از کشور فعالیت میکنند، این شایعات میتواند بر موقعیت حرفهای و قراردادهای آنان نیز تأثیر بگذارد.
مسئولیت رسانهها و کاربران در قبال انتشار اخبار
رسانههای معتبر موظف هستند پیش از انتشار اخبار حساس، از صحت آن اطمینان حاصل کنند. انتشار خبر بدون تائید میتواند خسارات جدی به همراه داشته باشد. کاربران فضای مجازی نیز مسئولیت اخلاقی دارند که پیش از بازنشر اخبار، از منابع معتبر آن را بررسی کنند. این مسئولیتپذیری میتواند از گسترش شایعات جلوگیری کند. استفاده از منابع رسمی و استناد به مراجع معتبر، تنها راه جلوگیری از انتشار اخبار جعلی است. رسانهها باید این اصل را سرلوحه کار خود قرار دهند.
راهکارهای مقابله با شایعات در فضای مجازی
- آموزش انواع راهکارهای فنی و فرهنگی برای مقابله با شایعات ضروری است. راهکارهای فنی شامل توسعه سیستمهای شناسایی اخبار جعلی است.
- آموزش سواد رسانهای به کاربران میتواند در کاهش گسترش شایعات مؤثر باشد. کاربران باید بیاموزند چگونه اخبار را verification کنند.
- واکنش سریع رسانههای معتبر در تکذیف شایعات، میتواند از گسترش بیشتر آن جلوگیری کند. سرعت در تکذیف به اندازه دقت در انتشار مهم است.