به گزارش آسیانیوز ایران ؛ در روزگار دیجیتال و شبکههای اجتماعی، سکوت دیگر بهمعنای نبود صدا نیست، بلکه میتواند بلندترین فریاد باشد. یکی از مصادیق بارز این پدیده در پیامرسان واتساپ نمود مییابد؛ جایی که کاربر بهصورت آگاهانه تیک آبی را خاموش میکند تا دیدهشدن پیام برای فرستنده مشخص نباشد. دکتر حسین چناری، پژوهشگر و نظریهپرداز آموزش، در یادداشتی تخصصی، این رفتار را از منظر روانشناسی ارتباطات مورد واکاوی قرار داده است.
🟥مقدمه:
در عصر ارتباطات، گاهی «جواب ندادن» یا «تظاهر به ندیدن پیام»، از خودِ جواب هم گویاتر است. آبی نکردن تیک واتساپ بهصورت آگاهانه، شاید بهظاهر ساده باشد، اما میتواند ضربههای عمیقی به رابطهها بزند، اعتماد را از بین ببرد و ارتباطات را مسموم کند.
⚠️ این رفتار چه آسیبهایی دارد؟
🔻 ۱. بیاحترامی پنهان
وقتی فرد عمداً تیک آبی را خاموش میکند و پیام را میخواند ولی واکنشی نشان نمیدهد، در واقع به فرستنده پیام، احساس بیارزشی و نادیدهگرفتهشدن منتقل میشود.
🔹 پیامی که منتقل میشود:
«تو مهم نیستی که بخواهم جواب بدهم، حتی لازم نمیدانم بفهمی خواندهام!»
🔻 ۲. فرار از مسئولیت عاطفی
خاموش کردن تیک آبی، راهی برای فرار از مواجهه مستقیم با احساسات دیگران است. این کار نوعی پرهیز ناسالم از گفتوگو و حل مسئله است که رابطه را سرد، ناپایدار و مبهم میکند.
🔹 در روانشناسی به این رفتار «اجتناب هیجانی» (emotional avoidance) میگویند، که در بلندمدت آسیبزاست.
🔻 ۳. ایجاد سوءتفاهم و ناامنی روانی
وقتی پیامها دیده میشوند اما هیچ واکنشی نمیآید، ذهن مخاطب پر از سؤال، سوءتفاهم و نگرانی میشود.
🔹 پیامد: کاهش امنیت روانی، شکلگیری گمانهزنی، تخریب اعتماد.
🔻 ۴. رفتار غیرصادقانه در ارتباطات
این رفتار نشانهای از نبود شفافیت و صداقت است. کسی که چیزی را میبیند ولی طوری رفتار میکند که انگار ندیده، در حال تحریف واقعیت در روابط است.
🔹 نتیجه: شکلگیری دیوارهای نامرئی بین افراد، قطع ارتباط صمیمی و صادقانه.
🔻 ۵. تکنیک خاموشِ تنبیه یا کنترل طرف مقابل
برخی افراد از این روش به عنوان نوعی بازی روانی (mind game) استفاده میکنند تا طرف مقابل را تحت فشار بگذارند یا کنترل کنند.
🔹 مثال: «ببین من جواب نمیدم، چون میخوام تو مضطرب بشی و بیشتر دنبالم بیای.»
🧨 نتیجهگیری:
آبی نکردن تیک پیام ممکن است بهظاهر کاری ساده و بیاهمیت باشد، اما وقتی آگاهانه و مکرر انجام شود، نوعی بیصداییِ خشن در روابط انسانی است.
بیپاسخ گذاشتن پیام، گاهی از بیاحترامی مستقیم هم بدتر است، چون بدون گفتن حرفی، ذهن و دل طرف مقابل را فرسوده میکند.
هشدار نهایی:
سکوتی که میسوزاند، نه میسازد
در فضای مجازی، ما اغلب فکر میکنیم چون چیزی نمیگوییم، پس آسیبی هم نمیزنیم. اما حقیقت این است که سکوت آگاهانه، گاهی خشنترین شکل ارتباط منفی است. خاموش کردن تیک آبی واتساپ وقتی از روی آگاهی و تکرار باشد، دیگر یک انتخاب ساده نیست، بلکه تبدیل به ابزار روانی برای کنترل، تنبیه، بیاعتنایی یا بازی با احساسات دیگران میشود.
🔥 این رفتار میتواند چه پیامی داشته باشد؟
• «میدانم پیام دادی، اما تو ارزش واکنش نداری.»
• «میخواهم تو را در بلاتکلیفی نگه دارم.»
• «میخواهم احساس ناامنی کنی تا قدرت رابطه را دست من بگیری.»
• «نمیخواهم صادقانه برخورد کنم؛ میخواهم پنهان باشم.»
🔎 ریشهی روانی این رفتار چیست؟
• خودمحوری پنهان: فرد تصور میکند نیازهای خودش مهمتر از احساسات دیگران است.
• ناتوانی در گفتوگوی سازنده: به جای شفافسازی، با نادیده گرفتن طرف مقابل، از ارتباط فرار میکند.
• استفاده ابزاری از سکوت: گاهی فرد میداند که سکوت و ندیدن، از هزار جمله سنگینتر است.
💣 اثرات مخرب در روابط:
• تضعیف عزت نفس مخاطب
• تخریب اعتماد متقابل
• ایجاد اضطراب و حساسیت بیشازحد
• شکلگیری الگوی ارتباطی ناسالم و سرد
• بروز خشمهای فروخورده و گاه انفجاری
🧭 پیام اصلی:
🔹 اگر واقعاً وقت یا حال جواب دادن ندارید، بهتر است با احترام و صداقت این را بگویید.
🔹 اگر تمایلی به ادامهی رابطه ندارید، با صراحت و مهربانی آن را اعلام کنید.
🔹 اما نادیده گرفتن آگاهانهی پیامها و وانمود به ندیدن، نه نشانه بلوغ است، نه روش محترمانهای برای مدیریت روابط.
✅ یک پیشنهاد اخلاقی:
در دنیای بیثبات ارتباطات آنلاین، شفافیت و صداقت مثل طلاست.
تیک آبی یک انتخاب ساده است، اما تأثیر روانی آن عمیقتر از آن چیزیست که فکر میکنیم.
خاموش کردن تیک آبی، اگر بدون صداقت باشد، شاید چیزی را خاموش نکند جز اعتماد.