آسیانیوز ایران؛ سرویس سیاسی:
در تازهترین تحولات پرونده هستهای ایران، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی اظهارات قابل توجهی را درباره برنامه هستهای ایران مطرح کرده است. رافائل گروسی در بیانیهای به وضعیت فعلی تاسیسات هستهای ایران و پیامدهای حملات به این تاسیسات پرداخته است. به گفته گروسی، مواد هستهای ایران عمدتاً در سایتهایی قرار دارد که مورد حمله قرار گرفتهاند. این مواد به ایران امکان میدهد که چند سلاح هستهای بسازد، اما برنامه هستهای کشور به دلیل حملات به شدت آسیب دیده است. مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی با اشاره به حملات اسرائیل و آمریکا به تاسیسات غنیسازی در نطنز، اصفهان و فردو، تأکید کرد که این حملات چرخشی قابل توجه از دیپلماسی به سمت استفاده از زور بوده است.
گروسی خاطرنشان کرد ایران برای بازسازی پایه این فناوری صنعتی به زمان نیاز دارد و کارشناسان این زمان را یک سال یا بیشتر ارزیابی میکنند. این موضوع نشان میدهد که حملات مذکور تأثیر قابل توجهی بر برنامه هستهای ایران داشته است. مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی در ادامه بر اهمیت دیپلماسی تأکید کرد و آن را «تنها راه به سوی یک راهحل پایدار» خواند. این اظهارات در شرایطی مطرح میشود که مذاکرات احیای برجام در ماههای اخیر با بنبست مواجه شده است.
گروسی همچنین به تصویب قانونی داخلی در ایران اشاره کرد که بر اساس آن، ایران باید همکاری با آژانس را محدود کند. این موضوع باعث شده است که آژانس نتواند به طور کامل به فعالیتهای نظارتی خود در ایران ادامه دهد. با این حال، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی تأکید کرد که این نهاد همچنان در حال مذاکره با ایران است. این مذاکرات با هدف یافتن راهحلی برای اختلافهای فنی و سیاسی ادامه دارد. اظهارات گروسی در شرایطی مطرح میشود که تنشها بر سر برنامه هستهای ایران در ماههای اخیر افزایش یافته و غرب هشدار داده است که ایران در حال نزدیک شدن به توانایی ساخت سلاح هستهای است.
ارزیابی سطح فنی برنامه هستهای ایران
بر اساس اظهارات گروسی، ایران از نظر مواد هستهای در موقعیتی قرار دارد که میتواند چند سلاح هستهای تولید کند. این ارزیابی نشان میدهد ایران از نظر کمی به سطح قابل توجهی از مواد هستهای دست یافته است. با این حال، آسیبدیدگی تاسیسات کلیدی در نطنز، اصفهان و فردو، روند غنیسازی را با اختلال مواجه کرده است. این موضوع نشان میدهد که زیرساختهای هستهای ایران در برابر حملات آسیبپذیر است. زمان یک ساله برای بازسازی، حاکی از آن است که ایران اگرچه از نظر فنی توانایی بازسازی را دارد، اما این فرآیند زمانبر و پرهزینه خواهد بود.
تأثیر حملات بر برنامه هستهای ایران
حملات به تاسیسات هستهای ایران، استراتژی جدیدی در برخورد با برنامه هستهای این کشور محسوب میشود. به گفته گروسی، این حملات نشاندهنده چرخش از دیپلماسی به استفاده از زور است. این حملات نه تنها بر تجهیزات فیزیکی، بلکه بر زمانبندی برنامه هستهای ایران نیز تأثیر گذاشته است. تأخیر یک ساله در بازسازی، فرصت بیشتری به جامعه بینالمللی برای یافتن راهحل دیپلماتیک میدهد. آسیبپذیری تاسیسات هستهای در برابر حملات، ممکن است ایران را به سمت پراکندگی بیشتر تاسیسات و افزایش امنیت آنان سوق دهد.
چالشهای نظارتی آژانس بینالمللی انرژی اتمی
تصویب قانون محدودیت همکاری با آژانس در ایران، چالشهای جدی برای نظارت بر برنامه هستهای این کشور ایجاد کرده است. گروسی تصریح کرده که پس از این قانون، آژانس نتوانسته است به طور کامل به فعالیت خود ادامه دهد. کاهش دسترسی بازرسان، امکان نظارت مستمر بر فعالیتهای هستهای ایران را محدود کرده است. این موضوع بر توانایی آژانس در ارائه ارزیابی دقیق از برنامه هستهای ایران تأثیر گذاشته است. ادامه مذاکرات با ایران نشان میدهد که آژانس همچنان در پی یافتن راهحلی برای این چالشها است، اما پیشرفت در این مذاکرات کند بوده است.
چشمانداز دیپلماتیک
تأکید گروسی بر دیپلماسی به عنوان «تنها راه به سوی یک راهحل پایدار» نشان میدهد که آژانس بینالمللی انرژی اتمی همچنان به راهحل دیپلماتیک باور دارد. با این حال، شکاف بین ایران و غرب در ماههای اخیر عمیقتر شده است. حملات به تاسیسات هستهای و تصویب قوانین محدودکننده، بر این شکاف افزوده است. ادامه مذاکرات در سطوح فنی نشاندهنده آن است که هنوز کانالهای ارتباطی بین ایران و آژانس باز است، اما برای دستیابی به توافق سیاسی، اراده بیشتری مورد نیاز است.
پیامدهای امنیتی منطقهای
اظهارات گروسی درباره توانایی ایران برای ساخت چند سلاح هستهای، نگرانی کشورهای منطقه را افزایش خواهد داد. این ارزیابی ممکن است به تشدید رقابت امنیتی در خاورمیانه بینجامد. آسیبدیدگی برنامه هستهای ایران ممکن است فرصتی برای تنشزدایی فراهم کند، اما از سوی دیگر ممکن است ایران را به تقویت بنیه دفاعی خود سوق دهد. واکنش کشورهای منطقه به این اظهارات و ارزیابیهای فنی آژانس، میتواند بر تحولات امنیتی خاورمیانه در ماههای آینده تأثیر قابل توجهی بگذارد.