آسیانیوز ایران؛ سرویس اجتماعی:
این روزها فضای مجازی به عرصهای برای جنگ روایتها درباره تغییرات اقلیمی تبدیل شده است. همزمان با برگزاری نشست مهم کاپ۳۰ در برزیل، موجی از اطلاعات نادرست در شبکههای اجتماعی در حال گسترش است. برخی از این ادعاها آنقدر تکرار شدهاند که برای بسیاری به باوری عمومی تبدیل شدهاند. از انکار نقش انسان در گرمایش زمین تا توجیه افزایش دیاکسیدکربن، این باورهای نادرست در حال تاثیرگذاری بر افکار عمومی هستند.
اما علم چه میگوید؟
آیا واقعاً زمین در حال سرد شدن است؟ آیا دیاکسیدکربن تنها "غذای گیاهان" است و نه یک آلاینده؟ این پرسشها نیازمند پاسخهای علمی و مستند هستند. دانشمندان اقلیمی در سراسر جهان با نگرانی شاهد گسترش این اطلاعات نادرست هستند. آنها هشدار میدهند که باور به این ادعاهای بیپایه میتواند مانع اقدام فوری برای مقابله با تغییرات اقلیمی شود. دادههای علمی اما روایتی کاملاً متفاوت ارائه میدهند. سازمانهای معتبر بینالمللی از جمله سازمان جهانی هواشناسی و هیئت بیندولتی تغییر اقلیم، مستندات محکمی درباره نقش انسان در گرمایش زمین ارائه کردهاند.
این گزارش با استناد به آخرین یافتههای علمی، به بررسی پنج ادعای رایج اما نادرست درباره تغییرات اقلیمی میپردازد. هر ادعا با شواهد علمی قوی رد میشود و حقیقت پشت آن روشن میشود. در جهانی که با پیامدهای جدی تغییرات اقلیمی روبرو است، دسترسی به اطلاعات درست و علمی نه تنها یک حق، بلکه یک ضرورت است. این گزارش گامی است در جهت شفافیت و روشنگری. امیدواریم این بررسی بتواند به درک بهتر مردم از پدیده تغییرات اقلیمی و ضرورت اقدام فوری برای مقابله با آن کمک کند.
نقش فعالیتهای انسانی در تغییرات اقلیمی
ادعای انکار نقش انسان در تغییرات اقلیمی با شواهد علمی متقن رد میشود. هیئت بیندولتی تغییر اقلیم در گزارشهای متعدد خود به صراحت اعلام کرده که تاثیر فعالیتهای انسانی بر سیستم اقلیمی زمین "بیتردید" است. مقایسه دادههای تاریخی نشان میدهد که سرعت گرمایش کنونی زمین در ۲۰۰۰ سال گذشته بیسابقه بوده است. در حالی که تغییرات اقلیمی گذشته در بازههای زمانی هزاران ساله رخ میداد، گرمایش فعلی تنها در ۱۵۰ سال گذشته اتفاق افتاده است. شواهد مستقیم از اندازهگیریهای جو زمین نشان میدهد که افزایش غلظت گازهای گلخانهای مستقیماً با فعالیتهای صنعتی و مصرف سوختهای فسیلی مرتبط است. این ارتباط آنقدر قوی است که در علم اقلیمشناسی به عنوان یک واقعیت پذیرفته شده است.
روند بلندمدت دمای زمین
ادعای سرد شدن زمین بر اساس مشاهدات کوتاهمدت و محلی مطرح میشود، در حالی که دادههای بلندمدت جهانی خلاف آن را ثابت میکنند. سازمان جهانی هواشناسی تایید کرده که هر دهه از ۱۹۸۰ تاکنون گرمتر از دهه قبل بوده است. تفاوت بین آبوهوا و اقلیم در اینجا حیاتی است. آبوهوا به شرایط جوی کوتاهمدت اشاره دارد، در حالی که اقلیم میانگین شرایط جوی در دورههای طولانیمدت است. وقوع سرمای موقت در برخی مناطق هیچگاه به معنای توقف روند گرمایش جهانی نیست. دادههای ماهوارهای و اندازهگیریهای مستقیم دمای هوا و اقیانوسها همگی روند گرمایش مستمر زمین را تایید میکنند. سال ۲۰۲۴ به عنوان گرمترین سال ثبت شده، نشاندهنده تداوم این روند است.
نقش دیاکسیدکربن در سیستم اقلیمی
این ادعا که دیاکسیدکربن "آلاینده نیست" ناشی از درک نادرست از مفهوم آلایندگی است. هر مادهای که در غلظتهای بالا به محیطزیست آسیب برساند، آلاینده محسوب میشود. در حالی که دیاکسیدکربن برای حیات گیاهی ضروری است، افزایش غلظت آن از ۲۸۰ به ۴۲۳ بخش در میلیون در دو قرن گذشته، تعادل طبیعی سیستم اقلیمی زمین را برهم زده است. این افزایش سریع در تاریخ زمین بیسابقه است. پیامدهای این افزایش نه تنها گرمایش زمین، بلکه اسیدی شدن اقیانوسها، تغییر الگوهای بارش و تهدید تنوع زیستی را در پی داشته است. این اثرات گسترده، دیاکسیدکربن را به یک آلاینده خطرناک تبدیل کرده است.
رابطه تغییرات اقلیمی و آتشسوزیهای جنگلی
این ادعا که آتشسوزیها تنها ناشی از عوامل انسانی است و ربطی به تغییرات اقلیمی ندارد، نادرست است. تغییرات اقلیمی احتمال و شدت آتشسوزیها را افزایش میدهد. شرایط "آب و هوای آتشسوزی" - ترکیبی از خشکی طولانیمدت، گرمای شدید و بادهای تند - مستقیماً تحت تاثیر تغییرات اقلیمی شکل میگیرد. این شرایط زمینه را برای گسترش سریع آتشسوزیها فراهم میکند. در حالی که عامل انسانی ممکن است جرقه اولیه را ایجاد کند، تغییرات اقلیمی است که این جرقه را به آتشسوزیهای بزرگ و مهارناپذیر تبدیل میکند. این رابطه علّی در مطالعات متعدد علمی به اثبات رسیده است.
ادعاهای مربوط به مهندسی اقلیمی
- ادعای دستکاری عمدی آبوهوا برای ایجاد پدیدههای شدید، فاقد هرگونه پشتوانه علمی است. فناوریهای موجود مهندسی اقلیمی بسیار محدود و محلی هستند.
- بارورسازی ابرها تنها میتواند در مقیاس بسیار کوچک و برای افزایش جزیی بارش مورد استفاده قرار گیرد. این فناوری قادر به ایجاد طوفانها یا سیلابهای بزرگ نیست.
- پدیدههای شدید آبوهوایی که در سالهای اخیر شاهد آن هستیم، کاملاً با الگوهای پیشبینیشده تغییرات اقلیمی مطابقت دارند. این پدیدهها نتیجه طبیعی گرمایش زمین هستند، نه محصول توطئه یا دستکاری عمدی.