آسیانیوز ایران؛ سرویس علم و تکنولوژی:
قله دماوند، بلندترین آتشفشان خاورمیانه، بار دیگر با پدیده خروج گازها و بخار از دهانه خود توجه کارشناسان و مردم را به خود جلب کرده است. این پدیده که اخیراً گزارش شده، نگرانیهایی درباره احتمال فعال شدن این آتشفشان ایجاد کرده است. به گفته مهدی زارع، رییس مرکز پیشبینی زلزله و استاد زلزلهشناسی پژوهشگاه بینالمللی زلزلهشناسی، آخرین فوران دماوند به هفت هزار و ۳۰۰ سال قبل بازمیگردد. برخی پژوهشگاهها نیز از فوران مهم و انفجار قله در حدود ۲۴ هزار سال قبل خبر میدهند.
کارشناسان محیط زیست و زلزلهشناسان، خروج گازها و بخار از قله دماوند را به عواملی چون آب شدن یخچالهای طبیعی و یا وجود «یک نقطه داغ زیر آتشفشان» نسبت دادهاند. این پدیده اگرچه طبیعی است، اما نیاز به بررسی و پایش مستمر دارد. زارع تأکید میکند که از نظر انفجار و فوران، کوه دماوند خاموش است اما با توجه به خروج گازها و بخارهای فومرولی از آن و همچنین وجود چشمههای آب گرم، به عنوان یک سامانه فعال شناخته میشود.
از منظر زمینشناسی، دماوند یک آتشفشان نیمهفعال محسوب میشود. اگرچه آخرین فوران آن به هفت هزار و ۳۰۰ سال پیش بازمیگردد، اما خروج گازهای فومرولی و وجود چشمههای آب گرم نشاندهنده فعالیت درونی آن است. از دیدگاه علل خروج گاز، دو عامل اصلی مطرح شده است:
۱. آب شدن یخچالهای طبیعی due to (ناشی از) تغییرات اقلیمی که میتواند منجر به آزاد شدن گازهای محبوس شده شود.
۲. وجود نقطه داغ زیر آتشفشان که حرارت دائمی تولید میکند و باعث خروج گاز میشود.
از نگاه پایش و مدیریت خطر، این پدیده نیاز به مانیتورینگ مستمر دارد. نصب تجهیزات پایش دائمی میتواند به پیشبینی به موقع هرگونه تغییر احتمالی کمک کند. نکته حائز اهمیت تفاوت بین فعالیت آتشفشانی و خروج گاز است. خروج گاز لزوماً به معنای قریبالوقوع بودن فوران نیست، اما نشاندهنده زنده بودن سیستم آتشفشانی است.