آسیانیوز ایران؛ سرویس فرهنگی هنری:
گیلان در سوگ نشسته است. صدایی که برای دههها روایتگر شادیها و غمهای این خطه سبز بود، برای همیشه خاموش شد. ناصر مسعودی، خواننده پیشکسوت موسیقی گیلان که به "بلبل گیلان" شهرت داشت، دار فانی را وداع گفت. این هنرمند پرآوازه که خالق بیش از ۵۰۰ اثر ماندگار در سبکهای مختلف موسیقی بود، صبح روز ششم آذر در سن ۹۰ سالگی در بیمارستان آریای رشت چشم از جهان فروبست. او که متولد پنجم فروردین ۱۳۱۴ در محله صیقلان رشت بود، بیش از نیم قرن عاشقانه برای موسیقی ایران و به ویژه موسیقی گیلان کوشید. اکنون بر اساس اعلام خانواده این هنرمند فقید، مراسم تشییع پیکر وی روز شنبه هشتم آذر ماه ساعت ۱۵ در آرامستان سلیمانداراب رشت برگزار خواهد شد. پیکر این استاد مسلم موسیقی در کنار آرامگاه میرزا کوچکخان جنگلی به خاک سپرده میشود.
حمیدرضا نوربخش، مدیرعامل خانه موسیقی ایران، با خانواده ناصر مسعودی تماس تلفنی گرفته و درگذشت این هنرمند برجسته را تسلیت گفته است. این اقدام نشان از جایگاه والای مسعودی در جامعه موسیقی ایران دارد. ناصر مسعودی در طول حیات پربار هنری خود، با خلق بیش از ۲۵۰ ترانه محلی گیلکی، نقش بیبدیلی در حفظ و اشاعه فرهنگ و موسیقی بومی گیلان ایفا کرد. ترانههای او همچون "گل پامچال"، "بنفشه گول" و تیتراژ سریال "کوچک جنگلی" در حافظه جمعی ایرانیان ماندگار شده است. همکاری او با استادان بزرگی چون احمد عبادی، جلیل شهناز، اصغر بهاری و فرهنگ شریف، برگ درخشانی در تاریخ موسیقی ایران به شمار میرود. مسعودی ثابت کرد که موسیقی محلی و موسیقی دستگاهی میتوانند در تعاملی سازنده با هم تلفیق شوند. انتخاب آرامگاه در کنار میرزا کوچکخان جنگلی نیز نمادین است. همان گونه که میرزا نماد مبارزه برای هویت گیلان بود، مسعودی نیز با موسیقی خود به مبارزه برای حفظ فرهنگ و هویت گیلانی پرداخت. اکنون گیلان و تمام ایران، شنبه را برای بدرقه هنرمندی بزرگ آماده میشوند. هنرمندی که تا آخرین لحظات عمر، عاشقانه برای هنر و فرهنگ ایران زمین کوشید و میراثی گرانبها از خود به جای گذاشت.
جایگاه هنری ناصر مسعودی در موسیقی ایران
ناصر مسعودی را باید یکی از ستونهای استوار موسیقی نواحی ایران دانست. او در دورهای به عرصه موسیقی قدم گذاشت که توجه به موسیقی محلی در حال کمرنگ شدن بود. ترکیب موسیقی دستگاهی ایرانی با آوازهای محلی گیلکی، از ویژگیهای منحصر به فرد آثار مسعودی بود. این تلفیق هوشمندانه، هم باعث غنای موسیقی محلی شد و هم راهی برای معرفی آن به مخاطبان گستردهتر گشود. همکاری او با استادان بزرگ موسیقی ایرانی نشان از تسلط او بر هر دو حوزه موسیقی دستگاهی و محلی داشت. این همکاریها آثاری خلق کرد که در تاریخ موسیقی ایران ماندگار شد.
نقش مسعودی در حفظ فرهنگ گیلانی
مسعودی در دورهای که استفاده از زبانها و گویشهای محلی در رسانهها محدود بود، با خواندن ترانههای گیلکی، به تقویت هویت فرهنگی مردم گیلان کمک شایانی کرد. ترانههای او روایتگر زندگی روزمره مردم گیلان، از شالیزار تا دریای کاسپین بود. این ترانهها نه تنها جنبه هنری، بلکه ارزش مردمشناختی نیز دارند. امروز بسیاری از گیلکزبانان، زبان و فرهنگ خود را از طریق ترانههای مسعودی به نسلهای بعد منتقل میکنند. به این ترتیب، نقش او در حفظ فرهنگ گیلکی فراتر از یک هنرمند عادی است.
میراث هنری مسعودی برای نسلهای آینده
میراث هنری مسعودی تنها در ترانههایش خلاصه نمیشود. او شیوهای از خوانندگی را بنیان نهاد که ترکیبی از تکنیکهای آوازی کلاسیک و حس و حال موسیقی محلی بود. بیش از ۵۰۰ اثر ثبت شده از او، گنجینهای ارزشمند برای پژوهشگران موسیقی به شمار میرود. این آثار نه تنها از جنبه هنری، بلکه از نظر مردمشناسی و زبانشناسی نیز حائز اهمیت هستند. مسعودی راهی را هموار کرد که در آن موسیقی محلی نه به عنوان پدیدهای حاشیهای، بلکه به عنوان بخشی اصیل و ارزشمند از فرهنگ ملی ایران شناخته شود.
تأثیر مسعودی بر هنرمندان جوان
نسل جوان موسیقی ایران از مسعودی آموخت که چگونه میتوان اصالت محلی را با استانداردهای حرفهای درآمیخت. این درس برای هنرمندان جوان بسیار ارزشمند بود. رویکرد مسعودی به موسیقی محلی، رویکردی خلاقانه و پویا بود. او نشان داد که حفظ اصالت به معنای ایستایی نیست و میتوان در عین حفظ ریشه ها، به نوآوری نیز پرداخت. بسیاری از خوانندگان جوان موسیقی محلی، مسعودی را الگوی خود میدانند. تأثیر او بر نسل جدید هنرمندان موسیقی نواحی غیرقابل انکار است.
جایگاه مسعودی در حافظه جمعی ایرانیان
ترانههای مسعودی بخشی از حافظه جمعی چند نسل از ایرانیان شده است. بسیاری از ایرانیان، خاطرات کودکی و جوانی خود را با ترانههای او پیوند میزنند. تیتراژ سریال "کوچک جنگلی" با صدای او، نسل جدیدی را با قهرمان ملی گیلان آشنا کرد. این اثر نشان داد که موسیقی میتواند پلی بین نسلها و فرهنگها باشد. مسعودی در قلب مردم گیلان و تمام ایرانیانی که با موسیقی او خاطره دارند، جاودانه خواهد ماند. میراث هنری او برای همیشه زنده خواهد بود.