آسیانیوز ایران؛ سرویس اجتماعی:
فضای رسانهای ایران این روزها شاهد گفتوگو درباره محدودیتهای احتمالی برای یک روحانی منتقد است. آیتالله مدنی بجستانی با بیان شنیدههایش درباره ممنوعالتصویری حجتالاسلام حسینی قمی، هشدار داده است که چنین روشی به وحدت نمیانجامد. حجتالاسلام حسینی قمی، در برنامه پربیننده «سمت خدا» که ششم مهرماه ۱۴۰۴ روی آنتن رفت، به انتقاد از ساخت هتل پانزدهطبقهای برای شورای نگهبان در مشهد پرداخته بود. او بر لزوم بازبینی بودجه نهادها تأکید کرده بود.
این انتقاد تیز، واکنش شورای نگهبان را به دنبال داشت. عباس کلاهدوز، از اعضای دفتر روابط عمومی این نهاد، در پاسخ بر شبکه اجتماعی ایکس، وجود هرگونه هتل یا مجتمع تفریحی تحت مالکیت شورای نگهبان را رد کرد. وی ساختمان مورد بحث در مشهد را یک «مجتمع آموزشی-فرهنگی» توصیف کرد که برای آموزش ناظران انتخابات طراحی شده و به دلیل مشکلات مالی نیمهکاره مانده است. اکنون آیتالله مدنی بجستانی با ابراز نگرانی از پیامدهای محدود کردن منتقدان، گفته است: «با این شیوه وحدت به وجود نمیآید، بلکه یک طیفی هم ناامید میشوند که اگر کسی حرف بزند، حذف میشود.»
این اظهارات، پرسشهایی را درباره مرزهای نقد در فضای رسانهای و پیامدهای آن برای منتقدان در میان شخصیتهای حوزوی و مذهبی مطرح کرده است. رویکردهای مختلف در مواجهه با انتقادات عمومی و شفافیت در عملکرد نهادها، از جمله محورهای اساسی این بحث است. این ماجرا بار دیگر اهمیت شفافیت و پاسخگویی نهادها و نیز فضای نقد سازنده را در جامعه پررنگ کرده است.
فضای نقد و محدودیتهای رسانهای
اظهارات آیتالله مدنی بجستانی نشان از حساسیت موضوع نقد در فضای عمومی دارد. هشدار ایشان درباره پیامدهای محدودسازی منتقدان، بازتاب دغدغههایی درباره فضای گفتوگو است. تجربه نشان داده که شفافیت در پاسخگویی به انتقادات، میتواند به افزایش اعتماد عمومی بینجامد. برخورد قهری با منتقدان ممکن است به بیاعتمادی دامن بزند. تعادل بین نظارت قانونی و آزادی بیان، از چالشهای همیشگی در فضای رسانهای است. یافتن راه میانه، نیازمند عقلانیت و تدبیر است.
شفافیت عملکرد نهادها
انتقاد حجتالاسلام حسینی قمی درباره ساختوسازهای نهادها، پرسشهایی درباره شفافیت هزینهکرد بودجه عمومی مطرح کرده است. پاسخگویی نهادها در این زمینه میتواند به روشنشدن واقعیتها کمک کند. پاسخ شورای نگهبان که با جزئیات به ادعاهای مطرح شده پاسخ داده، گامی در جهت شفافیت است. چنین پاسخی میتواند الگویی برای دیگر نهادها باشد. افکار عمومی حق دارد از چگونگی هزینهکرد بودجه عمومی توسط نهادها آگاه باشد. این شفافیت، حق مردم و تکلیف نهادهاست.
وحدت و انسجام اجتماعی
هشدار آیتالله مدنی بجستانی درباره تأثیر محدودسازی منتقدان بر وحدت جامعه، درخور تأمل است. وحدت ملی نیازمند تحمل دیدگاههای مختلف و گفتوگوی سازنده است. روشهای قهری در برخورد با منتقدان میتواند به شکافهای اجتماعی دامن بزند. حفظ انسجام اجتماعی نیازمند مدارا و پذیرش اختلاف نظرهاست. نقد سازنده زمانی میتواند به وحدت بینجامد که در فضایی از احترام متقابل و با رعایت چارچوبهای قانونی مطرح شود.
نقش شخصیتهای حوزوی در فضای عمومی
روحانیون به عنوان شخصیتهای تأثیرگذار اجتماعی، نقش مهمی در طرح مسائل عمومی دارند. دغدغهمند بودن آنان نسبت به مسائل جامعه، امری مثبت و سازنده است. طرح انتقادات توسط شخصیتهای حوزوی میتواند به شفافیت بیشتر و بهبود عملکرد نهادها کمک کند. این نقش زمانی سازنده است که با دقت و بر اساس واقعیتها انجام شود. مسئولیت اجتماعی شخصیتهای حوزوی در قبال وحدت جامعه و پرهیز از ایجاد شکاف، از ملاحظات مهم در طرح انتقادات است.
آینده فضای نقد و پاسخگویی
- این ماجرا میتواند فرصتی برای بازنگری در شیوههای پاسخگویی نهادها به انتقادات باشد. ایجاد سازوکارهای شفاف برای پاسخگویی، از بروز چنین سوءتفاهمهایی جلوگیری میکند.
- تقویت فرهنگ نقد سازنده و مسئولانه، نیازمند آموزش و فرهنگسازی است. رسانهها میتوانند در این زمینه نقش مهمی ایفا کنند.
- تعریف چارچوبهای مشخص برای نقد و پاسخگویی، میتواند به شکوفایی فضای گفتوگو و افزایش اعتماد عمومی کمک کند.