آسیانیوز ایران؛ سرویس سیاسی:
او نامی است که با یک دهه جنجال، افشاگری، محکومیت و سکوت در تاریخ معاصر ایران گره خورده است. عباس پالیزدار، مردی که روزی به عنوان کارشناس در قلب یکی از حساسترین نهادهای نظارتی مجلس حضور داشت، امروز بار دیگر پشت میلههای زندان است. پرونده پالیزدار، آینهای از تنشهای سیاسی، ادعاهای بزرگ فساد و مکانیزمهای پیچیده قضایی در دهه هشتاد است. داستانی که با تحقیق و تفحص از قوه قضائیه آغاز شد، به اتهامات سنگین و زندان انجامید و پس از سالها، با مصاحبههای جدید بار دیگر سر باز کرد. او که خود را جانباز جنگ میداند و مدعی است ۴۵ درصد جانبازی دارد، در سال ۱۳۸۵ وارد هیأت تحقیق و تفحص مجلس از قوه قضائیه شد. این آغاز مسیری بود که زندگی او را برای همیشه تغییر داد.
دسترسی به پروندههای حساس و ادعای فسادهای کلان
کار پالیزدار در این هیأت، دسترسی به پروندههای حساس و ادعای فسادهای کلان بود. او در سخنرانیهای آتشین خود در سال ۱۳۸۷، نام چهرههای بلندپایه سیاسی و قضایی را برد و جزئیاتی را مطرح کرد که مانند بمب صدا کرد. اما این صدا مدت زیادی دوام نیاورد. در خرداد ۱۳۸۷، پالیزدار بازداشت شد. اتهامات: نشر اکاذیب، افترا و تشویش اذهان عمومی. او در نهایت به ده سال حبس محکوم شد، هرچند پس از سیزده ماه با وثیقه آزاد شد. سالهای پس از آن، سالهای سکوت نسبی، عذرخواهی از برخی افراد مانند هاشمی رفسنجانی، و گاهوبیگاه شنیدن خبری پراکنده از او بود. تا اینکه اخیراً ویدیویی از یک مصاحبه جدید او منتشر شد و ادعاهای تازهای را مطرح کرد. حالا، در آذرماه 1404 چرخ دوباره قضایی به گردش درآمده است. پالیزدار برای اجرای حکم حبس پیشین خود بازداشت و به زندان منتقل شده است؛ حکمی که گفته میشود مربوط به اتهاماتی مانند افشای اسناد محرمانه است. این گزارش، نگاهی عمیقتر به زندگی پر فرازونشیب عباس پالیزدار، ادعاها، محاکمات، و تحلیل پروندهای میاندازد که بخشی از تاریخ سیاسی-قضایی دو دهه اخیر ایران را شکل داده است.
تحلیل نقش هیأتهای تحقیق و تفحص مجلس و دسترسی به اطلاعات حساس
هیأتهای تحقیق و تفحص مجلس، به عنوان ابزار نظارتی قوه مقننه بر سایر قوا، قدرتمند اما محل مناقشه هستند. عضویت پالیزدار به عنوان «کارشناس» در هیأت بررسی قوه قضائیه، به او دسترسی بیسابقهای به پروندههای محرمانه و حساس داد. این موقعیت، خط باریک بین «افشاگری در جهت منافع عمومی» و «نشر اسناد محرمانه و تشویش اذهان» را برای او محو کرد. پرونده پالیزدار نشان میدهد چگونه یک فرد غیرنماینده ولی دارای دسترسی ویژه، میتواند با ادعاهای خود، فضای سیاسی کشور را تحت تأثیر قرار دهد. این مورد، سؤالهایی جدی درباره مکانیزمهای کنترل و نظارت بر اعضا و کارشناسان این هیأتها، محرمانگی اطلاعات و پیامدهای احتمالی افشای آنها ایجاد میکند.
واکاوی گفتمان افشاگری و فسادستیزی در دهه ۸۰ و تغییر مواضع
ادعاهای پالیزدار در اوج فضای فسادستیزی و پوپولیسم سیاسی دهه ۸۰ مطرح شد. او با بیانی شبهقضایی و ارائه جزئیات (مانند اشاره به متراژ زمینها یا شماره پروندهها)، تلاش کرد به ادعاهایش رنگ حقیقت ببخشد. این گفتمان، در آن مقطع، با حمایت ضمنی برخی جریانهای سیاسی مواجه شد. اما نقطه عطف، عذرخواهی نامه او از هاشمی رفسنجانی در زندان بود. این اقدام، یا نشانهای از فشارها، یا بازبینی در ادعاها، و یا تاکتیکی برای کاهش مجازات تفسیر شد. این تغییر موضع، ماهیت بعضی از افشاگریهای آن دوره را زیر سؤال برد و نشان داد چگونه ادعاهای بزرگ میتواند در بستر رقابتهای سیاسی، ابزاری شود.
بررسی اتهامات قضایی: از نشر اکاذیب تا افشای اسناد محرمانه
اتهامات وارده به پالیزدار در طول زمان تغییر کرده است. ابتدا «نشر اکاذیب و تشویش اذهان» بود که بیشتر ناظر بر تأثیر سخنرانیهای عمومی او بود. در دور جدید، «افشای اسناد محرمانه» محور قرار گرفته که مستقیماً به سوءاستفاده از موقعیت کارشناسی او در مجلس مربوط میشود. این تغییر، نشان میدهد دستگاه قضایی با گذشت زمان و احتمالاً با گردآوری ادله بیشتر، اتهامات را از سطح «گفتار» به سطح «عمل» (سوءاستفاده از اسناد) تغییر داده است. تبرئه او از اتهام سنگین «اقدام علیه امنیت ملی» نیز حائز اهمیت است، چرا نشان میدهد قوه قضائیه نهایتاً ادعاهای او را در آن حد خطرناک ندانسته است.
تحلیل دفاعیات پزشکی و ابعاد انسانی پرونده
دفاع اصلی وکیل پالیزدار در مرحله کنونی، معافیت از تحمل کیفر به دلیل عوارض گازهای شیمیایی جنگ و بیماریهای ریوی-قلبی است. این استدلال، پرونده را از حیطه صرفاً سیاسی-قضایی به حیطهای انسانی-بهداشتی میکشاند. جانبازی او (۴۵٪) اگرچه مورد مناقشه برخی قرار گرفته، اما اگر توسط پزشکی قانونی تأیید شود، میتواند یک عامل تأثیرگذار قوی باشد. ماده ۵۰۲ قانون آیین دادرسی کیفری، راه قانونی برای تعویق اجرای مجازات در چنین مواردی پیشبینی کرده است. این بخش از پرونده، آزمونی برای برخورد انسانی نظام قضایی با یک محکومِ دارای سابقه جانبازی است، فارغ از جرم انتسابی.
تأثیر ادعاهای جدید و آینده پرونده
مصاحبه ویدئویی اخیر پالیزدار، که در آن ادعاهایی درباره خانواده محمد یزدی، احمدی نژاد و سعید مرتضوی مطرح کرده، نشان میدهد او حتی پس از سالها، تمایل به تأثیرگذاری در فضای عمومی دارد. این ادعاها، اگرچه در فضای رسانهای خاصی بازتاب یافته، اما ممکن است به پیچیدهتر شدن وضعیت قضایی او بینجامد و زمینهساز شکایتهای جدید شود. آینده پرونده به چند عامل بستگی دارد: نتیجه بررسیهای مجدد پزشکی قانونی، امکان استفاده از نهادهایی مانند عفو یا تخفیف، و همچنین عکسالعمل دستگاه قضایی به ادعاهای جدید. سرنوشت پالیزدار، چه در زندان بماند یا با قید شرایطی آزاد شود، به نمادی از رویکرد سیستم به پروندههای تاریخی مشابه تبدیل خواهد شد.