آسیانیوز ایران؛ سرویس سیاسی:
یک اظهارنظر به ظاهر ساده، روابط آلمان و برزیل را به تنش کشانده است. فردریش مرتس، صدراعظم آلمان، با سخنانش درباره شهر میزبان اجلاس اقلیمی سازمان ملل، جنجال دیپلماتیک تازهای را رقم زده است. مرتس که اوایل نوامبر برای شرکت در اجلاس «کُپ۳۰» به شهر بلم در برزیل سفر کرده بود، پس از بازگشت به آلمان در یک کنفرانس تجاری در برلین سخنانی جنجالی بیان کرد. او گفت که هیچیک از اعضای هیئت همراهش مایل نبودند در این شهر از منطقه آمازون بمانند. صدراعظم آلمان حتی ادعا کرد که خبرنگاران حاضر در این سفر نیز چنین تمایلی نداشتند. مرتس در توصیف احساس همراهانش گفت: «همه خوشحال بودند که در نهایت، از آنجا در شب جمعه به شنبه به آلمان برگشتیم.»
این اظهارات به سرعت با واکنش تند مقامات برزیلی روبرو شد. لوئیز ایناسیو لولا دا سیلوا، رئیسجمهوری برزیل، با صراحت از مرتس خواست پیش از قضاوت درباره بلم با فرهنگ و زندگی روزمره این شهر آشنا شود. لولا با طعنه گفت: «او باید به یک کافه میرفت، باید کمی میرقصید، باید غذاهای ایالت پارا را امتحان میکرد. آن وقت متوجه میشد که برلین حتی ده درصد از کیفیتی را که ایالت پارا و شهر بلم ارائه میدهند هم ندارد.» شهردار بلم نیز سخنان مرتس را «متکبرانه و همراه با پیشداوری» توصیف کرد. این اظهارات موجی از انتقادات در شبکههای اجتماعی به همراه داشت و کاربران مرتس را به بیاحترامی و نژادپرستی متهم کردند. در همین حال، وزیر محیطزیست آلمان تلاش کرد پیامدهای این ماجرا را کنترل کند و با انتشار پیامهایی در شبکههای اجتماعی، مهماننوازی مردم برزیل را ستود. این گزارش، به تحلیل ابعاد مختلف این جنجال دیپلماتیک و پیامدهای آن برای روابط دو کشور میپردازد.
زمینههای فرهنگی یک سوءتفاهم دیپلماتیک
این حادثه نمونه بارزی از تقابل فرهنگی در عرصه دیپلماسی بینالمللی است. آنچه مرتس به عنوان یک مشاهده ساده مطرح کرد، در بافت فرهنگی برزیل به عنوان یک توهین تفسیر شد.در فرهنگ اروپای مرکزی، اشاره مستقیم به کمبودهای یک مکان معمولاً به عنوان صداقت تعبیر میشود. اما در فرهنگ آمریکای لاتین، چنین اظهارنظرهایی میتواند به عنوان بیاحترامی تلقی گردد. این تفاوت فرهنگی نشان میدهد که رهبران جهانی نیاز به آموزش بیشتر در زمینه هوش فرهنگی دارند. درک حساسیتهای فرهنگی میتواند از بروز چنین سوءتفاهمهایی جلوگیری کند.
پیامدهای روابط دوجانبه؛ از دیپلماسی تا همکاریهای زیستمحیطی
این جنجال میتواند بر همکاریهای مهم زیستمحیطی بین دو کشور تأثیر بگذارد. آلمان یکی از تأمینکنندگان اصلی «صندوق آمازون» است که برای مقابله با جنگلزدایی ایجاد شده است. مرتس خود در همین سفر اعلام کرده بود که آلمان قصد دارد سرمایهگذاری «قابل توجهی» در «صندوق جنگلهای بارانی برای همیشه» انجام دهد. این سرمایهگذاری اکنون ممکن است تحت تأثیر این جنجال قرار گیرد.همکاریهای زیستمحیطی نیازمند اعتماد و احترام متقابل است. این حادثه میتواند به اعتماد بین دو کشور لطمه بزند.
بازتاب در افکار عمومی؛ از شبکههای اجتماعی تا رسانهها
این اظهارات بازتاب گستردهای در رسانهها و شبکههای اجتماعی داشته است. در برزیل، کاربران مرتس را به نژادپرستی و برتریجویی سفیدپوستانه متهم کردند. این واکنش شدید نشان میدهد که مردم برزیل نسبت به تصویر کشورشان در سطح جهانی حساسیت زیادی دارند. آنان نمیپذیرند که کشورشان به عنوان مقصدی ناخوشایند توصیف شود. در مقابل، برخی کاربران آلمانی نیز از مرتس دفاع کردند و به شرایط دشوار بلم از جمله گرمای شدید و فقر گسترده اشاره داشتند.
تلاش برای کنترل آسیب؛ واکنش سریع دیپلماتیک
واکنش سریع وزیر محیطزیست آلمان نشان میدهد که دولت این کشور به سرعت پیامدهای منفی این اظهارات را درک کرده است. او با انتشار پیامهای مثبت در شبکههای اجتماعی تلاش کرد تصویر بهتری از برزیل ارائه دهد. این اقدام نشان میدهد که دیپلماسی عمومی مدرن نیازمند هماهنگی کامل بین تمامی اجزای دولت است. اظهارات یک مقام میتواند دستاوردهای دیپلماتیک سایر مقامات را تحت تأثیر قرار دهد. کنترل آسیبهای ناشی از چنین اظهاراتی نیازمند عذرخواهی رسمی یا توضیح بیشتر است.
درسهایی برای دیپلماسی بینالمللی
این حادثه چند درس مهم برای دیپلماسی بینالمللی دارد:
- رهبران جهانی باید در سفرهای خارجی بیشتر مراقب اظهارات خود باشند.
- احترام به فرهنگ میزبان باید در اولویت باشد.
- دیپلماسی عمومی نیازمند برنامهریزی دقیق و هماهنگی کامل است.
در نهایت، این رویداد نشان میدهد که در عصر ارتباطات، هیچ اظهارنظاری خصوصی نیست و همه سخنان رهبران جهانی میتواند بازتاب بینالمللی داشته باشد.