آسیانیوز ایران؛ سرویس فرهنگی هنری:
جهان بار دیگر سر تعظیم بر بزرگی مردان این سرزمین کهن فرود آورد. در حریمی از اندیشه و عرفان، دو نام از ایران، برای همیشه در حافظه جهانی نقش بست. سازمان علمی، آموزشی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) که وظیفه پاسداشت میراث فرهنگی و فکری بشریت را بر عهده دارد، پرچم ایران را یکباره بر بام جهان برافراشت. در تازهترین تصمیم این نهاد بینالمللی، دو شخصیت بیبدیل ایرانی در فهرست بزرگداشتهای دوره ۲۰۲۶-۲۰۲۷ جای گرفتند. از سویههای عرفان ناب، نام "بایزید بسطامی" طلوع کرد؛ آن عارف شوریدهحالی که قرنهاست سخنان آتشینش دلهای مشتاق را میگدازد. و از قلههای فلسفه و تفسیر، نام "علامه سید محمدحسین طباطبایی" درخشید؛ آن استاد مسلم حکمت که "المیزان"ش دریایی از معنا را به روی جهانیان گشود.
این انتخاب تاریخی، تنها یک ثبت نام ساده نیست؛ بلکه شناسایی و تأیید جهانی بر مکتب فکری و عرفانی است که این بزرگان پرچمدار آن بودند. این اتفاق، پیامی روشن به جهانیان است که ایران، تنها سرزمین آثار تاریخی نیست، بلکه خاستگاه اندیشههایی است که میتواند راهگشای بشر امروز باشد. اکنون فرصتی فراهم شده تا میراث فکری این دو غول اندیشه، در مجامع بینالمللی مورد مطالعه و تقدیر قرار گیرد و ایران کهن، سربلند از این شناسایی جهانی باشد.
اهمیت و پیامدهای بینالمللی این ثبت
ثبت این دو شخصیت در یونسکو، یک دستاورد دیپلماسی فرهنگی بسیار بزرگ برای کشور محسوب میشود. این اقدام، جایگاه ایران را به عنوان یک قطب تولید اندیشه و عرفان در نقشه فرهنگی جهان تقویت میکند. این رویداد، فرصتی برای ترجمه و معرفی گستردهتر آثار و اندیشههای این بزرگان در سطح جهانی فراهم میآورد. میتوان انتظار داشت که همایشها، نشستها و انتشارات بینالمللی بیشتری حول محور اندیشه این دو شخصیت سازماندهی شود. این موفقیت، مسیر را برای ثبت دیگر چهرههای شاخص فرهنگی، علمی و عرفانی ایران در یونسکو هموار میسازد و نشان میدهد که ظرفیتهای فرهنگی ایران برای ارائه به جهان، بیپایان است.
بایزید بسطامی؛ از بسطام تا فتح جهان
بایزید بسطامی از چهرههای اساسی و بنیادین در عرفان اسلامی به شمار میرود. سخنان شورانگیز و پارادوکسیکال او، که در تاریخ عرفان به "شطحیات" معروف است، همواره مورد توجه محققان شرق و غرب بوده است. تأثیر او بر جریان عرفان نظری و سیر و سلوک عملی را نمیتوان نادیده گرفت. آموزههای او درباره "فنا" و "بقا" بعدها در آثار عارفان بزرگی چون مولانا و ابن عربی به اوج رسید و امروزه در مکاتب معنوی غرب نیز مورد مطالعه قرار میگیرد. ثبت جهانی بایزید، تنها بزرگداشت یک شخصیت تاریخی نیست، بلکه شناسایی یک جریان عرفانی زنده و پویاست که میتواند برای انسان معاصر در جستوجوی معنویت، پاسخهایی ناب داشته باشد.
علامه طباطبایی؛ حکیم دوران
علامه طباطبایی را میتوان یکی از تأثیرگذارترین چهرههای فلسفی و تفسیری جهان اسلام در قرن معاصر دانست. اثر سترگ او، تفسیر "المیزان"، گامی بلند در تلفیق فلسفه، عرفان و تفسیر قرآن به شمار میرود. وی با احیای حکمت متعالیه و تدریس فلسفه اسلامی، شاگردان بزرگی را پرورش داد که هر یک از استوانههای فکر و فرهنگ معاصر شدند. رویکرد عقلی و عمیق او به دین، پاسخی محکم به شبهات فکری دوران بود. ثبت علامه طباطبایی در یونسکو، نشان از زنده بودن و جهانشمول بودن فلسفه و تفکر اسلامی دارد و ثابت میکند که این مکتب فکری میتواند با جهان امروز نیز گفتوگو کند.
نقش دیپلماسی علمی و فرهنگی ایران
این موفقیت بزرگ، مرهون تلاشهای کارشناسانه و پیگیرانه کمیسیون ملی یونسکو در ایران است. انتخاب این دو چهره و تهیه پروندهای مستند و قانعکننده، نشان از درک صحیح این نهاد از ظرفیتهای فرهنگی کشور دارد. ثبت همزمان یک عارف از قرون اولیه اسلامی و یک فیلسوف معاصر، نشاندهنده نگاه جامع و همهجانبه ایران به میراث فکری خود است. این انتخاب هوشمندانه، پهنه وسیعی از تاریخ فرهنگ و اندیشه ایران را به نمایش میگذارد. این دستاورد، الگویی برای سایر نهادهای فرهنگی کشور است که چگونه میتوان با برنامهریزی دقیق و ارائه مستندات علمی، گنجینههای فرهنگی ایران را به جهان معرفی کرد.
چشمانداز آینده و فرصتهای پیش رو
ثبت این دو شخصیت، پایان راه نیست، بلکه آغاز یک حرکت بینالمللی برای شناخت بیشتر اندیشه ایرانی است. انتظار میرود محافل علمی و دانشگاهی جهان بیش از پیش به مطالعه آثار این دو بزرگ بپردازند. این رویداد، میتواند به توسعه گردشگری علمی-عرفانی در کشور بینجامد. شهر بسطام به عنوان زادگاه بایزید و شهر تبریز به عنوان محل تحصیل و تدریس علامه طباطبایی، میتوانند به قطبهای پژوهشی و گردشگری برای علاقهمندان از سراسر جهان تبدیل شوند. این موفقیت، مسئولیت نهادهای فرهنگی و علمی ایران را برای ادامه این مسیر و معرفی دیگر چهرههای شاخص ایرانی به جهان بیشتر میکند و افقهای تازهای در عرصه دیپلماسی فرهنگی میگشاید.