آسیانیوز ایران؛ سرویس سلامت و زیبایی:
در دنیای پرسرعت امروز، بسیاری از ما با علائم جسمی آشناییم: سردردی که بیدلیل شروع میشود، تپش قلبی که ناگهان به سراغمان میآید، یا دردهای عضلانی که دلیل مشخصی ندارند. این نشانهها ممکن است هشدار بدن درباره اختلال در سیستم پیچیدهای به نام «دستگاه عصبی خودمختار» باشند. دستگاه عصبی خودمختار، فرمانده خاموش بدن است که بدون دخالت آگاهانه ما، عملکردهای حیاتی مانند ضربان قلب، تنفس، گوارش و تنظیم دمای بدن را کنترل میکند. وقتی این سیستم از تعادل خارج میشود، سلامت جسم و روان ما تحت تأثیر قرار میگیرد. جونرو چن، متخصص طب سنتی چینی، توضیح میدهد که اختلال در این سیستم میتواند خود را در قالب پنج دسته علائم مختلف نشان دهد. از مشکلات عصبی مانند سردرد و بیخوابی گرفته تا علائم حسی مانند تاری دید و وزوز گوش.
دستگاه گوارش نیز یکی از قربانیان اصلی این اختلال است. سوءهاضمه، نفخ، رفلاکس و یبوست میتوانند همگی نشانه عدم تعادل در سیستم عصبی خودمختار باشند. حتی سردی دست و پا، تعریق بیش از حد و دردهای مزمن عضلانی نیز ممکن است ریشه در این اختلال داشته باشند. سیستم عصبی خودمختار کنترل غدد تعریق و تنظیم دمای بدن را بر عهده دارد. در دیدگاه طب سنتی چینی، این اختلال اغلب به «انحراف جریان انرژی کبد» نسبت داده میشود. وقتی مسیر انرژی حیاتی کبد مسدود میشود، علائمی مانند برانگیختگی عاطفی، تپش قلب و ناراحتیهای گوارشی ظاهر میشوند. خوشبختانه، راهکارهای طبیعی متعددی برای بازگرداندن تعادل به این سیستم وجود دارد. از دمنوشهای گیاهی گرفته تا تکنیکهای ماساژ و تنظیم عادتهای روزانه. این گزارش به معرفی این راهکارها میپردازد تا به کمک آنها بتوانید تعادل از دست رفته بدن خود را بازگردانید و از شدت ناراحتیهای روزمره بکاهید.
شناخت دستگاه عصبی خودمختار و نقش آن
دستگاه عصبی خودمختار بخشی از سیستم عصبی است که کنترل عملکردهای غیرارادی بدن را بر عهده دارد. این سیستم به دو شاخه سمپاتیک (مسئول پاسخ «ستیز یا گریز») و پاراسمپاتیک (مسئول «استراحت و هضم») تقسیم میشود. هنگامی که این دو شاخه در تعادل نباشند، علائم مختلفی ظاهر میشوند. شاخه سمپاتیک بیشفعال میتواند باعث تپش قلب، اضطراب و بیخوابی شود، در حالی که شاخه پاراسمپاتیک کمکار میتواند به مشکلات گوارشی و خستگی بینجامد. درک این تعادل و عدم تعادل، اولین قدم برای مدیریت علائم است. بسیاری از مردم بدون آن که بدانند، سالها با این اختلال زندگی میکنند.
علائم هشداردهنده اختلال
علائم اختلال دستگاه عصبی خودمختار میتواند در پنج دسته اصلی قرار گیرد. علائم عصبی شامل سردرد، سرگیجه، بیخوابی و مشکل در تمرکز است. علائم حسی شامل تاری دید، وزوز گوش، خشکی دهان و حساسیت بینی میشود. علائم گوارشی نیز شامل سوءهاضمه، نفخ، رفلاکس و تغییرات در اجابت مزاج است. علائم ماهیچهای مانند سردی دست و پا، تعریق زیاد و دردهای مزمن، و علائم قلبیعروقی مانند تپش قلب و فشار خون نامنظم نیز از دیگر نشانههای مهم هستند.
راهکارهای گیاهی و تغذیهای
استفاده از گیاهان دارویی میتواند به تنظیم دستگاه عصبی خودمختار کمک کند. دمنوش گل رز و خرمای قرمز نمونهای از این راهکارهاست. گل رز به تسکین کبد و بهبود جریان انرژی حیاتی کمک میکند، در حالی که خرما قرمز انرژی حیاتی و خون را تقویت مینماید. این ترکیب به ویژه برای افرادی که استرس زیادی دارند مفید است. تغییرات رژیم غذایی مانند کاهش مصرف شیرینی و غذاهای سرد نیز میتواند به بهبود عملکرد دستگاه گوارش و در نتیجه تنظیم سیستم عصبی خودمختار کمک کند.
تکنیکهای فیزیکی و ماساژ
ماساژ نقاط خاص طب سوزنی میتواند به تسکین علائم اختلال دستگاه عصبی خودمختار کمک کند. نقطه «بایهوئی» در بالای سر به تسکین ذهن و کاهش استرس کمک میکند. نقطه «نیگوآن» در ساعد برای تنظیم ضربان قلب و کاهش تپش قلب مفید است. نقطه «زوسانلی» در پا نیز به تنظیم گوارش و افزایش انرژی کمک میکند. این ماساژها را میتوان به راحتی در خانه انجام داد و اثرات آرامشبخش آن را مشاهده کرد.
تغییر سبک زندگی برای تعادل پایدار
تغییرات ساده در سبک زندگی میتواند تأثیر عمیقی بر تعادل دستگاه عصبی خودمختار داشته باشد. خواب منظم و کافی، به ویژه خوابیدن قبل از ساعت ۱۰:۳۰ شب، برای تولید ملاتونین و بازیابی بدن ضروری است. ورزش منظم با شدت کم تا متوسط نیز به تنظیم این سیستم کمک میکند. البته باید از ورزشهای سنگین در ساعات نزدیک به خواب خودداری کرد. کنترل استرس از طریق تمرینات تنفسی، مدیتیشن و یوگا نیز میتواند به ایجاد آرامش و تعادل در سیستم عصبی خودمختار بینجامد.