آسیانیوز ایران؛ سرویس ورزشی:
فوتبال ایران در عرصه بینالمللی تنها با عملکرد تیم ملی و نتایج آن شناخته نمیشود، بلکه نقش اسطورهها و بزرگان این ورزش در معرفی فرهنگ و ظرفیتهای کشور نیز حائز اهمیت است. در سالهای اخیر، این نقش پررنگتر شده و فیفا به طور ملموسی به ظرفیتهای نمادین فوتبال ایران توجه نشان داده است. تازهترین نمونه این توجه، دعوت از مهدی مهدویکیا، کاپیتان محبوب و به یادماندنی تیم ملی ایران است. فدراسیون جهانی فوتبال، مهدویکیا را به عنوان یکی از «اسطورههای فیفا» به مراسم قرعهکشی جام جهانی ۲۰۲۶ که در ایالات متحده آمریکا برگزار خواهد شد، دعوت کرده است. این دعوت، تنها یک حضور تشریفاتی نیست، بلکه نشاندهنده جایگاه والای مهدویکیا در ذهنیت مدیران جهانی فوتبال است. او که دوران درخشان خود را در باشگاههایی چون پرسپولیس و هامبورگ آلمان گذراند، همواره به عنوان نمادی از اخلاق ورزشی، فروتنی و عملکرد درخشان شناخته میشود. مهدویکیا از طریق صفحه شخصی خود در اینستاگرام، این خبر خوش را با میلیونها هوادارش در میان گذاشت. این اقدام، موجی از افتخار و شادی را در میان جامعه فوتبال ایران به راه انداخت. بسیاری از کاربران، این دعوت را نه تنها یک افتخار شخصی برای مهدویکیا، که دستاوردی برای کل فوتبال ایران دانستند.
نکته قابل تأمل دیگر، تداوم این توجه فیفا به اسطورههای ایرانی است. در مراسم قرعهکشی جام جهانی ۲۰۲۲ که در قطر برگزار شد، علی دایی، دیگر غول بیبدیل فوتبال ایران، در جایگاه یکی از مهمانان ویژه و عوامل اجرایی مراسم حاضر بود و در مراحل مختلف قرعهکشی نقش ایفا کرد. حضور دایی در آن مراسم، علاوه بر ایجاد غرور ملی، نشان داد که فیفا برای تاریخ و پیشینه فوتبال ایران احترام قائل است. حالا دعوت از مهدویکیا برای جام جهانی ۲۰۲۶، این روند را تأیید و تقویت میکند. به نظر میرسد فیفا به دنبال استفاده از چهرههای محبوب و صلحطلب جهانی برای هرچه باشکوهتر کردن بزرگترین رویداد ورزشی جهان است. مهدویکیا پیشینه همکاری با فیفا در رویدادهای خیریه و بازیهای دوستانه را نیز در کارنامه دارد. این همکاریها نشان میدهد که او نه تنها یک چهره ورزشی، که یک سفیر صلح و نیکوکاری در سطح جهانی شناخته میشود. این وجه از شخصیت او، احتمالاً در انتخابش توسط فیفا تأثیرگذار بوده است. حضور مهدویکیا در مراسم قرعهکشی جام جهانی ۲۰۲۶، فرصتی است برای نمایش دیگری از ظرفیتهای فرهنگی و ورزشی ایران در صحنه بینالمللی. این رویداد همچنین میتواند تأثیر مثبتی بر تصویر ایران در افکار عمومی جهانی داشته باشد، تصویری که این روزها بیش از هر زمان دیگری نیاز به اصلاح دارد.
دیپلماسی ورزشی فیفا و استفاده از نمادهای فرا ملی
فیفا در سالهای اخیر به طور فزایندهای از «دیپلماسی ورزشی» برای گسترش نفوذ و افزایش مقبولیت خود استفاده میکند. بخشی از این استراتژی، به کارگیری اسطورههای محبوب و مورد احترام از کشورهای مختلف است. این چهرهها، پیام «اتحاد از طریق فوتبال» را منتقل میکنند و به رویدادهای فیفا مشروعیت و جذابیت جهانی میبخشند. دعوت از مهدویکیا — درست مانند دعوت از علی دایی در دوره قبل — در راستای همین استراتژی است. فیفا با این کار هم احترام خود را به تاریخ فوتبال ایران نشان میدهد و هم از محبوبیت این چهرهها در میان هواداران ایرانی و حتی آسیایی برای افزایش بیننده و مشارکت احساسی در رویداد خود بهره میبرد.
تداوم نقشآفرینی اسطورههای ایرانی در صحنه جهانی
حضور پی در پی اسطورههای ایران (اول دایی، حالا مهدویکیا) در مراسم اصلی فیفا، نشاندهنده دو نکته است: اول، فوتبال ایران از «سرمایه نمادین» قابل توجهی در سطح جهانی برخوردار است. این سرمایه حاصل از تاریخچه نسبتاً طولانی، عملکرد خوب در جامهای جهانی، و محبوبیت بازیکنانی است که الگوهای اخلاقی و ورزشی خوبی بودهاند. دوم، فیفا این سرمایه را به رسمیت شناخته و درصدد استفاده از آن است. این تداوم، میتواند راه را برای حضور دیگر اسطورههای ایرانی در رویدادهای آتی فیفا نیز باز کند و جایگاه فوتبال ایران را در نقشه جهانی این ورزش مستحکمتر نماید.
تأثیر بر تصویر ملی و غرور ایرانیان در شرایط چالشبرانگیز
در شرایطی که ایران در عرصه بینالمللی با چالشهای سیاسی و تصویرسازیهای منفی زیادی روبروست، موفقیتهای ورزشی و به ویژه تقدیر از چهرههای محبوب ورزشی در مجامع جهانی، میتواند تأثیر روانی مثبتی بر ملت داشته باشد. دعوت از مهدویکیا توسط فیفا، نوعی شناسایی و تحسین دستاوردهای غیرسیاسی ایران است که میتواند منبعی برای غرور ملی و وحدت باشد. هواداران، فارغ از گرایشهای سیاسی، از دیدن قهرمان ملی خود در کنار بزرگترین اسطورههای جهان لذت میبرند. این رویدادهای ورزشی، فضایی کمتنش برای نمایش «ایران موفق» فراهم میکنند.
شخصیتشناسی مهدویکیا و دلایل انتخاب او توسط فیفا
مهدی مهدویکیا در میان هواداران و حتی در نگاه رسانههای جهانی، چهرهای محبوب، آرام، اخلاقمدار و فاقد حاشیههای سیاسی است. او طی سالها، تصویری از یک «سفیر خوب» برای فوتبال ایران ارائه داده است. سابقه فعالیتهای خیریهاش — از جمله کمک به کودکان نیازمند — نیز بر این تصویر افزوده است. فیفا احتمالاً به دنبال چهرههایی است که علاوه بر شهرت ورزشی، بتوانند ارزشهای بشردوستانه این نهاد را نیز نمایندگی کنند. مهدویکیا با ترکیبی از مهارت فنی بالا (به عنوان یکی از بهترین وینگرهای تاریخ آسیا)، اخلاق حرفهای و مشارکت در کارهای خیر، گزینه ایدهآلی برای این نقش به شمار میرود.
چشمانداز آینده و الگوسازی برای نسلهای بعدی
دعوت فیفا از مهدویکیا، پیام مهمی برای نسل جوان و نوجوان فوتبال ایران دارد: مسیر درست ورزشی — مبتنی بر تلاش، اخلاق و احترام — میتواند حتی سالها پس از بازنشستگی نیز به رسمیت شناخته شود و فرد را به جایگاهی جهانی برساند. این موفقیت، الگویی فراتر از فوتبال است و نشان میدهد که برجستگی در یک حوزه تخصصی (حتی در کشوری با چالشهای بینالمللی) میتواند سبب شود تا نهادهای جهانی، فرد را فراتر از مرزهای سیاسی ببینند و از او تقدیر کنند. این اتفاق میتواند انگیزهبخش بازیکنان جوان ایران باشد تا علاوه بر عملکرد ورزشی، بر روی شخصیت و تصویر عمومی خود نیز کار کنند.