آسیانیوز ایران؛ سرویس اجتماعی:
پایتخت نشینان یک بار دیگر با پدیده آلودگی هوا دست و پنجه نرم میکنند. این بار آلودگی به حدی رسیده که مسئولان را وادار به اتخاذ تصمیمات جدی کرده است. روز شنبه هشتم آذر، برای نخستین بار در این فصل، مدارس و دانشگاههای استان تهران به صورت کامل به آموزش مجازی روی آوردند. این تصمیم پس از جلسه فوری کارگروه اضطرار آلودگی هوا گرفته شد. همزمان با تعطیلی مراکز آموزشی، ادارات و دستگاههای اجرایی نیز با کاهش حضور فیزیکی کارکنان و اجرای طرح دورکاری فعالیت خود را ادامه دادند. این اقدام در راستای کاهش ترددهای غیرضروری در سطح شهر بود.
طرح ترافیکی زوج و فرد نیز از ساعات اولیه صبح در سطح معابر پایتخت به اجرا درآمد. این طرح که از ساعت ۶:۳۰ صبح آغاز شد، تا ۲۰:۳۰ شب ادامه داشت. اصناف و مشاغل نیز ملزم به رعایت محدودیتهای زمانی شدند. بر این اساس، کلیه اصناف به جز خدمات ضروری تنها از ساعت ۹:۳۰ صبح تا ۲۰:۳۰ شب اجازه فعالیت داشتند. شاخص کیفیت هوای تهران در روز شنبه به عدد ۱۵۹ رسید که بر اساس استانداردهای جهانی، برای همه گروههای سنی در وضعیت ناسالم قرار دارد. این عدد نشاندهنده شدت گرفتاری پایتخت با معضل آلودگی هوا است. اما نگرانی اصلی ادامه دار بودن این شرایط است. با توجه به پیشبینیهای هواشناسی، احتمال تعطیلی روز یکشنبه ۹ آذر نیز در حال قوت گرفتن است. شهروندان تهرانی در انتظار تصمیم نهایی کارگروه اضطرار آلودگی هوا هستند تا از برنامههای فردای خود مطلع شوند.
وضعیت کیفی هوا در کلانشهرهای کشور
آلودگی هوا این روزها تنها مختص پایتخت نیست. بررسی شاخصهای کیفیت هوا در شهرهای بزرگ کشور نشان میدهد که چندین کلانشهر در وضعیت نامناسبی به سر میبرند. شهر اهواز با شاخص ۱۷۰ در وضعیت ناسالم برای همه گروهها قرار دارد. پس از آن تهران با شاخص ۱۵۹ در رتبه دوم آلودهترین شهرها جای گرفته است. اصفهان با شاخص ۱۳۳، مشهد با ۱۳۲، کرج با ۱۲۹، ارومیه با ۱۲۸، تبریز با ۱۰۲ و قم با ۱۰۱ همگی در وضعیت ناسالم برای گروههای حساس هستند. این آمار نشان میدهد که آلودگی هوا به یک معضل ملی تبدیل شده است.
تأثیرات بهداشتی و سلامتی
شاخص کیفیت هوای ۱۵۹ که هم اکنون در تهران حاکم است، برای همه گروههای سنی خطرناک محسوب میشود. در این شرایط، حتی افراد سالم نیز ممکن است دچار عوارض تنفسی شوند. گروههای حساس شامل کودکان، سالمندان، زنان باردار و بیماران قلبی و تنفسی در معرض خطر بیشتری قرار دارند. این افراد باید از هرگونه فعالیت در فضای باز خودداری کنند. متخصصان پزشکی توصیه میکنند شهروندان در این شرایط از ماسکهای فیلتردار استفاده کرده و مصرف مایعات را افزایش دهند. همچنین در صورت عدم ضرورت، از منزل خارج نشوند.
راهکارهای مدیریت بحران
اجرای طرح زوج و فرد از درب منازل یکی از راهکارهای کاهش ترافیک و آلودگی هوا است. این طرح که از ساعت ۶:۳۰ صبح تا ۲۰:۳۰ شب اجرا میشود، میتواند در کاهش ترددها مؤثر باشد. تعطیلی مدارس و دانشگاهها و اجرای طرح دورکاری در ادارات نیز از دیگر اقدامات مدیریتی است. این اقدامات نه تنها موجب کاهش تردد میشود، بلکه از قرار گرفتن افراد در معرض آلودگی نیز جلوگیری میکند. محدودیت فعالیت اصناف نیز در کاهش ترددها مؤثر است. البته اصناف خدماتی و ضروری از این محدودیت مستثنی هستند تا خللی در زندگی مردم ایجاد نشود.
پیامدهای اقتصادی و اجتماعی
تعطیلی مکرر مدارس و مراکز آموزشی میتواند بر روند آموزشی دانشآموزان و دانشجویان تأثیر منفی بگذارد. هرچند آموزش مجازی جایگزین شده، اما کیفیت آن با آموزش حضوری قابل مقایسه نیست. دورکاری ادارات نیز ممکن است بر روند ارائه خدمات به مردم تأثیر بگذارد. اگرچه بسیاری از خدمات به صورت الکترونیک ارائه میشود، اما برخی خدمات نیازمند حضور فیزیکی است. تعطیلی و محدودیتهای اعمال شده بر اصناف نیز میتواند خسارات اقتصادی به همراه داشته باشد. این مسئله به ویژه برای کسب و کارهای کوچک و متوسط چالش برانگیز است.
چشمانداز آینده و راهکارهای بلندمدت
با توجه به تداوم آلودگی هوا در سالهای اخیر، به نظر میرسد راهکارهای کوتاه مدت مانند تعطیلی و محدودیتهای ترافیکی پاسخگو نیست. نیاز به راهکارهای اساسی و بلندمدت احساس میشود. نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی، توسعه وسایل نقلیه الکتریکی، بهبود کیفیت سوخت و ارتقای استانداردهای خودروهای تولیدی از جمله راهکارهای بلندمدت هستند. همچنین توسعه فضای سبز شهری و ایجاد کمربند سبز اطراف شهرهای بزرگ میتواند در کاهش آلودگی هوا مؤثر باشد. این اقدامات نیازمند عزم ملی و سرمایهگذاری جدی است.