آسیانیوز ایران؛ سرویس اجتماعی:
هشدارها این بار از زبان مقام مسئول شنیده میشود. بحران آب در تهران از مرز هشدار گذشته و به مرحله اضطرار رسیده است. رضا حاجی کریم، رئیس فدراسیون صنعت آب ایران، پرده از واقعیتی تلخ برداشته است. واقعیتی که بسیاری از شهروندان تهرانی هر روز آثار آن را در زندگی خود لمس میکنند. وضعیت آب تهران نه تنها بهبود نیافته، بلکه به گفته وی "به صورت تصاعدی رو به وخامت" است. این عبارت به تنهایی گویای عمق فاجعه است.
جیرهبندی آب که مدتها به عنوان یک احتمال مطرح میشد، اکنون به یک ضرورت تبدیل شده است. حاجی کریم تاکید میکند این کار "باید خیلی زودتر شروع میشد." اما چه برسر منابع آبی تهران آمده است؟ چرا پایتخت با چنین بحران بیسابقهای روبرو شده است؟ یکی از راهکارهای مطرح شده، انتقال آب از سد طالقان بوده است. اما رئیس فدراسیون صنعت آب ایران این راهکار را غیرممکن میداند. به گفته وی، سد طالقان خود از نزولات جوی تغذیه میشود و با کاهش بارندگی، این سد نیز در آستانه خشکی کامل قرار دارد. این اعتراف رسمی از زبان یک مقام مسئول، زنگ خطری است برای همه ساکنان پایتخت. بحرانی که اگر به موقع مدیریت نشود، میتواند به فاجعهای بزرگ تبدیل شود.
عمق بحران آب در پایتخت
وضعیت آب تهران از حالت هشدار به مرحله بحران حاد رسیده است. استفاده از عبارت "تصاعدی" توسط رئیس فدراسیون صنعت آب نشان از سرعت بالای تشدید بحران دارد. کمبود آب در تهران تنها مربوط به فصل گرم سال نیست، بلکه یک بحران ساختاری و بلندمدت است. این بحران ناشی از سالها مدیریت نادرست منابع آبی است. پیشینه خشکسالی در تهران به یک دهه گذشته بازمیگردد، اما در سالهای اخیر این روند شتاب بیشتری گرفته است. کاهش نزولات جوی و افزایش مصرف، دو عامل اصلی این بحران هستند.
طرح انتقال آب از طالقان؛ راهکاری غیرعملی
طرح انتقال آب از طالقان به تهران که توسط برخی مسئولان مطرح میشود، از پایه ناقص است. سد طالقان خود با بحران خشکی مواجه است. منطقه طالقان نیز همانند تهران با کاهش نزولات جوی مواجه بوده است. این منطقه نمیتواند منبع مطمئنی برای تأمین آب پایتخت باشد. اتکا به راهکارهای کوتاهمدت و غیرکارشناسی مانند انتقال آب از مناطق دیگر، تنها موجب تأخیر در اجرای راهکارهای اساسی میشود.
ضرورت جیرهبندی و پیامدهای اجتماعی آن
جیرهبندی آب باید به صورت منطقهای و در ساعات مشخصی از روز اجرا شود. این طرح مشابه الگوی جیرهبندی برق خواهد بود. اجرای جیرهبندی با چالشهای اجتماعی متعددی روبرو است. نارضایتی شهروندان و تاثیر بر کسب و کارها از جمله این چالشهاست. با این حال، به تعویق انداختن جیرهبندی تنها بحران را عمیقتر خواهد کرد. اجرای به موقع این طرح میتواند از بروز فجایع بزرگتر جلوگیری کند.
مدیریت مصرف و فرهنگسازی
مدیریت مصرف آب نیازمند فرهنگسازی گسترده است. شهروندان تهرانی باید با واقعیت بحران آب آشنا شوند. اجرای طرحهای تشویقی برای کاهش مصرف و جریمه کردن مصرف کنندگان پر مصرف میتواند در مدیریت بحران موثر باشد. آموزش همگانی و استفاده از ظرفیت رسانهها برای اطلاعرسانی درباره بحران آب ضروری است.
راهکارهای بلندمدت برای حل بحران
بحران آب تهران نیازمند راهکارهای اساسی و بلندمدت است. تصفیه و بازیافت آبهای خاکستری میتواند بخشی از نیازها را تأمین کند. اصلاح شبکه توزیع آب و کاهش هدررفت در شبکههای فرسوده از فوریت های اساسی است. تغییر الگوی کشاورزی در اطراف تهران و جلوگیری از برداشتهای غیرمجاز از دیگر راهکارهای موثر است.