آسیانیوز ایران؛ سرویس علم و تکنولوژی:
بازار جهانی فناوری در آستانه تحولی شوکآور و بیسابقه قرار گرفته است. خبری که میتواند تأثیری ملموس بر جیب هر کاربر کامپیوتر، گیمر و سازنده سیستم در سراسر جهان بگذارد. تصمیمی که ریشه در انقلاب هوش مصنوعی دارد و پیامدهای آن تا سالها در بازار احساس خواهد شد. شرکت مایکرون، به عنوان یکی از سه غول مسلط بر صنعت حافظههای نیمههادی جهان، رسماً اعلام کرده که از بازار محصولات مصرفی خداحافظی میکند. این به معنای توقف تولید رم (RAM) و درایوهای حالت جامد (SSD) برای کاربران عادی و گیمرها است. دلیل این تصمیم تاریخی، سود سرشار و تقاضای انفجاری در بازارهای دیگری است که حالا اولویت مطلق مایکرون شدهاند: دیتاسنترها و فناوری هوش مصنوعی. نیاز این بخشها به حافظههای پرسرعت و پرظرفیت (مثل HBM) چنان زیاد است که تولیدکنندگان را وسوسه میکند تا تمام نیروی خود را معطوف آن کنند. این تغییر استراتژی، به پایان راهی ۳۰ ساله منجر میشود. برند «کروشال» که نامی آشنا برای میلیونها کاربر در سراسر جهان بود و محصولات مایکرون را با این برچسب به بازار مصرفی میفرستاد، به تاریخ خواهد پیوست.
تصمیم مایکرون به سادگی یک تغییر در خط تولید نیست، بلکه یک تغییر پارادایم در کل صنعت است. این شرکت به وضوح اعلام میکند که آینده سودآوری خود را نه در فروش قطعات به مصرفکنندگان نهایی، که در تأمین سوخت دیجیتال برای غولهای فناوری و مراکز داده میبیند. پیامد مستقیم این خروج، متمرکزتر شدن بازار است. با کنار رفتن یکی از سه بازیگر اصلی، انحصار عملی در دست دو شرکت کرهای باقیمانده، یعنی سامسونگ و اسکِی هاینیکس قرار خواهد گرفت. این دو شرکت نیز پیش از این سیگنال دادهاند که قصد ندارند ظرفیت تولید خود برای بازار مصرفی را به طور چشمگیری افزایش دهند. ترکیب خروج یک رقیب اصلی و عدم تمایل رقبای باقیمانده برای افزایش عرضه، یک فرمول کامل برای ایجاد کمبود و افزایش قیمت است. تحلیلگران پیشبینی میکنند که این روند افزایش قیمت برای حافظههای رم و اساسدی ممکن است تا سال ۲۰۲۸ ادامه پیدا کند. این خبر زنگ خطری است برای تمام کسانی که قصد ارتقاء سیستم خود را دارند. عصر حافظههای ارزان قیمت احتمالاً به سرعت در حال پایان یافتن است و کاربران باید خود را برای دورانی جدید با قیمتهایی به مراتب بالاتر آماده کنند. تصمیم مایکرون نشان میدهد که چگونه موج هوش مصنوعی در حال تغییر چشمانداز تمام صنایع وابسته است.
انقلاب هوش مصنوعی و تغییر اولویتهای صنعت نیمههادی
تصمیم مایکرون، نمونهای بارز از تأثیر مستقیم و عظیم انقلاب هوش مصنوعی بر زنجیره تأمین جهانی فناوری است. نیاز مراکز داده و ابررایانههای پردازش هوش مصنوعی به حافظههای بسیار پیشرفتهای مانند حافظه پهنباند بالا (HBM) که سرعت و پهنای باند بیسابقهای ارائه میدهند، سودآوری این بخش را به مراتب بالاتر از بازار مصرفی سنتی برده است. مایکرون با اختصاص تمام خطوط تولیدش به این بخش، در حقیقت در حال سرمایهگذاری روی پرسودترین بخش بازار است. این امر نشان میدهد که هوش مصنوعی دیگر یک کاربرد جانبی نیست، بلکه به موتور محرک اصلی طراحی و تولید سختافزار تبدیل شده است. سایر تولیدکنندگان نیز احتمالاً با وسوسه مشابهی روبرو هستند و ممکن است به تدریج از بخش مصرفی فاصله بگیرند.
مرگ یک برند تاریخی و پایان یک عصر برای کاربران
برند «کروشال» برای سه دهه نماد حافظههای قابل اعتماد و با قیمت مناسب برای کاربران معمولی و حرفهای بود. حذف این برند تنها یک تغییر نام تجاری نیست، بلکه نشانه پایان یک فلسفه بازاریابی و دسترسی است. در گذشته، شرکتهایی مانند مایکرون با برندهایی مانند کروشال، محصولات خود را به طور مستقیم به کاربر نهایی میرساندند و از این طریق شناخته میشدند. خروج از این بازار به معنای قطع این ارتباط مستقیم و تبدیل شدن به یک تأمینکننده خام برای شرکتهای دیگر (OEM) است. برای نسل قدیمیتر کاربران فناوری، این اتفاق پایان یک دوره آشنا و قابل پیشبینی در بازار قطعات کامپیوتر محسوب میشود.
انحصار دوگانه و خطر افزایش قیمتهای ساختاری
با خروج مایکرون، بازار حافظههای مصرفی عملاً به یک انحصار دوگانه بین سامسونگ و اسکِی هاینیکس تبدیل میشود. در شرایطی که این دو شرکت نیز اعلام کردهاند قصد افزایش تولید برای پاسخگویی به تقاضا را ندارند، شرایط ایدهآلی برای کنترل قیمت و کمبود مصنوعی ایجاد میشود. در اقتصاد انحصاری، انگیزهای برای رقابت قیمتی یا افزایش عرضه وجود ندارد. پیشبینی ادامه افزایش قیمت تا سال ۲۰۲۸ بر این اساس است که این دو غول کرهای نیز بخش عمدهای از سرمایهگذاری خود را به سمت حافظههای پرسود HBM و محصولات دیتاسنتر معطوف کردهاند. این میتواند به معنای افزایش دائمی و ساختاری قیمت رم و اساسدی برای کاربران عادی باشد.
پیامدهای جهانی و تأثیر بر صنایع وابسته
این تصمیم تنها بر گیمرها و کاربران خانگی تأثیر نمیگذارد. تولیدکنندگان سیستمهای کامپیوتری، سازندگان لپتاپ، شرکتهای مونتاژکننده و خردهفروشان نیز با چالش بزرگی روبرو خواهند شد. افزایش قیمت قطعات کلیدی مانند رم و اساسدی، هزینه تمامشده محصولات نهایی را افزایش میدهد و این افزایش به مصرفکننده منتقل میشود. ممکن است شاهد کاهش تقاضا برای ارتقاء سختافزار یا به تأخیر افتادن چرخههای خرید باشیم. همچنین، شرکتهای کوچکتری که در تولید حافظه فعال هستند (مانند برخی تولیدکنندگان تایوانی یا چینی) ممکن است سعی کنند جای خالی مایکرون را پر کنند، اما رسیدن به حجم تولید و کیفیت رقابتی زمانبر خواهد بود.
آینده بازار مصرفی و ظهور بازیگران جدید
آینده بازار مصرفی حافظه در هالهای از ابهام قرار دارد. از یک سو، تقاضا برای رم و اساسدی سریع به دلیل نیاز نرمافزارهای جدید و سیستمعاملها کاهش نخواهد یافت. از سوی دیگر، عرضه محدود و متمرکز شده است. این شکاف ممکن است در بلندمدت فرصتی برای ظهور بازیگران جدید باشد. شرکتهای چینی مانند YMTC یا CXMT ممکن است با سرمایهگذاری عظیم سعی کنند سهم بازار از دست رفته را تصاحب کنند، اما موانع فناوریکی و تحریمها ممکن است این روند را کند کند. سناریوی محتملتر این است که بازار مصرفی به بخشی حاشیهای و کمسود برای غولهای فعلی تبدیل شود و کاربران مجبور به پرداخت قیمتهای بسیار بالاتری برای محصولاتی با پیشرفت فناوری کندتر شوند. این تصمیم، صفحه شطرنج صنعت نیمههادی را به کلی تغییر داده است.