آسیانیوز ایران / یزد ؛ ۸۵ درصد
جمعیت تحت پوشش، ۱۲ میلیون خدمت درمانی در سال، رضایت ۸۲ درصدی بیمهشدگان، ضریب پشتیبانی
بالاتر از میانگین کشور، و پوشش بیمهای یکپارچه حتی در شهرستانها. اما اگر عمیقتر
بنگریم، در دل این آمارهای امیدوارکننده، نشانههایی از یک تهدید تدریجی و خاموش وجود
دارد که میتواند بنیان این ساختار را متزلزل کند؛ و آن، فرسایش پنهان منابع بیمهای
در سایه قانون مشاغل سخت و زیانآور و مهاجرت معکوس درمانی است.
▪️مهاجرت
درمانی؛ افتخار یا زنگ خطر؟
آنچه
اکنون بهعنوان یک امتیاز مثبت در عملکرد نظام درمانی یزد برجسته میشود – یعنی جذب
حدود ۴۰ درصد بیماران از استانهای همجوار – درواقع یک زنگ خطر برای آینده ظرفیتهای
درمانی استان است. یزد، بهویژه بیمارستان شهدای کارگر، به پناهگاه درمانی مهاجرانی
از کرمان، سیستان، هرمزگان و خراسان بدل شده است. این در حالی است که در برخی شهرستانهای
خود استان، هنوز زیرساختهای درمانی کامل نیستند (مانند زارچ، خاتم، بهاباد، مروست).
سؤال
اینجاست: آیا تأمین اجتماعی استان، باید پاسخگوی بار درمانی ناشی از ناتوانی زیرساختهای
سلامت در استانهای دیگر هم باشد؟ آیا بودجهها و نیروی انسانی موجود، برای این حجم
از مهاجرت درمانی طراحی شدهاند؟ و آیا این رویکرد باعث تأخیر در خدمترسانی به بیمهشدگان
بومی نمیشود؟
▪️ضریب
پشتیبانی؛ عددی که به سرعت تغییر میکند
یکی
از افتخارات سازمان تأمین اجتماعی یزد، ضریب پشتیبانی ۴ به ۱ است؛ یعنی به ازای هر
بازنشسته، چهار بیمهپرداز فعال وجود دارد. اما این نسبت مثبت بهشدت شکننده است. اجرای
گسترده و بیمحابای قانون بازنشستگی مشاغل سخت و زیانآور، در حال بلعیدن این تعادل
است. در سال گذشته، ۵۴ درصد بازنشستگان استان مشمول این قانون شدند؛ عددی که اگر در
سالهای آینده مهار نشود، بهزودی نسبت پشتیبانی را زیر آستانه بحرانی خواهد برد.
در واقع،
ما با یک نقطه ضعف ساختاری قانونی مواجهیم که بیسر و صدا، پایههای پایداری صندوق
بیمه را تهدید میکند؛ قانونی که بدون در نظر گرفتن تحول در ساختار کار، فناوری و شیوههای
ایمنی، همچنان نسخههای دهه ۷۰ را تکرار میکند.
▪️پرداختهای
سنگین، مطالبات معوق
در سال
گذشته، سازمان تأمین اجتماعی یزد بیش از ۱۶.۸ همت مستمری پرداخت کرده و این رقم در
سال جاری به حدود ۲۱۰۰ میلیارد تومان در ماه رسیده است. از سوی دیگر، بیش از ۶ هزار
میلیارد تومان مطالبات قطعی و در دست بررسی از کارفرمایان روی میز مانده است. این شکاف
میان پرداخت و دریافت، اگرچه فعلاً با استقامت ساختار تأمین اجتماعی پوشش داده شده،
اما نمیتواند تا ابد دوام آورد.
▪️چه باید
کرد؟
1 بازنگری
فوری در اجرای قانون مشاغل سخت و زیانآور؛ نه برای حذف آن، بلکه برای اصلاح دامنه،
معیار و نظارت.
2 تفکیک
سهم بیماران بومی و غیربومی در بودجهریزی درمانی؛ تا مهاجرت درمانی به دوش بیمهشدگان
استان تحمیل نشود.
3 واگذاری
مأموریت ساخت و تجهیز مراکز درمانی در استانهای مبدأ بیماران مهاجر به وزارت بهداشت
نه تأمین اجتماعی استان یزد.
4 تعامل
فعال تأمین اجتماعی یزد با مجلس و سازمان برنامه برای اختصاص سهم مضاعف بودجهای به
استانهای مهاجرپذیر درمانی.
5 توسعه
نظام یکپارچه ارزیابی رضایتمندی بیماران و بیمهشدگان برای پرهیز از تصویرسازی صرف
آماری و سنجش واقعی کیفیت.
✅ نتیجهگیری:
یزد، امروز نهتنها یک استان صنعتی بلکه یکی از شریانهای
حیاتی درمانی کشور است. اما تداوم این نقش نیازمند شجاعت در اصلاح قوانین، هوشمندی
در توزیع منابع و شفافیت در دادههاست. اگر این فرصت به تهدید تبدیل شود، نهتنها یزد،
بلکه کل نظام بیمهای کشور متضرر خواهد شد