آسیانیوز ایران؛ سرویس اجتماعی:
علیرضا خیرالهی - در سالهای اخیر موج جدیدی از اعتراضات جهانی شکل گرفته است که به طور خاص توسط جوانان سازماندهی و هدایت میشود. این جنبشها در نقاط مختلف جهان به جریان افتاده و نشانهای آشکار از نارضایتی گسترده نسلی نسبت به سیستمهای سیاسی و حکومتی موجود هستند. این اعتراضات همچنین بازتابدهنده خشم عمومی نسبت به مشکلات اجتماعی، اقتصادی و فساد در سطوح مختلف است. آنچه این جنبشها را از دیگر اعتراضات تاریخی متمایز میکند ماهیت گسترده، چندلایه و پیچیده آنهاست. اعتراضاتی که نمیتوان آنها را محدود به یک کشور، یک منطقه یا یک حوزه سیاسی مشخص دانست. در حقیقت این جنبشها بخشی از یک روند جهانی هستند که نشاندهنده هوشیاری نسل جوان و مطالبه تغییرات بنیادین و اصلاحات ساختاری است. ویژگی برجسته و مهم این جنبشها این است که غالباً بدون رهبر مشخصی شکل گرفتهاند و توسط افرادی از نسل Z هدایت میشوند.
نسلی که تقریباً بین سالهای ۱۹۹۶ تا ۲۰۱۰ متولد شده و نخستین نسلی محسوب میشوند که تمام سالهای دوران رشدشان را با دسترسی گسترده به اینترنت و فناوریهای دیجیتال سپری کردهاند. این نسل با تسلط بر ابزارهای دیجیتال، شبکههای اجتماعی و رسانههای نوین توانسته است ارتباطات گسترده و سریع با همسالان خود در سراسر جهان برقرار کند و پیامهای خود را فراتر از مرزهای جغرافیایی و سیاسی منتقل کند. اعتراضات نسل Z معمولاً با دلایل ملموس و مشخص آغاز میشوند. این دلایل میتواند شامل مشکلات اقتصادی، کمبود امکانات اولیه، ناکارآمدی خدمات عمومی، سوءمدیریت یا رفتارهای غیرعادلانه مقامات و مسئولان باشد. با این حال، تجربه نشان داده است که این اعتراضات به سرعت از چارچوب اولیه خود فراتر رفته و به شکل ابراز نارضایتی گسترده علیه کل ساختارهای سیاسی و اجتماعی در میآیند.
این جنبش ها تنها به خواستههای مشخص محدود نمیشوند بلکه بیانگر خشم عمومی، احساس ناامیدی و مطالبه تغییرات بنیادین هستند. در بسیاری از موارد برخوردهای امنیتی شدید و اعمال فشارهای سنگین توسط مقامات و نیروهای حفاظتی نه تنها اعتراضات را مهار نکرده بلکه موجب گسترش، شدت گرفتن و شکلگیری تجمعهای بزرگتر نیز شده است. جوانان معترض بدون داشتن رهبری مشخص و با انگیزه مشترک با حضور در خیابانها و برگزاری تجمعهای وسیع خواستار بهبود شرایط زندگی، افزایش عدالت اجتماعی، پاسخگویی مسئولان و اصلاح سیاستها شدهاند. فشارهای این جنبشها در برخی موارد باعث برکنار شدن مقامات کلیدی، اصلاح قوانین و حتی استعفای مقامات ارشد در حاکمیت های مختلف شده است. این واقعیت به وضوح نشان میدهد که اعتراضات نسل Z دیگر محدود به یک کشور یا منطقه خاص نیست و میتوان آنها را به عنوان بخشی از یک جریان جهانی در نظر گرفت که تغییر و عدالت اجتماعی را دنبال میکند. یکی از ویژگیهای قابل توجه این جنبشها بهرهگیری گسترده از نمادها و تصاویر فرهنگ پاپ است. این نمادها به معترضان هویت مشترک میدهند و پیامهای جهانی از مبارزه با فساد، نابرابری و بیعدالتی را منتقل میکند. پرچمهای سیاه با جمجمه و کلاه حصیری که الهام گرفته از مجموعه محبوب مانگا و انیمه وان پیس است به طور گسترده در تجمعها به اهتزاز درآمده و در شبکههای اجتماعی به اشتراک گذاشته شدهاند.
این نمادها باعث تقویت ارتباط بین معترضان در کشورهای مختلف و ایجاد حس همبستگی جهانی شدهاند و نقش مهمی در شکلدهی به هویت مشترک این جنبشها ایفا کرده اند. نسل Z برای اطلاعرسانی گسترده و سازماندهی تجمعها و اعتراضات از پلتفرمهای دیجیتال و شبکههای اجتماعی مانند تیکتاک، اینستاگرام و دیگر ابزارهای آنلاین استفاده میکند. این نسل با برجسته کردن سبک زندگی لوکس فرزندان مقامات، تاکید بر نابرابریها و اطلاعرسانی درباره تجمعها توانسته است اعتراضات خود را به شکل منسجم و گسترده ای برگزار کند. تحلیلگران اجتماعی بر این باورند که ترکیب استفاده از رسانههای دیجیتال و سازماندهی حضوری یکی از مؤثرترین روشها برای جلب توجه عمومی و افزایش تأثیرگذاری اعتراضات است و این روش باعث شده جنبشها هم در سطح ملی و هم در سطح بینالمللی دیده شوند. اعتراضات نسل Z نشان داده است که این نسل درک تازهای از حقوق شهروندی، هویت اجتماعی و ارتباطات جهانی دارد. آنها نه تنها با همسالان خود در فضای مجازی ارتباط برقرار میکنند بلکه پیامها و خواستههای خود را به نسلهای دیگر نیز منتقل میکنند و موجب افزایش آگاهی عمومی نسبت به مشکلات اجتماعی و سیاسی میشوند.
این ویژگی باعث شده تا اعتراضات نسل Z حتی بدون وجود رهبری مشخص تأثیر گسترده و جهانی داشته باشد و پیام خود را در تمام سطح جامعه منعکس کند. شواهد متعددی نشان میدهند که اعتراضات نسل Z میتواند تأثیرات ملموسی بر سیاستها و مدیریت کشورها داشته باشد. در برخی موارد اعتراضات با موضوعات محلی مانند کمبود آب، قطع برق یا قوانین خاص آغاز شدهاند اما به سرعت به شکل اعتراض علیه کل ساختارهای حکومتی و سیاسی مبدل گشته اند. برخی از این اعتراضات حتی منجر به تغییر یا جایگزینی مقامات ارشد حاکمیتی شده است و نشان میدهد که نسل جوان با بهرهگیری از فناوری و ابزارهای ارتباطی مدرن قادر است جنبشی قدرتمند و اثرگذار ایجاد کند. علاوه بر این، اعتراضات نسل Z نشان میدهد که اطلاعات دیجیتال و شبکههای اجتماعی نقش حیاتی در موفقیت این جنبشها دارند.
جوانان با انتشار تصاویر، ویدئوها و گزارشهای زنده از تجمعها و اعتراضات پیام خود را سریعاً به جامعه جهانی مخابره میکنند و توجه رسانهها و افکار عمومی را به خود جلب میکنند. این روشها باعث شده جنبشها نه تنها در سطح ملی بلکه در سطح بینالمللی دیده شوند و الگوی مشابهی در دیگر کشورها ایجاد کنند. در نهایت اعتراضات نسل Z نمایانگر ظهور نسلی است که با درک مسائل جهانی و بهرهگیری هوشمندانه از فناوریهای نوین خواستار ایجاد تغییرات واقعی و پایدار در ساختارهای سیاسی و اجتماعی است. این جنبشها که با اهداف مشترک سازماندهی شدهاند پیام واضحی دارند: نسل جوان صدای خود را فراتر از مرزها و محدودیتهای سنتی سیاسی به گوش جهانیان میرساند و خواستار پاسخگویی نظام های سیاسی، عدالت اجتماعی و بهبود شرایط زندگی در جوامع خود است. این روند جهانی نشان میدهد که نسل Z علاوه بر اعتراض به وضع موجود خواستار ایجاد تغییرات پایدار و ملموس در سطح جامعه است که اثرات آن در سراسر دنیا محسوس و قابل مشاهده است.