آسیانیوز ایران؛ سرویس سیاسی:
بحران آب در خاورمیانه به یکی از چالشهای اساسی تبدیل شده است. در میان این چالش، دو کشور همسایه قدمی بلند برای همکاری برداشتهاند. امضای توافقنامه همکاری آبی بین عراق و ترکیه در بغداد، میتواند الگویی برای دیگر کشورهای منطقه باشد. این توافق پس از ماهها مذاکره فنی و کارشناسی به نتیجه رسیده است. فواد حسین، وزیر خارجه عراق و هاکان فیدان، وزیر خارجه ترکیه، با امضای این سند، فصل جدیدی در روابط دوجانبه گشودند. فصل جدیدی که میتواند به بحران دیرینه آب در عراق پایان دهد. تمرکز این توافقنامه بر اجرای پروژههای مشترک آبی است. پروژههایی که هدف نهایی آنان یافتن راهحلی پایدار برای بحران آب در عراق است.
در این توافق، ترکیه تأثیر سدهای بالادست خود بر جریان آب به عراق را به رسمیت شناخته است. این به رسمیت شناسی، گامی مهم در راستای مسئولیتپذیری زیستمحیطی است. بخشی از توافق به افزایش میزان رهاسازی آب از سوی ترکیه اختصاص یافته است. این اقدام میتواند به بهبود وضعیت رودخانههای دجله و فرات کمک کند. اجرای پروژههای مشترک برای تقویت و بازسازی زیرساختهای عراق نیز بخش مهمی از مفاد توافقنامه است. این پروژهها میتوانند به بهینهسازی مصرف آب در عراق بینجامد. این توافق در شرایطی امضا میشود که بحران آب در عراق به مرحله حساسی رسیده و خشک شدن تالابها، طوفانهای ریزگرد را گسترش داده است.
اهمیت راهبردی توافق برای عراق
برای عراق که سالهاست با بحران آب دست به گریبان است، این توافق میتواند نقطه عطفی محسوب شود. وابستگی این کشور به رودخانههای دجله و فرات که از ترکیه سرچشمه میگیرند، بر اهمیت این توافق میافزاید. به رسمیت شناخته شدن تأثیر سدهای ترکیه بر جریان آب به عراق، از دستاوردهای مهم این مذاکرات برای بغداد است. این موضوع میتواند زمینهساز همکاریهای گستردهتر در آینده شود. افزایش رهاسازی آب از سوی ترکیه میتواند به بهبود وضعیت کشاورزی در عراق بینجامد. بخش کشاورزی که یکی از مهمترین بخشهای اقتصادی این کشور است، سالهاست با مشکل کمآبی مواجه بوده است.
منافع ترکیه از این توافق
آنکارا با امضای این توافق، تعهد خود به همکاریهای منطقهای را نشان داده است. این اقدام میتواند به بهبود تصویر ترکیه در منطقه بینجامد. اجرای پروژههای مشترک میتواند فرصتهای اقتصادی برای شرکتهای ترکیهای ایجاد کند. شرکتهای ساختمانی و مهندسی ترکیه میتوانند از این فرصت استفاده کنند. این توافق همچنین میتواند به کاهش تنشهای مرزی بین دو کشور کمک کند. مسئله آب همواره از عوامل تنشزا بین عراق و ترکیه بوده است.
تأثیر بر محیط زیست منطقه
بحران آب در عراق به گسترش طوفانهای ریزگرد انجامیده است. این طوفانها نه تنها عراق، که بخشهایی از ایران را نیز تحت تأثیر قرار داده است. اجرای پروژههای مشترک آبی میتواند به احیای تالابهای عراق کمک کند. احیای تالابها خود به کاهش طوفانهای ریزگرد میانجامد. این توافق میتواند الگویی برای دیگر کشورهای منطقه در مدیریت مشترک منابع آبی باشد. همکاریهای منطقهای میتواند به حل بحران آب در خاورمیانه کمک کند.
چالشهای پیش رو
اجرای این توافق با چالشهای متعددی روبروست. نیاز به سرمایهگذاری سنگین در پروژههای زیربنایی از جمله این چالشها است. هماهنگی بین نهادهای مختلف دو کشور نیز میتواند چالشبرانگیز باشد. موفقیت این توافق نیازمند همکاری همه جانبه نهادهای مرتبط است. تغییرات اقلیمی و کاهش بارندگی در منطقه میتواند اجرای توافق را با مشکل مواجه کند. این عوامل خارجی میتواند بر میزان موفقیت توافق تأثیر بگذارد.
چشمانداز آینده
- اگر این توافق با موفقیت اجرا شود، میتواند به الگویی برای همکاریهای منطقهای تبدیل شود. دیگر کشورهای منطقه نیز میتوانند از این تجربه بهره ببرند.
- توسعه همکاریهای آبی میتواند به همکاری در دیگر حوزهها بینجامد. این توافق میتواند زمینهساز توسعه روابط همه جانبه بین دو کشور شود.
- پایش و نظارت مستمر بر اجرای توافق برای تضمین موفقیت آن ضروری است. ایجاد مکانیزمهای نظارتی میتواند به تحقق اهداف توافق کمک کند.