آسیانیوز ایران؛ سرویس فرهنگی هنری:
فضای مجازی این روزها میزبان تصاویر جدید و متفاوتی از پروژه سینمایی «بامداد خمار» است. تصاویری که نه از صحنه فیلمبرداری، که از اتاق گریم این پروژه بزرگ منتشر شده و چهرههای طبیعی دو بازیگر محبوب را نشان میدهد. بهنوش بختیاری و مرجانه گلچین، دو چهره شناخته شده و محبوب سینما و تلویزیون، این بار بدون هیچ آرایش و گریمی در مقابل دوربین قرار گرفتهاند. این تصاویر صمیمی و بیپرده، حال و هوای پشت صحنه سریال را به شکلی واقعی به مخاطبان نشان میدهد. انتشار این عکسها با واکنشهای گسترده و متفاوتی از سوی کاربران فضای مجازی همراه شده است. برخی از دیدن چهره طبیعی و بدون آرایش این بازیگران شگفتزده شدهاند و برخی دیگر، این تصاویر را نمادی از اعتماد به نفس و زیبایی واقعی دانستهاند.
در دنیای امروز که رسانهها و شبکههای اجتماعی پر از تصاویر آرایششده و ادیتخورد است، دیدن چهرههای طبیعی بازیگران محبوب، حسی تازه و متفاوت به مخاطب منتقل میکند. این تصاویر نشان میدهد که زیبایی میتواند فراتر از لایههای آرایش و در سادهترین حالت ممکن نیز وجود داشته باشد. تصاویر منتشر شده از بهنوش بختیاری و مرجانه گلچین، بحثهای دیرینه درباره تعریف زیبایی و نقش آرایش در زندگی هنرمندان را دوباره داغ کرده است. آیا بازیگران زن همیشه باید در کمال آرایش و آمادگی دیده شوند یا میتوانند چهره طبیعی خود را نیز به نمایش بگذارند؟ این موضوع از دیدگاه جنسیتی نیز قابل بررسی است. چرا دیدن چهره بدون آرایش زنان برای برخی، به ویژه آقایان، غافلگیرکننده است؟ آیا این نشان از انتظارات کلیشهای جامعه از ظاهر زنان دارد؟
سریال «بامداد خمار»، یکی از پرانتظارترین تولیدات سینمایی و تلویزیونی سالهای اخیر است. انتشار این تصاویر طبیعی از بازیگران اصلی، علاوه بر ایجاد حس صمیمیت، بر انتظارات از این پروژه نیز افزوده است. این گزارش به بررسی ابعاد مختلف این اتفاق میپردازد؛ از بازتاب اجتماعی تصاویر طبیعی بازیگران تا تحلیل روانشناختی واکنش مخاطبان و تأثیر این گونه تصاویر بر تغییر نگرش نسبت به زیبایی در جامعه.
بازتاب اجتماعی و واکنشهای فضای مجازی
انتشار تصاویر طبیعی بازیگران زن محبوب، همیشه با موجی از واکنشهای مختلف در فضای مجازی همراه بوده است. در مورد تصاویر بهنوش بختیاری و مرجانه گلچین نیز شاهد همین پدیده هستیم. برخی کاربران با تحسین، این شجاعت را ستودهاند که بازیگران بدون ترس از قضاوت، چهره واقعی خود را نشان دادهاند. در مقابل، عدهای نیز با شوک و تعجب به این تصاویر نگریستهاند. این واکنش اغلب ناشی از عادت به دیدن چهره کاملاً آرایششده و ادیتشده هنرمندان در رسانههاست. وقتی تصویری خارج از این چارچوب آشنا دیده میشود، برای برخی غیرمنتظره و غافلگیرکننده است. این دوگانگی در واکنشها، نشاندهنده شکاف بین تصویر ایدهآل شده رسانهای از زیبایی و واقعیت است. از یک سو فرهنگ تشویق به طبیعی بودن در حال رشد است و از سوی دیگر، استانداردهای سختگیرانه قدیمی درباره ظاهر زنان، به ویژه زنان مشهور، هنوز پابرجاست. این تصاویر به نوعی آینهای از این تضاد اجتماعی است.
تحلیل روانشناختی شوک از دیدن چهره بدون آرایش
واکنش شوک و تعجب برخی افراد، به ویژه مردان، به دیدن چهره بدون آرایش زنان بازیگر، ریشه در مکانیزمهای روانشناختی دارد:
- اولاً، انسانها به «اثر مواجهه مکرر» عادت میکنند. مخاطب سالهاست که چهره آرایششده این بازیگران را دیده و آن را به عنوان نمای واقعی آنان پذیرفته است. دیدن تصویری متفاوت، سیستم ادراکی را به هم میریزد.
- دوماً، این واکنش میتواند ناشی از «انتظارات جنسیتی کلیشهای» باشد. در بسیاری از فرهنگها، از زنان انتظار میرود همواره ظاهری آراسته و بیعیب داشته باشند. این انتظار از زنان مشهور شدیدتر است. وقتی این انتظار برآورده نمیشود، نوعی ناهماهنگی شناختی ایجاد میگردد.
- سوماً، رسانهها با انتشار بیوقفه تصاویر ادیتشده، «واقعیت تحریفشده»ای خلق میکنند که به عنوان معیار عادی پذیرفته میشود. مقایسه این معیار کاذب با واقعیت، میتواند باعث تعجب شود. در حقیقت، این شوک بیشتر درباره فروپاشی یک توهم رسانهای است تا درباره خود فرد.
تأثیر بر تصویرسازی هنرمند و حریم خصوصی
انتشار چنین تصاویری از پشت صحنه، مرز بین زندگی حرفهای و شخصی هنرمند را کمرنگ میکند. از یک طرف، این کار میتواند باعث ایجاد حس صمیمیت و واقعگرایی بیشتر بین ستاره و طرفدارانش شود. طرفداران احساس میکنند به بخشی خصوصیتر از زندگی هنرمند دسترسی یافتهاند. از طرف دیگر، این مسئله میتواند حریم خصوصی هنرمند را تحت تأثیر قرار دهد. آیا بازیگران موافق هستند که چنین تصاویر طبیعی و بدون آمادگی از آنان منتشر شود؟ یا این تصاویر بخشی از یک کمپین تبلیغاتی حسابشده برای پروژه است که با هماهنگی خود بازیگران انجام میشود؟ این اقدام میتواند تصویر عمومی هنرمند را نیز تغییر دهد. برخی ممکن است این طبیعیبودن را نشانه اعتماد به نفس و سلامت روان بدانند و برخی دیگر ممکن است آن را بیتوجهی به ظاهر تعبیر کنند. مدیریت این تصویر، نیازمند استراتژی هوشمندانه از سوی تیم ارتباطات هنرمند است.
نقش رسانه و شبکههای اجتماعی در تعریف جدید زیبایی
رسانهها و به ویژه اینفلوئنسرهای شبکههای اجتماعی، سالها در ترویج استانداردهای غیرواقعی زیبایی نقش داشتند. اما اخیراً جنبشهایی برای نمایش طبیعیتر بدن و چهره شکل گرفته است. انتشار تصاویر بدون آرایش بازیگران مشهور، میتواند بخشی از این جریان باشد. این حرکت میتواند تأثیر آموزشی مثبتی بر جامعه، به ویژه نسل جوان داشته باشد. وقتی افراد ببینند که حتی ستارههای محبوبشان نیز بدون آرایش، دارای پوستی یکدست و بیعیب نیستند و طبیعی به نظر میرسند، از فشار روانی برای دستیابی به کمال غیرواقعی کاسته میشود. با این حال، خطر «طبیعینمایی افراطی» نیز وجود دارد. گاهی همین تصاویر «طبیعی» نیز ادیت جزیی میشوند یا در بهترین نور و زاویه گرفته میشوند. بنابراین، حتی حرکت به سمت طبیعیگرایی نیز ممکن است در دام استانداردسازی جدیدی بیفتد. کلید کار، تنوع و نشان دادن طیف واقعی ظاهر انسانهاست.
آینده تصویرسازی از زنان در سینما و رسانه
این رویداد میتواند نشانهای از تحول تدریجی در نگرش به تصویر زنان در رسانه باشد. ممکن است شاهد کاهش تدریجی فشار برای نمایش ظاهر ایدهآل و آرایششده در همه حال باشیم و فضای بیشتری برای نمایش انسانیت واقعی، با همه جزئیات و طبیعی بودنش، ایجاد شود. این تغییر میتواند بر انتخاب بازیگر و حتی نقشها نیز تأثیر بگذارد. اگر طبیعیبودن بیشتر مورد پذیرش قرار گیرد، ممکن است بازیگران بر اساس استعداد و شخصیت واقعیشان بیشتر از صرف ظاهر آرایششده مورد انتخاب قرار گیرند. همچنین، نقشهای واقعگرایانهتری که نیاز به ظاهر بیآلایش دارند، بیشتر شوند. در نهایت، این اتفاق فرصتی برای گفتگو درباره «زیبایی اصیل» است. زیبایی که ریشه در سلامت، اعتماد به نفس، شخصیت و احساس راحتی فرد با خودش دارد، نه در انطباق با معیارهای تحمیل شده بیرونی. وقتی بازیگران محبوب چنین تصاویری را به اشتراک میگذارند، به گسترش این تعریف سالمتر کمک میکنند. آینده احتمالاً متعلق به ترکیبی متعادل از هنر آرایش و جرات طبیعی بودن خواهد بود.