آسیانیوز ایران / یزد ؛
«آموزش مهارتی» امروز دیگر یک انتخاب نیست؛ ضرورت استراتژیک کشور است. در جهانی که فناوری هر روز سرعت تغییرات را بیشتر میکند و صنایع از کمبود نیروی ماهر رنج میبرند، ایران نمیتواند با تکیه بر مدل سنتی آموزش دانشگاهی، آینده اشتغال خود را تضمین کند.
در چنین شرایطی، دانشگاه ملی مهارت بهعنوان بزرگترین شبکه تربیت تکنسین در کشور، نقشی شبیه «نیروی محرکه توسعه صنعتی» پیدا کرده است؛ اما این موتور محرک، با سوختی حرکت میکند که کیفیت آن برای ادامه مسیر کافی نیست.
۱. تناقض بزرگ: مأموریت ملی، امکانات حداقلی
در حالی که دانشگاه ملی مهارت موظف است تکنسینهایی تربیت کند که بخش مهمی از صنایع کشور به آنها وابستهاند، اما سرانه آموزشی و رفاهی آن تنها یکسوم سایر دانشگاههاست.
این شکاف بودجهای یک علامت هشداردهنده است:
چطور میتوان از دانشگاهی که ۷۰ درصد آموزشهایش عملی و کارگاهی است، انتظار داشت با سرانه ۲۹۰ میلیون ریالی، همان کیفیتی را ارائه دهد که دیگر دانشگاهها با بیش از یک میلیارد ریال سرانه ارزیابی میشوند؟
آموزش مهارتی، آموزش گرانتری است؛ تجهیزات، کارگاه، مواد مصرفی و نیروی انسانی تخصصی میخواهد.
اما نظام بودجهریزی ما این واقعیت را نادیده گرفته است.
۲. بحران خوابگاه؛ چالشی که مستقیماً آینده ورود هنرستانیها را تهدید میکند
دانشگاه ملی مهارت امروز با بیش از ۲۰۰ هزار دانشجو تنها قادر به اسکان ۳۶ هزار نفر است. این یعنی تقریباً هیچ دانشگاه بزرگی در کشور با چنین نسبت خطرناکی مواجه نیست.
و این بحران وقتی جدیتر میشود که بدانیم نیمی از دانشجویان دانشگاه را بانوان تشکیل میدهند.
در اساسنامه آموزشی این دانشگاه، بیش از ۷۰ درصد آموزشها عملی است و حضور فیزیکی دانشجو در محیط کارگاه، ضروری.
چگونه میتوان چنین مأموریتی را بدون اسکان مناسب دنبال کرد؟
در مقام تحلیل باید گفت:
کمبود خوابگاه در دانشگاه ملی مهارت، صرفاً یک مشکل رفاهی نیست؛ یک بحران آموزشی است.
۳. موج هنرستانیها؛ فرصت طلایی یا تهدید زیرساختی؟
برنامه هفتم توسعه، کشور را مکلف کرده است که تا پایان دوره، ۵۰ درصد دانشآموزان متوسطه را به هنرستانها هدایت کند.
این سیاست از نظر اقتصادی صحیح است؛ اما از نظر اجرا، پیامدهای سنگینی برای دانشگاه ملی مهارت دارد.
آمارها نشان میدهد که در سال ۱۴۰۴، ورودیهای دانشگاه ۱۶ هزار نفر بیشتر از سال قبل بوده است.
اگر این روند ادامه یابد، طی چند سال آینده دانشگاه با «سونامی مهارتی» روبهرو خواهد شد؛ سونامیای که بدون توسعه کارگاهها، تجهیزات، نیروهای متخصص و خوابگاه، کیفیت آموزش را تهدید میکند.
۴. نقش یزد؛ آمایش سرزمین یا آمایش مهارت؟
یزد به دلیل ساختار صنعتی و کمبود نیروی ماهر، یکی از مهمترین پایلوتهای دانشگاه ملی مهارت است.
وجود ۷ هزار دانشجو در ۱۰ واحد دانشگاهی نشان میدهد که استان بهصورت طبیعی بهسوی مهارتگرایی حرکت کرده است.
اما مسئله اینجاست:
یزد به عنوان یک استان صنعتی، برای بقا به نیروی ماهر وابسته است؛ اما زیرساختهای مهارتی آن با سرعت رشد صنعت همخوانی ندارد.
این تناقض در استانهایی دیگر نیز وجود دارد و یک پیام روشن دارد:
آمایش سرزمین بدون آمایش مهارت، ناقص است.
۵. راهکار چیست؟ از اصلاح سرانه تا «قراردادهای مهارتمحور»
برای عبور از وضعیت فعلی، چند اقدام راهبردی ضروری است:
الف) بازنگری فوری در سرانه آموزشی و رفاهی
سرانه دانشگاه ملی مهارت باید بر پایه «هزینه واقعی آموزش مهارتی» تعیین شود، نه براساس متوسط کلی سایر دانشگاهها.
ب) ایجاد صندوق ملی توسعه مهارت
این صندوق میتواند با مشارکت دولت، صنایع بزرگ، خیرین و شهرداریها تشکیل شود.
کشورهای موفق در حوزه مهارتآموزی، تقریباً بدون استثنا چنین صندوقی دارند.
ج) قراردادهای تعهد مهارتی با صنایع
صنایع باید در تربیت نیروی ماهر خود مشارکت کنند؛
مثل مدل آلمان، که شرکتها در قبال دریافت نیروی ماهر، موظف به تأمین بخشی از هزینه آموزش هستند.
د) سرمایهگذاری هدفمند در خوابگاههای دخترانه
این موضوع از یک چالش رفاهی، به یک اولویت ملی تبدیل شده است؛
زیرا نیمی از دانشجویان دانشگاه دختر هستند و دوری از خوابگاه یعنی دوری از آموزش.
هـ) توسعه واحدهای استانی بر اساس آمایش واقعی
رشتهها باید دقیقاً متناسب با نیاز همان منطقه تعریف شوند.
نمونه موفق آن، رشتههای معدنی در استانهای دارای معادن است.
جمعبندی: دانشگاه ملی مهارت، گلوگاه توسعه ایران است
اگر نابرابری موجود اصلاح نشود، پیامد آن فقط آسیب به یک دانشگاه نیست؛
بلکه کیفیت نیروی کار کشور، بهرهوری صنایع و آینده اشتغال میلیونها جوان تحت تأثیر قرار میگیرد.
دانشگاه ملی مهارت امروز «یک مطالبهگر» نیست؛
نماینده یک ضرورت ملی است.
توسعه کشور
� دانشگاه ملی مهارت؛ هشدار درباره سرانه پایین و بحران خوابگاه
🎓 افزایش ورودیها، کمبود خوابگاه و سرانه یکسومی؛ سه چالشی که امروز دانشگاه ملی مهارت را در آستانه یک تحول جدی قرار داده است.
رئیس دانشگاه ملی مهارت اعلام کرد:
🔹 سرانه آموزشی این دانشگاه فقط ۲۹۰ میلیون ریال است؛ در حالی که در دیگر دانشگاهها بیش از یک میلیارد ریال میباشد.
🔹 سرانه رفاهی دانشجویان نیز نصف سایر دانشگاههاست.
🔹 کمبود خوابگاه بهویژه برای دانشجویان دختر مهمترین بحران فعلی است.
📈 با اجرای برنامه هفتم توسعه و افزایش ورود دانشآموزان هنرستانها، فقط در سال ۱۴۰۴ تعداد ورودیها ۱۶ هزار نفر بیشتر از پارسال بوده؛ یعنی فشار بیشتر بر کلاسها، کارگاهها و فضای آموزشی.
🛠 دانشگاه ملی مهارت با ۱۸۳ واحد در ۱۲۱ شهر و حدود ۲۰۰ هزار دانشجو، ستون اصلی تربیت تکنسینها و نیروهای ماهر کشور است؛ اما بدون حمایت دولت، خیرین و صنعت، ادامه مسیر دشوار خواهد بود.
📍در یزد اکنون ۷ هزار دانشجو در ۱۰ دانشکده مشغول تحصیلاند؛ استانی که نیاز شدیدی به نیروهای مهارتی برای صنایع خود دارد.
✳️ پیام مسئولان دانشگاه روشن است:
«اگر آموزش مهارتی تقویت نشود، آینده اشتغال کشور به خطر میافتد.»