به گزارش آسیانیوز ایران ؛ وضعیت دسترسی به وسایل سرمایشی در جنوب کشور، بهویژه در استان خوزستان، با آغاز فصل گرما به بحرانی انسانی تبدیل شده است. در منطقهای که دمای هوا در ماههای تیر و مرداد بهطور متداول از ۵۰ درجه سانتیگراد فراتر میرود، کولر دیگر نهفقط یک کالای خانگی، بلکه ابزاری برای بقاست.
در سالهای گذشته، با توجه به موجهای گرمای شدید، استفاده از وسایل سرمایشی نظیر کولر گازی و کولر آبی در جنوب کشور از اولویتهای حیاتی خانوارها بوده است. اما امسال، افزایش بیسابقه قیمت این وسایل، همراه با رکود اقتصادی و کاهش قدرت خرید مردم، موجب شده است که بخش زیادی از مردم حتی توان خرید ابتداییترین تجهیزات خنککننده را نداشته باشند.
کولر؛ از نیاز پایه تا کالای لوکس
براساس گزارشهای میدانی از بازارهای لوازم خانگی در اهواز، آبادان، ماهشهر و بندر امام خمینی، قیمت انواع كولرهای گازی وارداتی و ایرانی با افزایش بیرویه مواجه شده است. کولرهایی که تا سال گذشته در رده گرانقیمت حدود ۸۰ میلیون تومان بودند، اکنون در برخی موارد تا بیش از ۱۰۰ میلیون تومان قیمتگذاری شدهاند.
کولرهای میانرده نیز، که سابقاً بین ۳۰ تا ۵۰ میلیون تومان قیمت داشتند، اکنون به بازه ۶۰ تا ۸۰ میلیون تومان رسیدهاند. حتی کولرهای آبی که روزگاری گزینهای اقتصادیتر برای خانوادههای کمدرآمد بودند، اکنون با قیمتهایی بین ۱۰ تا ۲۰ میلیون تومان عرضه میشوند.
در این میان، خانوادههایی هستند که حتی توان خرید یک پنکه ساده را ندارند. در مناطق حاشیهای شهرهای بزرگ، گزارشهای متعددی از کودکانی منتشر شده که در کلاسهای درسی فاقد کولر و تهویه، به دلیل گرمای شدید از حال میروند.
تابستانی داغتر از همیشه
سازمان هواشناسی کشور هشدار داده است که تابستان ۱۴۰۴ گرمترین تابستان یک دهه اخیر خواهد بود. این پیشبینی در مناطق جنوبی کشور مانند خوزستان، بوشهر، هرمزگان و جنوب فارس، زنگ خطر جدی برای سلامت عمومی و تابآوری اجتماعی محسوب میشود.
در چنین شرایطی، نبود دسترسی به وسایل سرمایشی نهتنها کیفیت زندگی، بلکه جان انسانها را تهدید میکند. کارشناسان بهداشت محیط تأکید میکنند که گرمای شدید میتواند منجر به مشکلات قلبی، تنفسی، گرمازدگی شدید، و حتی مرگ در افراد سالخورده و کودکان شود.
نبود نظارت و بیاعتمادی به بازار
یکی از چالشهای بزرگ در این زمینه، نبود نظارت کارآمد بر بازار فروش کولر و وسایل سرمایشی است. فعالان بازار میگویند که واردات بیضابطه، دلالی گسترده، عدم ثبات قیمت ارز، و نبود نظارت سازمان حمایت از مصرفکننده، باعث شده قیمتها از کنترل خارج شوند.
همچنین مردم نسبت به کیفیت و اصالت محصولات نیز دچار تردید هستند. بسیاری از کولرهای وارداتی با برندهای نامعتبر، بدون گارانتی معتبر و با قیمتهای نجومی به فروش میرسند و در مواردی پس از مدت کوتاهی دچار خرابی میشوند.
مدارس، بیمارستانها و ساختمانهای دولتی در معرض بحران
علاوه بر منازل مسکونی، بسیاری از مدارس، بیمارستانها و مراکز دولتی نیز با کمبود تجهیزات سرمایشی مواجهاند. گزارشهایی از اهواز، شادگان و خرمشهر نشان میدهد که برخی کلاسهای درس و حتی اتاقهای بستری بیمارستانها فاقد کولر هستند یا دستگاههای آنها از کار افتادهاند.
این وضعیت در حالی است که بودجه نوسازی مدارس و تجهیزات عمومی در سالهای گذشته نتوانسته پاسخگوی نیاز واقعی مناطق گرمسیر باشد.
نگاهی به تجربه جهانی
در بسیاری از کشورهای دارای آبوهوای گرم و مرطوب، دولتها با یارانههای انرژی و تسهیلات خرید، شرایطی فراهم کردهاند تا وسایل سرمایشی از حداقلهای زندگی محسوب شوند. برای نمونه در هند، دولت در ایالتهای گرمسیر طرحهایی برای توزیع رایگان کولر آبی و تسهیلات بلندمدت خرید کولرهای گازی اجرا کرده است.
کارشناسان پیشنهاد میکنند که دولت ایران نیز با تخصیص یارانه انرژی، کاهش تعرفه واردات تجهیزات سرمایشی، و ارائه تسهیلات بانکی خرید به اقشار کمدرآمد، شرایطی ایجاد کند که سرمایش در جنوب کشور بهعنوان حق زیست انسانی تضمین شود.
بحران سرمایش؛ نشانه نابرابری ساختاری
در نهایت، آنچه امروز در جنوب ایران رخ میدهد تنها یک «مشکل بازار» نیست؛ بحران سرمایش نشانهای از فروپاشی عدالت اجتماعی و ناکارآمدی سیاستگذاری رفاهی در مناطق حاشیهنشین و آسیبپذیر کشور است.
دسترسی به کولر، دیگر فقط یک انتخاب نیست، بلکه معیاری برای سنجش حق بقا در شرایط اقلیمی خشن و فقری فزاینده است. اگر سیاستگذاران بهزودی برای این بحران راهکار عملیاتی در نظر نگیرند، تابستان ۱۴۰۴ میتواند به فصلی مرگبار برای هزاران خانواده در جنوب ایران تبدیل شود.