آسیانیوز ایران؛ سرویس اجتماعی:
آیا معدل دانشآموزان باید سرنوشتساز باشد؟ این پرسشی است که این روزها ذهن خانوادهها، معلمان و مسئولان آموزشی را به خود مشغول کرده است. سالها است که بحث تأثیر معدل در کنکور سراسری، یکی از پرچالشترین مباحث نظام آموزشی کشور بوده و هر سال با تغییرات جدید، موجی از اعتراضات و نگرانیها را به همراه آورده است. اما امسال، نمایندگان مجلس شورای اسلامی با انتشار گزارشهای کارشناسی، هشدارهای جدیای را به شورای عالی انقلاب فرهنگی دادهاند: تأثیر قطعی معدل نه تنها استرس یکروزه کنکور را کاهش نداده، بلکه بیعدالتیهای گستردهای را در نظام آموزشی ایجاد کرده است. بررسیهای کمیسیون آموزش مجلس نشان میدهد که دانشآموزان برای کسب نمره بالا در امتحانات نهایی، مجبور به حفظ کردن مطالب به جای یادگیری عمیق هستند. حتی نیمنمره از یک درس حفظی میتواند رتبه کنکور آنها را بهطور جدی تغییر دهد. اما مشکل اصلی اینجاست که امتحانات نهایی استاندارد نیستند و تفاوت سلیقه مصححان، بیعدالتیهای فراوانی را ایجاد کرده است. بسیاری از دانشآموزان پس از اعتراض و تجدیدنظر، شاهد تغییر یک تا دو نمره در کارنامه خود بودهاند؛ موضوعی که نشاندهنده ضعف جدی در فرآیند تصحیح اوراق است.
آیا نظام آموزشی ما به سمت آزمونمحوری پیش میرود؟ نمایندگان مجلس معتقدند که تأثیر قطعی معدل، فعالیتهای پرورشی، فوقبرنامه و المپیادها را در مدارس کمرنگ کرده است. دانشآموزان تمام وقت و انرژی خود را صرف حفظ معدل پایه یازدهم میکنند و این موضوع، عمق یادگیری را کاهش داده است. آیا این همان هدفی بود که شورای عالی انقلاب فرهنگی دنبال میکرد؟ به نظر میرسد که نه تنها این هدف محقق نشده، بلکه آفتهای جدیدی مانند گسترش مافیای آموزشی و کلاسهای خصوصی مخصوص امتحانات نهایی نیز به وجود آمده است. مقاومت شورای عالی انقلاب فرهنگی در برابر بازنگری مصوبه نیز یکی دیگر از چالشهای پیش رو است. نمایندگان مجلس با ارسال نامه رسمی و دعوت از دبیر شورای عالی، خواستار پایان لجاجت و توجه به هشدارهای کارشناسی شدهاند. اما تا کنون، پاسخ مثبتی دریافت نکردهاند. آیا این مقاومت، به قیمت از دست رفتن عدالت آموزشی تمام میشود؟ بسیاری از متخصصان، از جمله وزیر آموزشوپرورش و وزیر علوم، مخالف تأثیر قطعی معدل هستند و معتقدند که این مصوبه، نه تنها مشکل را حل نکرده، بلکه آن را پیچیدهتر ساخته است.
پیشنهاد مجلس برای خروج از بنبست چیست؟
نمایندگان کمیسیون آموزش معتقدند که تأثیر مثبت معدل به جای تأثیر قطعی میتواند راهحل مناسبی باشد. در این مدل، دانشآموزانی که در طول تحصیل تلاش کردهاند، از امتیاز معدل بهرهمند میشوند، اما برای سایرین، صرفاً کنکور ملاک قرار میگیرد. این مدل ترکیبی، به عدالت آموزشی نزدیکتر است و میتواند استرس دانشآموزان را کاهش دهد. اما آیا این راهحل، پاسخگوی همه مشکلات است؟ برخی کارشناسان معتقدند که حتی تأثیر مثبت معدل نیز، مشکلاتی را به همراه خواهد داشت. آیا باید به دنبال راهحلهای بنیادیتر بود؟ آیا نظام آموزشی ما نیاز به تغییرات اساسیتری دارد؟ این پرسشها، همچنان بیپاسخ ماندهاند. در این میان، خانوادهها و دانشآموزان چه باید بکنند؟ بسیاری از آنها، با توجه به تغییرات مداوم در نظام آموزشی، دچار سردرگمی شدهاند. آیا باید به کلاسهای خصوصی و کتابهای کمکدرسی روی آورد؟ یا اینکه باید منتظر تغییرات جدیدی باشند که ممکن است هر سال اتفاق بیفتد؟ این عدم قطعیت، استرس خانوادهها را افزایش داده است. در نهایت، سوال اصلی این است: آیا نظام آموزشی ما باید بر اساس معدل و کنکور پیش برود، یا باید به سمت ارزیابیهای جامعتر و عادلانهتر حرکت کند؟ نمایندگان مجلس، کارشناسان و حتی رتبههای برتر کنکور، همگی بر این باورند که تغییرات اساسی و بازنگری در مصوبات، ضروری است. اما آیا شورای عالی انقلاب فرهنگی، به این هشدارها گوش خواهد داد؟
تأثیر قطعی معدل و بیعدالتی آموزشی
تأثیر قطعی معدل، که قرار بود استرس یکروزه کنکور را کاهش دهد، نه تنها این هدف را محقق نکرده، بلکه بیعدالتیهای گستردهای را در نظام آموزشی ایجاد کرده است. بررسیهای کمیسیون آموزش مجلس نشان میدهد که دانشآموزان برای کسب نمره بالا در امتحانات نهایی، مجبور به حفظ کردن مطالب به جای یادگیری عمیق هستند. این موضوع، عمق یادگیری را کاهش داده و فضای آموزشی را به سمت آزمونمحوری سوق داده است. یکی از اصلیترین مشکلات، عدم استاندارد بودن امتحانات نهایی است. سوالات تشریحی، تفاوت سلیقه مصححان و نبود سازوکار دقیق تصحیح، موجب بیعدالتی آموزشی شده است. بسیاری از معلمان به دلیل شرایط مالی و ساختاری، تجربه کافی برای تصحیح اوراق ندارند و در برخی مناطق، افراد غیرمتخصص نیز وارد فرآیند تصحیح میشوند. این موضوع، اعتماد دانشآموزان به نظام آموزشی را کاهش داده است. اعتراضات متعدد دانشآموزان و تغییر یک تا دو نمره پس از تجدیدنظر، نشاندهنده ضعف جدی در روند تصحیح و تأثیر مستقیم آن بر معدل نهایی است. این بیعدالتیها، نه تنها استرس دانشآموزان را افزایش داده، بلکه اعتماد آنها به نظام آموزشی را نیز از بین برده است. آیا این همان هدفی بود که شورای عالی انقلاب فرهنگی دنبال میکرد؟
کاهش فعالیتهای پرورشی و فوقبرنامه
تأثیر قطعی معدل، فعالیتهای تربیتی، فوقبرنامه، المپیادها و برنامههای پرورشی در مدارس را کمرنگ کرده است. دانشآموزان تمام همّ خود را برای حفظ معدل پایه یازدهم به کار میگیرند و این روند، عمق یادگیری را کاهش داده است. آیا نظام آموزشی ما باید به سمت آزمونمحوری پیش برود، یا باید به فعالیتهای پرورشی و فوقبرنامه نیز توجه کند؟ بررسیها نشان میدهد که دانشآموزان، به دلیل فشار برای کسب نمره بالا، زمان کمتری را به فعالیتهای علمی و فرهنگی اختصاص میدهند. این موضوع، نه تنها رشد علمی آنها را محدود کرده، بلکه باعث کاهش انگیزه برای شرکت در المپیادها و مسابقات علمی نیز شده است. آیا این همان نتیجهای است که مسئولان آموزشی انتظار داشتند؟ مدرسانی که در گذشته، دانشآموزان را به شرکت در فعالیتهای فوقبرنامه تشویق میکردند، امروز مجبورند که تمام وقت خود را صرف آمادهسازی دانشآموزان برای امتحانات نهایی کنند. این تغییر رویکرد، نه تنها به نفع دانشآموزان نیست، بلکه باعث کاهش کیفیت آموزش نیز شده است.
گسترش مافیای آموزشی و کلاسهای خصوصی
تأثیر قطعی معدل، باعث گسترش آفت «مافیای آموزشی» در حوزه امتحانات نهایی شده است. در سالهای اخیر، کتابهای کمکدرسی و کلاسهای خصوصی مخصوص امتحانات نهایی در پایههای دهم تا دوازدهم رشد قابلتوجهی داشته است. این روند، همان مسیری است که در حوزه کنکور شکل گرفته بود و امروز به امتحانات نهایی نیز سرایت کرده است. بررسیها نشان میدهد که بسیاری از خانوادهها، به دلیل نگرانی از تأثیر منفی معدل بر رتبه کنکور، مجبور به پرداخت هزینههای سنگین برای کلاسهای خصوصی و کتابهای کمکدرسی شدهاند. این موضوع، نه تنها فشار مالی بر خانوادهها را افزایش داده، بلکه باعث ایجاد نابرابری بین دانشآموزان نیز شده است. آیا نظام آموزشی ما باید به سمتی پیش برود که فقط دانشآموزان ثروتمند بتوانند از امکانات آموزشی بهرهمند شوند؟ گسترش کلاسهای خصوصی و کتابهای کمکدرسی، نشاندهنده ضعف نظام آموزشی در ارائه خدمات عادلانه است. آیا مسئولان آموزشی باید به جای تغییرات مداوم در مصوبات، به فکر تقویت زیرساختهای آموزشی و ایجاد فرصتهای برابر برای همه دانشآموزان باشند؟
مقاومت شورای عالی انقلاب فرهنگی و لجاجت در تصمیمگیری
نمایندگان مجلس، با ارسال نامه رسمی و دعوت از دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، خواستار پایان لجاجت و توجه به هشدارهای کارشناسی شدهاند. اما تا کنون، پاسخ مثبتی دریافت نکردهاند. بسیاری از متخصصان، از جمله وزیر آموزشوپرورش و وزیر علوم، مخالف تأثیر قطعی معدل هستند و معتقدند که این مصوبه، مشکل را پیچیدهتر ساخته است. مقاومت شورای عالی انقلاب فرهنگی در برابر بازنگری مصوبه، یکی از اصلیترین چالشهای پیش رو است. آیا این مقاومت، به قیمت از دست رفتن عدالت آموزشی تمام میشود؟ بسیاری از کارشناسان معتقدند که شورای عالی باید در حوزههایی که وظیفه ذاتی آن است ورود کند و تصمیمگیری در امور تخصصی را به کارشناسان مسئول بسپارد. غیبت دبیر شورای عالی در جلسات بررسی موضوع در کمیسیون آموزش، نشاندهنده بیتوجهی به هشدارهای کارشناسی است. آیا این بیتوجهی، باعث ایجاد بحرانهای جدید در نظام آموزشی نخواهد شد؟ نمایندگان مجلس، از دبیر شورای عالی خواستهاند که از مقاومت و لجاجت در این موضوع دست بردارد و به نظر کارشناسان و نهادهای تخصصی احترام بگذارد.
پیشنهاد مجلس برای خروج از بنبست: تأثیر مثبت معدل
نمایندگان کمیسیون آموزش معتقدند که حذف کامل تأثیر معدل نیز راهحل نیست. پیشنهاد آنها این است که تأثیر معدل «مثبت» باشد؛ یعنی دانشآموزانی که در طول تحصیل تلاش داشتهاند از امتیاز آن بهرهمند شوند، اما برای سایرین صرفاً کنکور ملاک قرار گیرد. این مدل ترکیبی، به عدالت آموزشی نزدیکتر است و میتواند استرس دانشآموزان را کاهش دهد. اما آیا این راهحل، پاسخگوی همه مشکلات است؟ برخی کارشناسان معتقدند که حتی تأثیر مثبت معدل نیز، مشکلاتی را به همراه خواهد داشت. آیا باید به دنبال راهحلهای بنیادیتر بود؟ آیا نظام آموزشی ما نیاز به تغییرات اساسیتری دارد؟ این پرسشها، همچنان بیپاسخ ماندهاند. در نهایت، سوال اصلی این است: آیا نظام آموزشی ما باید بر اساس معدل و کنکور پیش برود، یا باید به سمت ارزیابیهای جامعتر و عادلانهتر حرکت کند؟ نمایندگان مجلس، کارشناسان و حتی رتبههای برتر کنکور، همگی بر این باورند که تغییرات اساسی و بازنگری در مصوبات، ضروری است. اما آیا شورای عالی انقلاب فرهنگی، به این هشدارها گوش خواهد داد؟