میراث فرهنگی اصفهان در معرض تهدید؟
اصفهان، نصف جهان، شهری است که به دلیل معماری بینظیر، خانههای تاریخی و آثار باستانیاش در جهان شناخته میشود. با این حال، اظهارات اخیر آیتالله یوسف طباطبایینژاد، نماینده ولی فقیه و امام جمعه اصفهان، درباره تخریب بخش عمده این آثار و حفظ تنها تعداد محدودی از آنها، موجی از نگرانی و انتقاد را در میان فعالان فرهنگی، مورخان و کاربران شبکههای اجتماعی به راه انداخته است. این اظهارات که در شبکههای اجتماعی بازتاب گستردهای داشته، بار دیگر بحث حفاظت از میراث فرهنگی در برابر توسعه شهری را به موضوعی داغ تبدیل کرده است.
سخنان جنجالی آیتالله طباطبایینژاد
آیتالله طباطبایینژاد در سخنرانی خود اظهار داشت: «هزار تا خانه میراثی که نمیخواهیم ما. به اندازهای که نشان بدهیم اینطور هنری را داشتهاند، ده تا بیست تا ساختمانهای مثل هم را نگه دارید. بقیهاش را میخواهید چیکار کنید؟ پنجره تاریخی را به کنار پرت کنید و نو به جای آن بسازید.» او همچنین افزود که اگر قسمتی از یک بنای تاریخی آسیب دیده، میتوان آن را با مصالح جدید جایگزین کرد و حتی از سنگ مرمر استفاده کرد، چرا که به گفته او، «ما که سنگ مرمر داریم و بهتر از قدیمیهاست.»
این سخنان که به نظر میرسد در راستای اولویت دادن به توسعه شهری مدرن بر حفظ میراث فرهنگی بیان شدهاند، به سرعت در پلتفرم X و دیگر شبکههای اجتماعی منتشر شد و واکنشهای تندی را به دنبال داشت. برخی کاربران این دیدگاه را با اقدامات تاریخی مانند تخریب بناها توسط ظلالسلطان، حاکم قاجاری اصفهان، مقایسه کردند که به منظور جلوگیری از پایتخت شدن دوباره اصفهان، بسیاری از بناهای تاریخی را ویران کرد.
ویدیوی سخنان امام جمعه
برای شفافیت بیشتر و قضاوت بهتر مخاطبان، ویدیوی سخنان آیتالله طباطبایینژاد در ادامه ارائه شده است. این ویدیو به شما کمک میکند تا متن کامل اظهارات را در زمینه اصلی آن مشاهده کنید.
واکنشها به سخنان امام جمعه
پس از انتشار این اظهارات، کاربران شبکههای اجتماعی، بهویژه در پلتفرم X، واکنشهای گستردهای نشان دادند. برخی از پستهای برجسته عبارتند از:
- کاربری نوشت: «از نسل تازی که باشی، دیدن معماری و هنر ایرانی اذیتت میکنه.»
- کاربر دیگری با اشاره به تاریخ تخریب بناها در اصفهان، این سخنان را ادامه همان روند تخریب فرهنگی دانست.
- یکی دیگر از کاربران به طنز نوشت: «طفلک ناراحته نمیتونه تخریب کنه کاخ بسازه.»
فعالان میراث فرهنگی نیز این اظهارات را تهدیدی جدی برای هویت تاریخی اصفهان دانستند. به گفته منابع رسمی، از حدود ۵ هزار خانه تاریخی در اصفهان، اکنون کمتر از ۳۰۰ باب باقی مانده است که بسیاری از آنها به دلیل فرسودگی، بیتوجهی یا مداخلات شهری تخریب شدهاند. این آمار نشاندهنده وضعیت بحرانی حفاظت از میراث فرهنگی در این شهر است.
اهمیت حفظ آثار باستانی و خانههای تاریخی
خانههای تاریخی اصفهان نهتنها بخشی از هویت فرهنگی این شهر هستند، بلکه بهعنوان جاذبههای گردشگری، نقش مهمی در اقتصاد محلی و معرفی فرهنگ ایران به جهان ایفا میکنند. این بناها، با معماری بینظیر و هندسهای که نشاندهنده هنر و مهندسی ایرانی است، از ارزش جهانی برخوردارند و بسیاری از آنها در فهرست آثار ملی ایران ثبت شدهاند. تخریب این آثار نهتنها هویت تاریخی شهر را مخدوش میکند، بلکه میتواند به کاهش جذابیت گردشگری و لطمه به اقتصاد محلی منجر شود.
دیدگاههای موافق و مخالف
برخی حامیان دیدگاه امام جمعه معتقدند که توسعه شهری و نیاز به زیرساختهای مدرن در شهرهای تاریخی مانند اصفهان، گاهی اوقات نیازمند فداکردن بخشهایی از میراث قدیمی است. آنها استدلال میکنند که هزینههای بالای مرمت و نگهداری بناهای قدیمی ممکن است با نیازهای امروزی جامعه همخوانی نداشته باشد.
در مقابل، مخالفان این دیدگاه، از جمله فعالان میراث فرهنگی و باستانشناسان، تأکید دارند که تخریب آثار تاریخی به بهانه توسعه، جبرانناپذیر است. آنها معتقدند که این بناها نهتنها بخشی از هویت ملی و فرهنگی ایران هستند، بلکه ارزش جهانی دارند و باید بهعنوان میراثی برای نسلهای آینده حفظ شوند.
آیا این اظهارات رسمی هستند؟
تا لحظه نگارش این مقاله، هیچ منبع رسمی مانند خبرگزاریهای معتبر یا سایتهای خبری شناختهشده، متن کامل یا ویدیوی تأییدشدهای از این اظهارات منتشر نکردهاند. نقلقولهای منتشرشده عمدتاً از پستهای شبکههای اجتماعی استخراج شدهاند و صحت آنها بهطور کامل تأیید نشده است. با این حال، وجود ویدیویی که در شبکههای اجتماعی دستبهدست میشود، نشاندهنده جدیت موضوع و نیاز به بررسی دقیقتر است.
نتیجهگیری: لزوم گفتوگو درباره میراث فرهنگی
اظهارات آیتالله طباطبایینژاد، صرفنظر از صحت یا عدم صحت کامل آنها، فرصتی را برای بازنگری در سیاستهای حفاظت از میراث فرهنگی فراهم کرده است. اصفهان بهعنوان یکی از مهمترین شهرهای تاریخی جهان، نیازمند برنامهریزی دقیق برای حفظ آثار باستانی در کنار توسعه شهری است. گفتوگو میان نهادهای مذهبی، دولتی، فعالان فرهنگی و مردم میتواند به یافتن راهحلی پایدار برای این چالش منجر شود./