آسیانیوز ایران؛ سرویس ورزشی:
تصور کنید جام جهانی بدون لیونل مسی، همان ستارهای که در آخرین دوره جام را به خانه برد و رویایی را برای میلیونها هوادار به واقعیت تبدیل کرد. اکنون شایعاتی در رسانههای جهانی پیچیده که ممکن است این سناریوی غیرممکن، رنگ واقعیت به خود بگیرد. گزارشی که نخستین بار توسط رسانه مطرح آرژانتینی «La Nacional» منتشر شد، مانند بمبی در دنیای فوتبال منفجر گردید. بر اساس این گزارش، تحقیقات قضایی گستردهای درباره فساد مالی در فدراسیون فوتبال آرژانتین و رئیس آن، کلودیو تاپیا، در جریان است. در کانون این اتهامات، سوءاستفاده مالی و اختلاس حدود ۷ میلیون دلار و نیز فرار مالیاتی قرار دارد. تحقیقات که توسط نهاد دولتی ARCA (سازمانی مشابه دیوان محاسبات) انجام شده، به فدراسیون فوتبال و شخص تاپیا وارد کرده است. حتی بازرسیهایی از یک ملک مجلل ۱۰ هکتاری که مالکیت آن به صورت غیرمستقیم به تاپیا نسبت داده میشود، انجام شده است. این پرونده، ادامه یک تحقیق گستردهتر است که پیشتر منجر به تفتیش ساختمان فدراسیون و ۱۸ باشگاه آرژانتینی شده بود. شرکت «Sur Finanzas» که متعلق به دوست نزدیک تاپیا است، به عنوان محور اصلی این شبکه مالی مشکوک شناخته شده که به صورت انحصاری با فدراسیون و تیم ملی معامله میکرده است.
حالا پرسش بزرگ این است: آیا این پرونده داخلی میتواند عواقبی بینالمللی داشته باشد؟ آیا فیفا، به عنوان ناظر عالی فوتبال جهان، میتواند بر اساس مقررات خود مبنی بر ممنوعیت دخالت دولت در امور فدراسیونهای مستقل، آرژانتین را از حضور در جام جهانی ۲۰۲۶ محروم کند؟ در تئوری، پاسخ مثبت است. اگر دادگاه آرژانتین تاپیا را مجرم اعلام کند و دولت او را برکنار نماید، فیفا ممکن است این اقدام را دخالت دولت قلمداد کرده و تحریمهایی را علیه فدراسیون فوتبال آرژانتین وضع کند. شدیدترین شکل این تحریم میتواند محرومیت از جام جهانی باشد. با این حال، در عمل، این سناریو بسیار بعید به نظر میرسد. فیفا در آستانه جام جهانی ۲۰۲۶ که انتظار میرود پربینندهترین دوره تاریخ باشد، محروم کردن قهرمان فعلی و بزرگترین ستاره جذابیتهای تبلیغاتی خود را نخواهد پذیرفت. سابقه نیز نشان میدهد محرومیت کشورها عمدتاً به دلایل سیاسی و امنیتی (مانند روسیه و یوگسلاوی) بوده، نه فساد داخلی فدراسیون. این بحران، بیش از آنکه تهدیدی واقعی برای آلبیسلسته باشد، یک آزمون بزرگ برای فیفا و رئیس آن، جانی اینفانتینو، است. آزمونی بین «وفاداری به قانون و مقررات» و «منافع تجاری و محبوبیت جهانی». نتیجه این آزمون میتواند سلسلهمراتب قدرت در فوتبال جهانی را بازتعریف کند.
عمق فساد؛ از فدراسیون تا باشگاهها و شبکه مالی پیچیده
پرونده فساد در آرژانتین، یک رسوایی نقطهای نیست، بلکه نشان از یک شبکه مالی گسترده و پیچیده دارد. تحقیقات که از تفتیش همزمان ۱۸ باشگاه و فدراسیون آغاز شد، به شرکت «Sur Finanzas» به عنوان قلب تپنده این شبکه اشاره دارد. این شرکت با ارائه وامهای انحصاری به باشگاهها و فدراسیون، در ازای دسترسی به حقوق تلویزیونی و بازاریابی آنان، یک چرخه وابستگی مالی ایجاد کرده بود. نفوذ این شرکت تا حدی بود که حتی یک کارت اعتباری در اختیار رئیس فدراسیون، کلودیو تاپیا، قرار داده بود تا صدها هزار دلار هزینه شخصی کند. این سطح از درهمتنیدگی منافع مالی بین بخش خصوصی (یک شرکت مالی) و نهاد حاکم بر فوتبال کشور (فدراسیون)، نشان از حکمرانی ضعیف و فقدان شفافیت دارد. مالکیت صوری یک ملک ۱۰ هکتاری مجلل با عمارت، باند هلیکوپتر و دهها خودروی کلاسیک نیز، در صورت اثبات ارتباط با تاپیا، میتواند نماد فساد کلان در رأس هرم باشد. این ابعاد از پرونده، اعتبار ساختار مدیریتی فوتبال آرژانتین را به شدت زیر سؤال برده است.
مقررات فیفا و سناریوی محرومیت؛ تئوری در برابر عمل
ماده ۱۴ اساسنامه فیفا به صراحت بر «استقلال فدراسیونهای عضو» تأکید دارد و هرگونه دخالت دولت یا نهادهای سوم را ممنوع میکند. بنابراین، اگر دولت آرژانتین پس از محکومیت قضایی تاپیا، مستقیم یا غیرمستقیم در برکناری او و تعیین جانشین دخالت کند، فیفا از نظر حقوقی مجاز است فدراسیون را «تعلیق» کند. تعلیق فدراسیون به معنای محرومیت تمام تیمهای ملی (از جمله بزرگسالان، جوانان و زنان) و باشگاههای آن کشور از تمام رقابتهای فیفا است. بنابراین، محرومیت از جام جهانی ۲۰۲۶ یک احتمال حقوقی محض است. نمونههای تاریخی مانند تعلیق کویت در ۲۰۱۵ و ایران در گذشته، گواه این اختیار فیفا هستند. با این حال، تفاوت آرژانتین با موارد پیشین، در جایگاه جهانی و اهمیت تجاری آن است. فیفا یک نهاد تجاری-ورسی است که درآمد آن وابسته به جذابیت رویدادهایی مانند جام جهانی است. حذف آرژانتین و لیونل مسی، نه تنها خشم هواداران جهانی، بلکه ضرر مالی سنگینی را به همراه خواهد داشت. اینجاست که «تئوری» قانون با «عمل» منافع تجاری و رسانهای درگیر میشود.
آزمون اینفانتینو؛ انتخاب بین اعتبار و درآمد
جانی اینفانتینو، رئیس فیفا، در یک موقعیت دشوار قرار گرفته است. از یک سو، او سعی کرده چهرهای اصلاحطلب و ضد فساد از خود نشان دهد. نادیده گرفتن فساد آشکار در یکی از بزرگترین فدراسیونهای جهان، میتواند به اعتبار او و وعدههای شفافیتاش آسیب جدی بزند و او را در معرض اتهام «تبعیض» یا «سلیقهای برخورد کردن» قرار دهد. از سوی دیگر، اینفانتینو بهوضوح میداند که حضور آرژانتین و مسی در جام جهانی ۲۰۲۶ — که اولین دوره با ۴۸ تیم و در سه کشور میزبان (آمریکا، کانادا، مکزیک) است — برای موفقیت تجاری و رسانهای این رویداد حیاتی است. محرومیت آرژانتین میتواند به یک شکست ارتباطی و حتی کاهش حقوق پخش تلویزیونی بینجامد. راه حل احتمالی برای اینفانتینو، استفاده از دیپلماسی پشت پرده و فشار بر فدراسیون و دولت آرژانتین برای مدیریت داخلی بحران، بدون نیاز به دخالت رسمی دولت است. مثلاً استعفای داوطلبانه تاپیا و برگزاری انتخابات سریع تحت نظارت فیفا. این راهحل میتواند هم استقلال ظاهری را حفظ کند و هم از تحریم جلوگیری نماید.
واکنش جامعه جهانی فوتبال؛ از شوک تا انکار
واکنش اولیه به این خبر در سطح جهانی، ترکیبی از شوک و انکار بوده است. بسیاری از کارشناسان و هواداران، احتمال واقعی بودن این تهدید را بسیار کم میدانند. برای آنان، حذف آرژانتین غیرقابل تصور است، زیرا جام جهانی بدون قهرمان فعلی و یکی از نمادهای بزرگ خود، ناقص خواهد بود. این واکنش نشان میدهد که در ذهنیت عمومی، «جذابیت ورزشی» و «عدالت روی زمین» اغلب بر «بروکراسی اداری و قانونی» اولویت دارد. مردم میپذیرند که مدیران فاسد باشند، اما نمیپذیرند که بازیکنان و هواداران بیگناه تاوان آن را بپردازند. این یک تضاد اخلاقی در ورزش حرفهای است. از سوی دیگر، این ماجرا میتواند به جنبشی برای شفافیتسازی بیشتر در سایر فدراسیونها تبدیل شود. اگر آرژانتین — با همه افتخاراتش — در معرض چنین خطری قرار گیرد، پس هیچ فدراسیونی مصون نیست. این اتفاق ممکن است سایر کشورها را وادار به بازنگری در حکمرانی داخلی خود کند تا از بحرانهای مشابه دور بمانند.
سناریوهای محتمل؛ از طوفان رسانهای تا بازگشت آرامش
محتملترین سناریو، ادامه طوفان رسانهای و قضایی در داخل آرژانتین، بدون منجر شدن به محرومیت بینالمللی است. کلودیو تاپیا ممکن است پس از فشارها مجبور به استعفا شود، یا حتی در دادگاه محکوم گردد، اما فرآیند جانشینی او به گونهای مدیریت میشود که دخالت دولت آشکار نباشد. فیفا نیز ترجیح میدهد با سکوت یا اعلام حمایت از «فرآیندهای داخلی»، از کنار موضوع بگذرد. سناریوی دوم، تعلیق کوتاهمدت و نمادین فدراسیون است که احتمالاً پس از برگزاری انتخابات جدید و تحت نظارت فیفا لغو میشود. این تعلیق ممکن است شامل تیمهای جوانان یا زنان شود، اما به تیم ملی بزرگسالان و جام جهانی نخورد. این اقدام هم احکام فیفا را اجرا کرده و هم از حذف آرژانتین جلوگیری میکند. در بدبینانهترین حالت، اگر دادگاه آرژانتین حکم سنگینی صادر کند و دولت به شدت دخالت نماید، فیفا ممکن است مجبور به واکنش شود. اما حتی در این صورت نیز، محرومیت از جام جهانی آخرین گزینه است. فشار افکار جهانی و شبکههای پخش، بعید است اجازه دهند این گزینه نهایی انتخاب شود. در نهایت، این بحران بیش از هر چیز نشان میدهد که فوتبال مدرن در تقاطع سیاست، پول و ورزش گیر کرده است و تصمیمات بزرگ، هرگز صرفاً ورزشی نیستند.