آسیانیوز ایران؛ سرویس اقتصادی:
بازار فلزات گرانبها امروز شاهد صحنهای خیرهکننده بود. نه تنها طلا، که نقره — که اغلب به عنوان «طلای فقرا» شناخته میشود — نیز رکوردشکنی کرد و سرمایهگذاران را شوکه نمود. در یک حرکت عجیب و بیسابقه، قیمت هر گرم نقره در بازار داخلی ایران، تنها در یک روز، بیش از ۱۳ هزار تومان افزایش یافت. این جهش سرسامآور، قیمت نقره را به مرزهای کاملاً جدیدی سوق داد. رقمها گویای همه چیز هستند: قیمت هر گرم نقره امروز با ۱۳ هزار و ۲۷۰ تومان افزایش، در سطح ۲۹۲ هزار و ۷۲۰ تومان معامله شد. این افزایش درصدی قابل توجه را نشان میدهد و خبر از حرارت بالای بازار میدهد. اما داستان به همین جا ختم نمیشود. در بازار جهانی نیز اونس نقره با افزایش نزدیک به ۲ دلاری، خود را به قیمت ۶۵ دلار و ۸۴ سنت رساند. این حرکت هماهنگ، نشان از عوامل بینالمللی قدرتمند پشت این صعود دارد. تأثیر این افزایش بر قیمت شمشهای نقره چشمگیر بود. شمش نقره یک کیلویی ایرانی از مرز نمادین ۳۰۰ میلیون تومان عبور کرد و در رقم ۳۰۹ میلیون و ۲۰ هزار تومان ایستاد. این عدد برای بسیاری از سبدهای سرمایهگذاری کوچک و متوسط به یک مانع بزرگ تبدیل شده است.
انواع شمشهای خارجی نیز از این قاعده مستثنی نبودند. شمش یک کیلویی ترکیهای به ۳۰۷ میلیون، اماراتی به ۳۰۵ میلیون و سوئیسی حتی تا ۳۲۱ میلیون تومان نیز رسید. این اختلاف قیمتها، تفاوت در برند، خلوص و هزینههای حمل و نقل را نشان میدهد. این جهش ناگهانی، سوالات زیادی را برای سرمایهگذاران و تحلیلگران ایجاد کرده است. آیا این افزایش، نشانه آغاز یک روند صعودی بلندمدت در بازار نقره است؟ یا فقط یک حباب کوتاهمدت تحت تأثیر نوسانات ارزی و تورمی است؟ برای پاسخ به این پرسشها، باید نگاهی عمیقتر به دلایل این جهش، تأثیرات آن بر بازار داخلی و چشمانداز آینده قیمت این فلز گرانبها بیندازیم. در این گزارش، تمامی این جوانب را بررسی خواهیم کرد.
دلایل جهش قیمت نقره در بازار جهانی و داخلی
این جهش ناگهانی معمولاً ریشه در ترکیبی از عوامل جهانی و داخلی دارد. در سطح جهانی، نقره برخلاف طلا که بیشتر جنبه پناه امن دارد، یک فلز صنعتی بسیار مهم نیز محسوب میشود. افزایش قیمت ممکن است ناشی از انتظارات مثبت از رشد صنایع مصرفکننده نقره (مانند سلولهای خورشیدی، الکترونیک، خودروهای برقی) در سال آینده، ضعف نسبی دلار، یا تورم انتظاری بالا در اقتصادهای بزرگ باشد. همچنین، حرکات بزرگ در قیمت طلا اغلب نقره را نیز با خود میکشد. در سطح داخلی ایران، اصلیترین محرک، افزایش نرخ ارز و انتظارات تورمی فزاینده است. وقتی ارزش ریال در برابر دلار کاهش مییابد، قیمت کالاهای متصل به دلار (مانند فلزات گرانبها) به صورت خودکار افزایش مییابد. علاوه بر این، فرار سرمایه از بازارهای پرریسک به سمت داراییهای با پشتوانه فیزیکی مانند نقره و طلا نیز تشدید شده است. فشار تقاضای داخلی برای حفظ ارزش پول در شرایط بیثباتی اقتصادی، این افزایش قیمتها را دامن میزند. به عبارت ساده، جهش امروز احتمالاً حاصل همزمانی تحولات مثبت جهانی و تشدید بحران ارزی و تورمی داخلی است.
بررسی رفتار سرمایهگذاران و نقش نقره به عنوان «طلای فقرا»
نقره همواره به عنوان گزینهای مقرونبهصرفهتر نسبت به طلا برای سرمایهگذاری و حفظ ارزش مورد توجه بوده است و لقب «طلای فقرا» را با خود یدک میکشد. در شرایطی که قیمت طلا به شدت بالا رفته و برای بسیاری از خانوارهای متوسط دستنیافتنی شده، تقاضا برای نقره افزایش مییابد. سرمایهگذاران خرد و آنانی که سرمایه کلانی ندارند، به سمت خرید شمشهای کوچک نقره (۵۰ گرمی، ۱۰۰ گرمی) یا سکههای نقره روی میآورند. این تغییر سلیقه، فشار تقاضا بر نقره را بیشتر میکند. از سوی دیگر، سرمایهگذاران بزرگ و نهادی نیز نقره را به دلیل نوسانات بالاتر (در مقایسه با طلا) و پتانسیل سود بیشتر در دورههای رونق فلزات گرانبها، در سبد خود نگه میدارند. رفتار امروز بازار نشان میدهد که ممکن است موج جدیدی از ورود سرمایههای کوچک و متوسط به این بازار آغاز شده باشد. با این حال، همین نوسان بالا میتواند خطرناک باشد؛ زیرا ممکن است به همان سرعتی که بالا رفته، با تغییر جهت بازار جهانی یا سیگنالهای داخلی، اصلاح قیمتی شدیدی را تجربه کند.
مقایسه قیمت انواع شمشها و عوامل مؤثر بر اختلاف آنها
جدول قیمتها تفاوت قابل توجهی بین شمشهای با برندهای مختلف نشان میدهد. شمش یک کیلویی ایرانی با ۳۰۹ میلیون تومان، ترکیهای ۳۰۷ میلیون، مولتی برند ۳۰۵ میلیون، اماراتی ۳۰۵ میلیون و پمپ سوئیس با ۳۲۱ میلیون تومان گرانترین است. این اختلافات ناشی از چند عامل است:
-
هزینه تمامشده و واردات
شمش داخلی ممکن است تحت تأثیر قیمت جهانی به اضافه هزینههای تولید داخلی باشد. شمش وارداتی نیز هزینه حمل، بیمه و تعرفه گمرکی را شامل میشود.
-
اعتبار برند و خلوص
برندهای معتبر جهانی مانند پمپ سوئیس به دلیل تضمین خلوص بالا و شناختهشده بودن در سطح جهانی، همواره قیمت بالاتری دارند.
-
نقدشوندگی
شمشهای با برند معروف، در زمان فروش، نقدشوندگی بهتری دارند و خریداران حاضرند برای این اطمینان، مبلغ بیشتری بپردازند.
-
نوسانات لحظهای ارز
ممکن است قیمت برخی شمشها زودتر یا دیرتر به نوسان ارز واکنش نشان داده باشد.
سرمایهگذار باید این اختلافات و دلایل آن را درک کند تا بتواند انتخاب بهینهای داشته باشد.
تأثیر افزایش قیمت نقره بر صنایع مصرفکننده داخلی
نقره یک فلز استراتژیک و صنعتی مهم است. از آن در صنایع الکترونیک (قطعات، مدارها)، صنایع شیمیایی (کاتالیزور)، جواهرسازی، تولید آینه و پوششهای رسانا و به طور فزایندهای در صنایع انرژی خورشیدی (سلولهای فوتوولتائیک) استفاده میشود. افزایش شدید و ناگهانی قیمت، هزینه تولید این صنایع را به طور قابل توجهی بالا میبرد. در شرایطی که اقتصاد ایران با رکود و کاهش تقاضا مواجه است، افزایش هزینههای تولید میتواند ضربه مضاعفی به این بخشها وارد کند و منجر به کاهش تولید، افزایش قیمت محصولات نهایی یا حتی تعطیلی خطوط تولیدی که حاشیه سود پایینی دارند، شود. از طرف دیگر، ممکن است انگیزه برای بازیافت نقره از ضایعات الکترونیکی را افزایش دهد که میتواند یک جنبه مثبت زیستمحیطی و اقتصادی داشته باشد. اما به طور کلی، در کوتاهمدت، این افزایش قیمت برای بخش واقعی اقتصاد که مصرفکننده نقره است، یک خبر منفی محسوب میشود.
پیشبینی روند آتی و توصیههایی به سرمایهگذاران خرد
پیشبینی روند قیمت نقره همواره دشوار است زیرا تحت تأثیر عوامل پیچیده جهانی (تقاضای صنعتی، سیاستهای بانکهای مرکزی، ارزش دلار) و داخلی (نرخ ارز، تورم، سیاستهای دولتی) قرار دارد. با این حال، اگر عوامل محرک کنونی (تورم جهانی، ضعف دلار، تقاضای صنعتی قوی و بحران ارزی داخلی) ادامه یابد، روند صعودی در کوتاهمدت میتواند تداوم یابد. اما خطر اصلاح قیمتی شدید پس از یک افزایش شارپ، بسیار بالا است. برای سرمایهگذاران خرد، توصیههای زیر حیاتی است:
-
دوری از هیجان و خرید هیجانی
خرید در اوجها ریسک بالایی دارد.
-
سرمایهگذاری با دید بلندمدت
اگر به نقره به عنوان یک پوشش ضد تورم مینگرید، با میانگینگیری هزینه در زمانهای مختلف وارد شوید.
-
تنوع بخشیدن
تمام سرمایه را در یک سبد (مثلاً فقط نقره) قرار ندهید.
-
توجه به هزینههای معامله
هنگام خرید شمش فیزیکی، از کارمزد و هزینههای جانبی مطلع شوید.
-
نظارت بر اخبار جهانی
قیمت نقره شدیداً به اخبار اقتصادی آمریکا، چین و تصمیمات بانک مرکزی اروپا وابسته است.
در نهایت، افزایش قیمت نقره یک زنگ هشدار دیگر از نگرانیهای عمیق اقتصادی است و سرمایهگذاری در آن، نیازمند دانش و تحلیل است، نه پیروی از موج هیجانی بازار.