آسیانیوز ایران؛ سرویس سیاسی:
سازمان ملل متحد معمولا صحنه گفتوگوهای دیپلماتیک و مذاکرات سیاسی است، اما این بار میزبان چهرهای غیرمنتظره بود. نیکی میناژ، خواننده سرشناس آمریکایی، پشت تریبون این نهاد بینالمللی قرار گرفت تا درباره یکی از پیچیدهترین بحرانهای انسانی در آفریقا سخن بگوید. این حضور غیرمعمول با حمایت مستقیم دونالد ترامپ، رئیسجمهور پیشین آمریکا ممکن شد. ترامپ که همواره از منتقدان سازمان ملل بوده، این بار از پلتفرم این نهاد استفاده کرد تا خواننده محبوبش را به صحنه بیاورد و توجه جهانیان را به وضعیت مسیحیان در نیجریه جلب کند. میناژ با لحنی احساسی و متقاعدکننده از رنجهای مسیحیان نیجریه سخن گفت. او تأکید کرد که «نمیتوان وضعیت مسیحیان نیجریه را نادیده گرفت» و خواستار اقدام فوری جامعه بینالملل شد. سخنان او در سالن مملو از دیپلماتها و فعالان حقوق بشری طنینانداز شد. ترامپ نیز در ادامه با حمایت کامل از مواضع میناژ، هشدارهای جدی به دولت نیجریه داد. او گفت مسیحیان این کشور با «تهدید وجودی» روبرو هستند و آمریکا در صورت تداوم خشونتها، کمکهای خود به نیجریه را قطع خواهد کرد. حتی از احتمال «مداخله نظامی» نیز سخن به میان آورد. اما پشت این صحنه های احساسی، واقعیت های پیچیده تری نهفته است. نیجریه کشوری با تنوع قومی و مذهبی فراوان است که دهه هاست با درگیری های داخلی دست و پنجه نرم می کند. تحلیلگران معتقدند سخنرانی میناژ و ترامپ تنها بخش کوچکی از این واقعیت پیچیده را نشان می دهد.
منتقدان می گویند تمرکز یک جانبه بر آزار مسیحیان، باعث نادیده گرفته شدن ریشه های عمقی تر بحران در نیجریه می شود. مسائلی مانند فقر، بی عدالتی اقتصادی، رقابت های قومی و شکاف های سیاسی عوامل اصلی خشونت در این کشور هستند. حضور یک چهره فرهنگی مانند نیکی میناژ در چنین محافلی پرسش های زیادی را درباره نقش سلبریتی ها در سیاست جهانی به وجود آورده است. آیا آنان می توانند با استفاده از محبوبیت خود توجه جهانیان را به بحران های انسانی جلب کنند یا ممکن است ناخواسته به ساده سازی مسائل پیچیده دامن بزنند؟ این رویداد نشان می دهد که چگونه مسائل حقوق بشری می توانند به ابزاری برای پیشبرد اهداف سیاسی تبدیل شوند. همچنین نشان می دهد که مرز بین دفاع بشردوستانه و بهره برداری سیاسی هر روز بیش از پیش محو می شود.
تحلیل روایت ارائه شده از بحران نیجریه
روایتی که ترامپ و میناژ از بحران نیجریه ارائه دادند، بر بعد دینی درگیری ها تأکید دارد. آنان مسیحیان را به عنوان قربانیان اصلی خشونت معرفی کردند و خواستار اقدام فوری جامعه بین الملل شدند. این روایت اگرچه بخشی از واقعیت را نشان می دهد، اما تمام ابعاد بحران را پوشش نمی دهد. واقعیت این است که درگیری در نیجریه بسیار پیچیده تر از یک تقابل ساده دینی است. عوامل متعددی از جمله رقابت بر سر منابع، اختلافات قومی و مشکلات اقتصادی در تشدید خشونت ها نقش دارند. گروه های مختلف مسلح با انگیزه های گوناگون در این کشور فعال هستند. تمرکز یک جانبه بر بعد دینی بحران ممکن است به قطبی سازی بیشتر جامعه نیجریه بینجامد. این کشور دارای جمعیت تقریباً برابر مسلمان و مسیحی است که قرن ها در کنار هم زندگی کرده اند. روایت های ساده انگارانه می تواند این همزیستی تاریخی را به خطر اندازد.
بررسی اهداف سیاسی پشت این اقدام
حمایت ترامپ از حضور میناژ در سازمان ملل را می توان در چارچوب وسیع تر استراتژی سیاسی او تحلیل کرد. ترامپ همواره از حمایت جامعه مسیحیان انجیلی در آمریکا برخوردار بوده و این موضوع می تواند تلاشی برای تقویت این پایگاه حمایتی باشد. این اقدام همچنین می تواند بخشی از رویکرد تهاجمی ترامپ در سیاست خارجی باشد. او با نشان دادن تمایل به مداخله در امور دیگر کشورها، در پی نمایش قدرت و تعهد خود به حفاظت از مسیحیان در سراسر جهان است. برای میناژ نیز این حضور می تواند فرصتی برای دگردیسی از یک چهره سرگرمی به یک فعال حقوق بشر باشد. این حرکت می تواند تصویر عمومی او را ارتقا داده و جایگاهش را در محافل بین المللی تقویت کند.
تأثیر این رویداد بر روابط بین الملل
سخنرانی میناژ و مواضع ترامپ می تواند تأثیرات قابل توجهی بر روابط آمریکا با کشورهای آفریقایی داشته باشد. دولت نیجریه ممکن است این اظهارات را دخالت در امور داخلی خود بداند و واکنش تندی نشان دهد. در سطح منطقه، دیگر کشورهای آفریقایی نیز ممکن است نگران شوند که مبادا مشابه چنین برخوردهایی با آنان صورت گیرد. این موضوع می تواند اعتماد این کشورها به آمریکا را تحت تأثیر قرار دهد. در سازمان ملل نیز این رویداد می تواند سوالات جدی درباره استفاده ابزاری از این نهاد بین المللی ایجاد کند. آیا سازمان ملل باید صحنه سخنرانی چهره های سرگرمی باشد؟ مرز بین دفاع مشروع و بهره برداری سیاسی کجاست؟
نقش سلبریتی ها در دیپلماسی بین الملل
حضور میناژ در سازمان ملل پرسش های مهمی درباره نقش فزاینده سلبریتی ها در عرصه بین الملل مطرح می کند. از یک سو، آنان می توانند با استفاده از محبوبیت خود توجه جهانیان را به مسائل مهم جلب کنند. از سوی دیگر، فقدان تخصص و دانش عمیق درباره مسائل پیچیده بین المللی می تواند به ارائه تحلیل های ساده انگارانه بینجامد. این موضوع به ویژه در مورد بحران های پیچیده ای مانند اوضاع نیجریه صادق است. نکته مهم دیگر پرسش درباره پاسخگوییست. سلبریتی ها در قبال اظهارنظرهای خود در عرصه بین الملل چه میزان مسئولیت دارند؟ آیا آنان باید همان معیارهای دیپلمات های حرفه ای را رعایت کنند؟
پیامدهای احتمالی برای مردم نیجریه
این رویداد می تواند پیامدهای مستقیم و غیرمستقیم برای مردم نیجریه داشته باشد. از یک سو، ممکن است توجه بین المللی به بحران این کشور افزایش یابد و کمک های بشردوستانه بیشتری جذب شود. از سوی دیگر، ساده سازی بحران می تواند به راه حل های ناکارآمد بینجامد. اگر ریشه های اقتصادی، سیاسی و قومی درگیری ها نادیده گرفته شود، هر راه حلی محکوم به شکست خواهد بود. برای جامعه مسیحی نیجریه نیز این موضوع می تواند دوگانگی ایجاد کند. از یک سو ممکن است از حمایت بین المللی استقبال کنند، از سوی دیگر نگران عواقب احتمالی قطبی سازی بیشتر جامعه باشند.