آسیانیوز ایران؛ سرویس سیاسی:
فضای رسانهای و روشنفکری ایران یک بار دیگر با خبر نگرانکنندهای مواجه شده است. خبر بازداشت پرویز صداقت، روزنامهنگار باسابقه و سردبیر سابق روزنامه سرمایه، که هنوز به طور رسمی تأیید نشده، نگرانیهایی را در محافل رسانهای و حقوق بشری برانگیخته است. بر اساس گزارشهای اولیه، صبح امروز مأموران امنیتی به منزل پرویز صداقت و محمد مالجو، اقتصاددان مراجعه کردهاند. در جریان این مراجعه، وسایل الکترونیکی و کتابهای این دو فعال رسانهای و اقتصادی ضبط شده است.
پرویز صداقت از چهرههای شناخته شده در عرصه روزنامهنگاری اقتصادی ایران محسوب میشود. وی سابقه طولانی در تحلیل مسائل اقتصادی و اجتماعی ایران دارد و از منتقدان سیاستهای اقتصادی دولتهای مختلف بوده است. روزنامه سرمایه که تحت مدیریت صداقت منتشر میشد، پیشتر و در شرایطی که از جمله نشریات پرتیراژ اقتصادی کشور محسوب میشد، به دلایل نامعلومی توقیف شد. این روزنامه در دوره فعالیت خود به بررسی تحولات اقتصادی ایران و جهان میپرداخت.
دستگیری محمد مالجو
محمد مالجو، دیگر فردی که امروز مأموران به منزلش مراجعه کردهاند، نیز از اقتصاددانان شناخته شده و از پژوهشگران حوزه اقتصاد سیاسی است. وی نیز پیش از این با محدودیتهای مشابهی روبرو بوده است. این اقدام در شرایطی صورت میگیرد که فضای رسانهای ایران در ماههای اخیر شاهد فشارهای فزایندهای بر روزنامهنگاران و فعالان رسانهای بوده است. چندین رسانه و سایت خبری در این مدت تعطیل یا محدود شدهاند. هنوز دلیل دقیق بازداشت صداقت و مراجعه به منزل مالجو مشخص نیست. منابع نزدیک به پرونده از انتقال صداقت به مکانی نامعلوم خبر میدهند، اما جزئیات بیشتری از محل نگهداری یا اتهامات وی ارائه ندادهاند. این رویداد در حالی رخ میدهد که جامعه رسانهای ایران در هفتههای اخیر شاهد چندین مورد بازداشت و محدودیت دیگر نیز بوده است. روندی که نگرانی از تشدید فضای امنیتی بر عرصه رسانه را افزایش داده است.
زمینههای احتمالی بازداشت
بازداشت پرویز صداقت میتواند در ادامه فشارهای فزاینده بر رسانهها و روزنامهنگاران مستقل در ایران باشد. در ماههای اخیر، شاهد تعطیلی و محدودیت چندین رسانه مستقل بودهایم. روزنامه سرمایه تحت مدیریت صداقت، از جمله رسانههایی بود که به تحلیل مسائل اقتصادی با رویکردی انتقادی میپرداخت. این رویکرد ممکن است از دلایل تحت فشار قرار گرفتن وی و همکارانش باشد. همچنین، تحلیلهای اقتصادی ارائه شده در این رسانه ممکن است با قرائت رسمی از تحولات اقتصادی در تضاد بوده باشد. این تفاوت تحلیلی میتواند از عوامل بازداشت وی محسوب شود.
تأثیر بر فضای رسانهای
بازداشت صداقت میتواند بر فضای پرتنش رسانهای ایران تأثیر منفی بگذارد. این اقدام ممکن است باعث خودسانسوری بیشتر روزنامهنگاران و تحلیلگران شود. روزنامهنگاران اقتصادی که به تحلیل مسائل حساسیتبرانگیز میپردازند، ممکن است در ارائه تحلیلهای خود با احتیاط بیشتری عمل کنند. این امر میتواند به کاهش شفافیت در تحلیل مسائل اقتصادی بینجامد. فضای ترس ایجاد شده میتواند بر کیفیت تحلیلهای اقتصادی و رسانهای تأثیر بگذارد. وقتی روزنامهنگاران نتوانند آزادانه به تحلیل بپردازند، جامعه از دریافت تحلیلهای دقیق محروم میماند.
ابعاد حقوقی پرونده
با توجه به اینکه هنوز نهادهای رسمی خبر بازداشت صداقت را تأیید نکردهاند، ابعاد حقوقی پرونده در هالهای از ابهام قرار دارد. معمولاً در چنین مواردی، خانواده بازداشت شده با چالشهای زیادی برای دریافت اطلاعات روبرو میشوند. عدم شفافیت در اعلام اتهامات و محل نگهداری بازداشت شدگان، از نگرانیهای همیشگی در چنین پروندههایی است. این عدم شفافیت میتواند حقوق قانونی بازداشت شدگان را تحت تأثیر قرار دهد. دسترسی به وکیل و امکان دفاع از خود، از حقوق مسلم هر بازداشت شدهای است. باید دید که در این پرونده این حقوق تا چه حد رعایت خواهد شد.
واکنشهای احتمالی
بازداشت صداقت با واکنش نهادهای مدافع آزادی مطبوعات و حقوق بشر روبرو خواهد شد. این نهادها معمولاً در چنین مواردی با انتشار بیانیههایی نگرانی خود را اعلام میکنند. جامعه رسانهای ایران نیز به این اقدام واکنش نشان خواهد داد. اگرچه ممکن است این واکنش به دلیل فضای امنیتی با محدودیت روبرو شود. همچنین، ممکن است نهادهای بینالمللی مدافع آزادی بیان نیز به این پرونده واکنش نشان دهند. این واکنشها میتواند بر موقعیت بینالمللی ایران تأثیر بگذارد.
چشمانداز آینده
با توجه به روند فزاینده فشار بر رسانهها در ماههای اخیر، به نظر میرسد فضای رسانهای ایران در آینده نزدیک با چالشهای بیشتری روبرو خواهد بود. روزنامهنگاران و تحلیلگران مستقل با محدودیتهای بیشتری در انجام کار حرفهای خود روبرو خواهند شد. این امر میتواند به کوچکتر شدن فضای رسانهای مستقل بینجامد. با این حال، تجربه نشان داده است که فشار بر رسانهها معمولا به حذف کامل صداهای منتقد نمیانجامد، بلکه باعث تغییر شکل و روشهای فعالیت آنان میشود.