آسیانیوز ایران؛ سرویس افغانستان:
آموزش و پرورش استان تهران بمب خبری را منفجر کرد: از سال تحصیلی آینده، دانشآموزان اتباع فاقد مدارک قانونی حق ثبتنام در مدارس ایران را نخواهند داشت! این تصمیم که بر اساس «شیوهنامه جدید ثبتنام اتباع» اجرایی میشود، سرنوشت ۸۰ هزار کودک و نوجوان افغانستانی در تهران خواهد داشت.لو، مدیرکل آموزش و پرورش شهرستانهای استان تهران به تسنیم تأکید کرد: اطلاعات این دانشآموزان از سامانه «سیدا» حذف خواهد شد. تنها راه نجات، مراجعه به دفاتر خدمات اقامت و دریافت معرفینامه هولوگرامدار است. این درحالی است که بسیاری از خانوادهها به دلایل پیچیده اداری یا مالی قادر به اخذ این مدارک نیستند.
در مقابل، فیلیپو گرندی، کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان طی دیداری با وزیر آموزش و پرورش ایران، اقدامات این کشور را «الهامبخش جهانی» خواند و از بیانیه تاریخی رهبر انقلاب در سال ۲۰۱۵ (ثبتنام کودکان افغان بدون مدارک هویتی) تقدیر کرد. اما آیا امروز همان سیاستها در حال بازنگری است؟ تناقض آشکار است: از یک سو کاهش تراکم کلاسها و حفظ حقوق دانشآموزان ایرانی، و از سوی دیگر محرومیت تحصیلی دهها هزار کودک که برخی از آنها نسل دوم و سوم مهاجران در ایران هستند. این تصمیم چه تأثیری بر روابط ایران و افغانستان خواهد گذاشت؟
عدم ثبتنام دانشآموزان اتباع غیرمجاز
مدیرکل آموزشوپرورش شهرستانهای استان تهران با اشاره به عدم ثبتنام دانشآموزان اتباع غیرمجاز در مدارس گفت: در حال حاضر ۱۴۹ هزار دانشآموز اتباع در مدارس شهرستانهای استان تهران مشغول تحصیلاند که حدود ۸۰ هزار نفر از آنان فاقد مجوز اقامت هستند. یوسف بهارلو، مدیرکل آموزش و پرورش شهرستانهای استان تهران در گفتوگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم درباره ثبتنام دانشآموزان اتباع در مدارس اظهار کرد: شیوهنامه ثبتنام دانشآموزان اتباع در مدارس ابلاغ شده است و امسال از ثبتنام دانشآموزان اتباع غیرمجاز جلوگیری خواهد شد. نام این دانشآموزان از سامانه «سیدا» حذف میشود. تمامی دانشآموزان اتباع باید به دفاتر مربوطه مراجعه کرده و معرفینامه هولوگرامدار دریافت کنند و آن را برای ثبتنام به مدارس ارائه دهند. این برگه توسط دفاتر خدمات اقامت و اشتغال اتباع خارجی یا مرکز امور اتباع و مهاجران خارجی صادر میشود و برای معرفی دانشآموزان مشمول به تحصیل مورد استفاده قرار میگیرد.
۸۰ هزار نفر دانشآموز اتباعفاقد مجوز اقامتند!
در حال حاضر ۱۴۹ هزار دانشآموز اتباع در مدارس استان مشغول تحصیل هستند که حدود ۸۰ هزار نفر از آنان فاقد مجوز اقامتاند و در سال تحصیلی جدید از چرخه ثبتنام مدارس خارج خواهند شد. در شهرستانهای استان تهران یکمیلیون و ۱۰۰ هزار دانشآموز داریم و خروج این تعداد از دانشآموزان اتباع غیرمجاز، موجب کاهش تراکم کلاسها و بهبود فضای آموزشی خواهد شد. اتباع و مهاجران خارجی مشمولِ ساکن در استان تهران باید برای دریافت مدارک لازم جهت ثبتنام فرزندان خود، به سامانه نوبتدهی خدمات اقامت و اشتغال اتباع خارجی به نشانی http://kanoonnobat.ir مراجعه کرده و نسبت به دریافت نوبت اقدام کنند. ثبتنام از دانشآموزان اتباع دارای مجوز از ۱۵ مرداد آغاز خواهد شد.
خبر خوب برای دانشآموزان افغانستانی
وزیر آموزش و پرورش در دیدار با کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان، از اعلام آمادگی آموزش و پرورش برای ارائه خدمات آموزشی برخط و مجازی به دانش آموزان افغانستانی خبر داد. بنابر اعلام مرکز اطلاع رسانی و روابط عمومی وزارت آموزش و پرورش، فیلیپو گرندی، کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان که برای رایزنی با مقامهای کشورمان به تهران سفر کرده است، با علیرضا کاظمی، وزیر آموزش و پرورش دیدار و درباره مسائل آموزشی دانش آموزان اتباع مقیم ایران، گفت و گو کرد.
فیلیپو گرندی، به همراه خانم یوجی هان سو، رئیس دفتر منطقهای کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان و خانم یومیکو تاکاشیما ایشیکاوا نماینده این کمیساریا در ایران به منظور بررسی آخرین وضعیت پناهندگان افغانستانی گفت گو و تبادل نظر کردند. وزیر آموزش و پرورش، ضمن ابراز خرسندی از این دیدار و قدردانی از حمایتهایی که کمیساریای عالی سازمان ملل متحد از پناهندگان در بخشهای مختلف انجام میدهد، گفت: حضور شما را در ایران ارج نهاده و خوش آمد میگوئیم؛ کشور جمهوری اسلامی ایران همواره با نگاه انسان دوستانه و دینی میزبان پناهندگان کشورهای مختلف به ویژه کشور افغانستان بوده و بیش از ۴ دهه است که اقدامات بسیار ارزشمندی را به پناهندگان و اتباع خارجی ارائه داده است و این در حالی است که ایران در شرایط تحریمهای ظالمانه قرار دارد؛ از این روی انتظار میرود این مهم، در مجامع جهانی و بین المللی تبیین و چهره انسان دوستانه این کشور از سوی سازمان ملل متحد به جهانیان بیشتر نمایانده شود.
کاظمی در ادامه ضمن تشریح خدمات ارائه شده از سوی آموزش و پرورش ایران به دانش آموزان اتباع، گفت: ایران به مهاجرین و پناهندگان خارجی در حوزه آموزش عمومی، خدمات گستردهای ارائه میدهد که از آن جمله میتوان به ثبت نام و تحصیل رایگان دانش آموزان، تأمین کتب درسی مورد نیاز، همانند دانش آموزان ایرانی، سنجش بدو ورود و غربالگری آنان از نظر وضعیت بهداشتی و سلامت، سنجش هوش و دیگر معاینات پزشکی اشاره کرد.
ارائه خدمات بهداشتی رایگان
وی با اشاره به خدمات بهداشتی ارائه شده از سوی آموزش و پرورش به دانش آموزان تبعه سایر کشورها در ایران، افزود: ارائه خدمات بهداشتی رایگان، بهداشت دهان و دندان، مشاورههای رایگان، شرکت در اردوهای آموزشی، علمی و فرهنگی، خدمات مددکاری، ارائه فرصت استفاده از امکانات ورزشی رایگان، امکان استفاده از فعالیتهای فوق برنامه و برگزاری کلاسهای تقویتی و جبرانی، تنها بخشی از خدماتی است که کشور جمهوری اسلامی ایران به دانش آموزان افغانستانی ارائه میدهد. کاظمی اذعان داشت: طبق برآوردها، ایران سالانه ۱۰۰ میلیون دلار جهت ارائه خدمات به اتباع هزینه میکند، این در حالی است که در دو سال اخیر کمک کمیساریا در این بخش، کمتر از یک درصد بوده است! عضو کابینه دولت چهاردهم به مشکلات و تهدیدهای حضور پناهندگان در ایران اشاره کرد و گفت: اکنون که کشور افغانستان به ثبات و آرامش خوبی دست پیدا کرده، بهتر است افغانستانیهای عزیز، با عزّت و با حفظ کرامت انسانی، به کشورشان بازگردند و برای اعتلای کشور و مردم جامعه خود، خدمت کنند. کاظمی، اختلافات و تنازعات فرهنگی در سطح جامعه را از دیگر مسائل حضور پناهندگان در ایران به شمار آورد و افزود: حضور دانش آموزان اتباع کلاسهای درس ما را با افزایش تراکم مواجه کرده است و این موضوع سبب افت تحصیلی شدید دانش آموزان ایرانی شده است.
کمبود فضای آموزشی
وی به کمبود فضای آموزشی و صرف هزینههای بسیار برای تأمین آن اشاره کرد و گفت: این مهم نیز هزینههای بسیاری دارد که بخشی اقتصادی و برخی اجتماعی هستند، زیرا مردم ما از مسئولان توقع دارند این هزینهها صرف دانش آموزان ایرانی شود و این درخواست منطقی و بجایی است. وزیر آموزش و پرورش به مشکلات اقتصادی و آسیبهای اجتماعی اتباع خارجی در ایران اشاره کرد و گفت: پناهندگان افغانستانی به دلیل مشکلات اقتصادی از فرزندانشان به عنوان نیروی کار و درآمدزایی استفاده میکنند که این موضوع در جامعه ایران سبب بروز آسیبهای جدی میشود.
تشکر از ارائه خدمات آموزشی به پناهندگان از سوی ایران
فیلیپو گرندی که به همراه خانم یوجی هان سو، رئیس دفتر منطقهای کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان و خانم یومیکو تاکاشیما ایشیکاوا نماینده این کمیساریا در ایران به منظور بررسی آخرین وضعیت پناهندگان افغانستانی به وزارت آموزش و پرورش آمده بود، ضمن تشکر از میزبانی بسیار خوب کشور ایران و اعلام اهداف سفر خود به ایران، گفت: از چندی پیش قصد سفر به ایران را داشتم که به دلیل مشکلات اخیر، امکان آن برایم فراهم نشده بود و دوست داشتم پیش از اتمام مأموریت خود در این حوزه و پیش از پایان سال میلادی، به ایران سفر کنم؛ چرا که ایران هم از ابعاد کاری و هم از بعد شخصی برای من اهمیت بسیاری دارد. فیلیپو گرندی، دلیل اصلی سفر خود را تشکر از ارائه خدمات آموزشی به پناهندگان از سوی ایران اعلام کرد و گفت: ایران خدمات ارزندهای به پناهندگان ارائه میدهد و بارها این موضوع را در مجامع مختلف جهانی بیان کردهام و بسیار تأکید داشتم که دراین زمینه از کشور شما الگو بگیرند.
ثبت نام دانش آموزان افغانستانی بدون مدرک هویتی
گرندی افزود: بیانیه رهبر انقلاب درباره ثبت نام دانش آموزان افغانستانی بدون مدرک هویتی در سال ۲۰۱۵، اقدام تاریخی و ارزندهای بود که همه را شگفت زده کرد! چرا که حتی بسیاری از کشورهای مرفه نیز چنین اقدامی را انجام نمیدادند.
آثارسوء ناشی از جنگ ایران اسرائیل
کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان، به آثارسوء ناشی از جنگ اخیر ایران اشاره کرد و ضمن عرض تسلیت درگذشت برادر وزیر آموزش و پرورش گفت: مطلع شدم جنابعالی شخصاً دچار آثار سو این جنگ شده و برادرتان را از دست دادهاید؛ از شنیدن خبر درگذشت برادر شما متأثر شدم و به شما بایت این اتفاق تسلیت می گویم. وی ادامه داد: به شرایط سخت ناشی از تحریمها در ایران، آگاهیم و میدانیم که سبب چالشهای بسیاری سبب شده است. وی ضمن ابراز تأسف بابت تخصیص بودجه اندک کمیساریا به ایران برای کمک و ارائه خدمات به پناهندگان، گفت: نسبت به این بی عدالتی و بودجه اندک بسیار متأسفم؛ زیرا بابت خدماتی که شما ارائه میدهید باید بودجه بیشتری ارائه شود، ولی به دلیل وجود مشکلاتی که ازآن آگاه هستید، این امکان فراهم نیست.
بازگشت تدریجی پناهندگان
وی ضمن قدردانی از خدمات ایران به پناهندگان افغانستانی، گفت: پیش از سفر به ایران در افغانستان بودم. در این کشور همچنان نیاز به کمک هست. زیرا آموزش دختران بعد دوره ابتدایی در این کشور امکان پذیر نیست و این امر برای ما دغدغه بزرگی ایجاد کرده است. کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان، گفت از وزیر امور خارجه درخواست کردیم تا موضوع طرح بازگشت پناهندگان بصورت تدریجی اتفاق بیفتد و از شما بابت معافیت برخی از این پناهندگان از بازگشت به کشورشان تشکر و قدردانی میکنم. زیرا بازگشت تدریجی این افراد فرصت مناسبی برای حل مشکلات آنان فراهم میکند.
کاهش ۳۰ درصدی اعتبارات سازمان ملل
فیلیپو گرندی، با اشاره به خبر امکان آموزش مجازی به دانش آموزان خارج از کشور اشاره کرد و گفت: مطلع شدم ایران پیشنهادی برای آموزشهای مجازی به دانش آموزان خارج از کشور ارائه داده است، ما از این تصمیم حمایت میکنیم و میدانیم این اقدام شما برای نسل جوان بسیار ارزشمند است. وی در پایان ضمن اشاره به کاهش ۳۰ درصدی اعتبارات سازمان ملل متحد گفت: می دانم که یک شریک کاری متمولی نیستم ولی اگر اجازه دهید یک شریک کاری باقی بمانیم.
آمارهای تکاندهنده
- ۱۴۹ هزار دانشآموز اتباع در تهران که ۵۴% آنها (۸۰ هزار نفر) غیرمجاز هستند.
- ۱.۱ میلیون دانشآموز ایرانی در همین منطقه که از تراکم بالای کلاسها رنج میبرند.
چالشهای حقوقی
- آیا محرومیت از تحصیل با کنوانسیون حقوق کودک (که ایران امضاکننده آن است) تناقض دارد؟
- معضل هویت برای نسلهای دوم/سوم مهاجران که ایران تنها وطنشان است.
راهکارهای جایگزین
- آموزش مجازی (پیشنهاد وزیر آموزش و پرورش به سازمان ملل).
- شارژ مالیاتی بر خانوادههای دارای مجوز برای جبران هزینهها.
- کمپینهای بینالمللی برای افزایش کمکهای مالی به ایران.
هشدار کارشناسان
- کودکان بازمانده از تحصیل به چرخه کار غیرقانونی و بزهکاری کشیده میشوند.
- افزایش تنشهای اجتماعی بین جامعه میزبان و مهاجران.