آسیانیوز ایران / یزد ؛ از ثبت جهانی یزد بهعنوان «شهر جهانی زیورآلات سنتی» تا رقابت بیش از ۲۳۰ اثر برای دریافت «مهر اصالت ملی» و فروش میلیاردی نمایشگاه صنایعدستی، همگی نشان از جریانی تازه دارند؛ جریانی که هنر دست را از vitrīn موزهها به متن زندگی و بازار اقتصادی بازمیگرداند.
بخش اول: از «احیا» تا «برندسازی»
صنایعدستی یزد در سالهای اخیر از فاز صرفاً احیای سنتی خارج شده و وارد مرحلهی نوآوری و برندسازی شده است.
عبدالمجید عربی، معاون صنایعدستی ادارهکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی استان یزد، در نشست خبری اخیر خود گفت:
«در هشتمین داوری مهر اصالت ملی، ۲۳۰ اثر از هنرمندان یزدی شرکت کردهاند و انتظار داریم بیش از ۶۰ اثر موفق به کسب مهر ملی شوند؛ ۱۰ تا ۱۲ اثر نیز ظرفیت حضور در داوری بینالمللی را دارند.»
این ارقام اگرچه بهظاهر آماری هستند، اما در لایهی تحلیلی بهخوبی بیانگر روندی است که طی آن هنر بومی به سرمایه فرهنگی و اعتبار جهانی تبدیل میشود.
مهر اصالت، نه فقط نشانه کیفیت، که سندی از تداوم اصالت فرهنگی در برابر تولید انبوه ماشینی است.
بخش دوم: اقتصاد هنر در کویر
یکی از شاخصترین دستاوردهای یزد در سال جاری، برگزاری نمایشگاه سراسری صنایعدستی با بیش از ۳۰۰ غرفه از سراسر کشور بود که طبق آمار رسمی، ۱۲ میلیارد تومان فروش ثبتشده داشت.
این عدد برای بازاری متکی بر هنر دست، بهویژه در شرایط رکود اقتصادی، یک موفقیت قابلتوجه محسوب میشود.
اما اهمیت این نمایشگاه فقط در حجم فروش نیست؛
یزد توانست با تکیه بر مدیریت منسجم، طراحی فضاهای فروش، تبلیغات گسترده و حضور هنرمندان ملی، الگویی از یک نمایشگاه فرهنگی ـ اقتصادی کارآمد ارائه دهد.
قدردانی رسمی «سعدالقدومی» رئیس شورای جهانی صنایعدستی از برگزاری جشن جهانی شدن یزد، تأییدی بر همین موفقیت است.
بخش سوم: آموزش؛ حلقهی مغفول اما حیاتی
در هر تحلیل راهبردی از صنایعدستی، آموزش جایگاهی کلیدی دارد.
یزد این بخش را از قالب کلاسهای سنتی خارج کرده و با اجرای فمتورهای آموزشی و کارگاههای تخصصی پنجمحوره، گام مهمی در ارتقای مهارت هنرمندان برداشته است.
بیش از ۲۵۰۰ نفر از فعالان صنایعدستی استان طی نیمسال نخست آموزش دیدند؛
آموزشهایی در زمینه طراحی محصول، بهینهسازی تولید، نقد آثار، بازاریابی و فروش.
این رویکرد نشان میدهد که سیاست جدید معاونت صنایعدستی، نگاه به آینده دارد:
حرکت از «تولید هنرمندانه» به «تولید رقابتپذیر»؛
از «خلاقیت فردی» به «برند جمعی».
بخش چهارم: بستهبندی، کلید ورود به بازار جهانی
بستهبندی در صنایعدستی همان جایگاهی را دارد که جلد در کتاب دارد؛ نخستین تماس مخاطب با محتوا.
یزد با برگزاری چهارمین نمایشگاه صنایعدستی بستهبندی و هدایای سازمانی از ۱۵ تا ۱۷ آذر، گامی دیگر در جهت تجاریسازی هوشمند برداشته است.
این نمایشگاه با محوریت ارتباط مستقیم تولیدکنندگان با سازمانها و شرکتها برگزار میشود تا صنایعدستی به گزینهای واقعی برای هدایای رسمی، صادرات فرهنگی و سوغات ملی تبدیل شود.
به گفته عربی، «دو مجموعه تخصصی بستهبندی» هماکنون در یزد فعال هستند و بخش مهمی از نیاز تولیدکنندگان را برعهده دارند.
بخش پنجم: مسیر آینده؛ از یزد تا جهان
یزد امروز تنها به تولید محدود نمیشود.
با داشتن بیش از پنج هزار هنرمند فعال، هزار نفر بیمهشده، دهها فروشگاه رسمی و اختصاص بیش از ۲۰ میلیارد تومان تسهیلات حمایتی، در حال تثبیت جایگاه خود در زنجیره ملی صنایعدستی است.
اما افق پیشِرو فراتر از مرزهای استان تعریف شده است.
با راهیابی آثار منتخب به داوری مهر اصالت بینالمللی و تقویت زیرساختهای صادراتی، میتوان انتظار داشت یزد در آیندهای نزدیک نه فقط صادرکننده کالا، بلکه صادرکننده سبک و فرهنگ ایرانی باشد.
جمعبندی تحلیلی
یزد امروز در نقطهای ایستاده است که سنت و فناوری، ذوق و اقتصاد، اصالت و نوگرایی در آن به توازن رسیدهاند.
مدیریت آگاهانه در حوزه صنایعدستی، تغییر نگاه از حفظ میراث به مدیریت ارزش افزوده فرهنگی و تأکید بر آموزش و بازار، سبب شده است این استان از یک میراثدار صرف، به بازیگری فعال در عرصه اقتصاد هنر تبدیل شود.
شاید بتوان گفت یزد، الگوی تازهای از همزیستی اصالت و توسعه را در صنایعدستی ایران رقم زده است؛
جایی که هنر، دیگر تنها روایت گذشته نیست، بلکه نقشه راه آینده است