سرویس بازارهای مالی آسیانیوز ایران:
«بمچین» و «بنیادبم»؛ از وعدههای طلایی تا هشدارهای قضایی
در روزها و هفتههای اخیر، موجی از نگرانی فضای سرمایهگذاری و افکار عمومی ایران را فرا گرفته است. نام دو مجموعه به همپیوسته، «بمچین» و «بنیادبم»، که با وعدههای وسوسهانگیز سودهای کلان و تضمینی اقدام به جذب سرمایه میکردند، اکنون با هشدارهای جدی از سوی نهادهای رسمی حکومتی، از جمله معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضاییه، همراه شده است. این هشدارها از احتمال شکلگیری یک پرونده کلاهبرداری بزرگ به شیوه «پانزی» خبر میدهند که میتواند به بحرانی جدی برای هزاران سرمایهگذار تبدیل شود.
شگرد جذب سرمایه: سوءاستفاده از نام «بم» و وعده سودهای نامتعارف
فعالیت اصلی این مجموعهها بر پایه جذب سرمایههای مردمی با وعده پرداخت سودهای ثابت و بسیار بالا، که در مواردی تا ۲۵ درصد در ماه نیز عنوان شده، استوار است. این مدل از پرداخت سود که با هیچ فعالیت اقتصادی متعارف و قانونی همخوانی ندارد، اولین و جدیترین زنگ خطر برای شناسایی یک طرح هرمی یا پانزی است.
در طرحهای پانزی (Ponzi Scheme)، سود سرمایهگذاران قدیمی از طریق پول واریزی توسط سرمایهگذاران جدید پرداخت میشود و هیچ فعالیت اقتصادی مولد و واقعی در پشت پرده وجود ندارد. این چرخه تا زمانی ادامه پیدا میکند که ورود پول جدید متوقف شده و در آن نقطه، کل سیستم فروپاشیده و گردانندگان آن با سرمایههای جمعآوریشده متواری میشوند.
گردانندگان «بمچین» و «بنیادبم» با استفاده هوشمندانه از نام شهر «بم» و تظاهر به فعالیت در حوزههایی مانند «سازندگی و عمران» یا «سرمایهگذاریهای زودبازده»، سعی در جلب اعتماد عمومی، بهویژه در میان مردم استان کرمان، داشتهاند. این در حالی است که هیچگونه شفافیتی در مورد ماهیت دقیق فعالیتهای اقتصادی این شرکتها و نحوه تولید سودهای ادعایی وجود ندارد.
ورود قوه قضاییه و هشدارهای رسمی
با افزایش دامنه فعالیت و حجم جذب سرمایه توسط این مجموعهها، نهادهای نظارتی و قضایی به موضوع ورود کردهاند. معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضاییه با انتشار بیانیهها و پیامکهای هشداردهنده، به صراحت از مردم خواسته است تا فریب وعدههای این شرکتها را نخورند.
در این اطلاعیهها تأکید شده است:
- وعده سودهای نامتعارف: هرگونه پیشنهاد سود قطعی و نامتعارف، نشانهای آشکار از یک فعالیت اقتصادی ناسالم و پرریسک است.
- نبود مجوزهای لازم: این شرکتها فاقد مجوزهای لازم از سوی سازمان بورس و اوراق بهادار و بانک مرکزی برای جذب سپرده و فعالیتهای سرمایهگذاری هستند.
- ریسک بالای از دست رفتن سرمایه: فعالیت این مجموعهها به دلیل ساختار هرمی، مصداق «اخلال در نظام اقتصادی» بوده و هر لحظه امکان فروپاشی و از بین رفتن کامل اصل سرمایه مردم وجود دارد.
قوه قضاییه از شهروندان خواسته است تا هرگونه تبلیغ یا فعالیت این مجموعهها را به مراجع انتظامی و قضایی گزارش دهند و از هر نوع سرمایهگذاری در آنها جداً پرهیز کنند.
واکنشها در فضای مجازی و نگرانی مالباختگان
شبکههای اجتماعی و انجمنهای آنلاین به محلی برای تبادل نظر و ابراز نگرانی گسترده قربانیان و سرمایهگذاران بالقوه تبدیل شده است. بسیاری از کاربران با به اشتراک گذاشتن تجربیات خود، از عدم شفافیت، پاسخگو نبودن مدیران مجموعه پس از دریافت سرمایه و تحقق نیافتن وعدهها سخن میگویند. کمپینهایی برای اطلاعرسانی و جلوگیری از پیوستن افراد جدید به این طرح شکل گرفته و گروهی از مالباختگان در حال سازماندهی برای پیگیری حقوقی و قضایی مطالبات خود هستند.
نتیجهگیری: هوشیاری، تنها راه پیشگیری
پرونده «بمچین» و «بنیادبم» بار دیگر این حقیقت تلخ را یادآوری میکند که مسیر یکشبه ثروتمند شدن از طریق سودهای نجومی و تضمینی، غالباً به بنبست از دست رفتن سرمایه ختم میشود. کارشناسان اقتصادی و حقوقی متفقالقول هستند که بهترین راه برای مقابله با اینگونه کلاهبرداریها، افزایش آگاهی عمومی و هوشیاری مردم است.
لازم است شهروندان قبل از سپردن سرمایههای خود به هر فرد یا شرکتی، از داشتن مجوزهای قانونی آن از نهادهای معتبر (بانک مرکزی و سازمان بورس) اطمینان حاصل کرده و به یاد داشته باشند که در اقتصاد سالم، هیچ سود تضمینی و نامتعارفی بدون ریسک بالا وجود ندارد. نهادهای مسئول نیز وظیفه دارند تا با قاطعیت و سرعت بیشتری با گردانندگان این طرحهای مخرب برخورد کرده و از وقوع بحرانهای مشابه در آینده جلوگیری نمایند./