آسیانیوز ایران؛ سرویس اجتماعی:
بر اساس ماده 197 قانون مجازات اسلامی، سرقت به معنای ربودن پنهانی مال دیگری است، اما برای اینکه این جرم مشمول مجازات حد (قطع عضو) شود، باید 16 شرط مهم وجود داشته باشد. از جمله اینکه سارق بالغ و عاقل باشد، مال در محل امن (حرز) قرار داشته باشد و ارزش مال به اندازه 4.5 نخود طلای مسکوک باشد.
مجازاتهای سارقان حرفهای
قانون برای سرقت حدی چهار مرحله مجازات در نظر گرفته است:
- بار اول: قطع چهار انگشت دست راست
- بار دوم: قطع پای چپ
- بار سوم: حبس ابد
- بار چهارم: اعدام (به خصوص اگر سرقت در زندان اتفاق بیفتد)
شرایط بریدن دست سارق
سرقت در صورتی موجب حد می شود که دارای کلیه شرایط و خصوصیات زیر باشد:
1 - سارق به حد بلوغ شرعی رسیده باشد(مثلا حدود بالای 15 سال داشته باشد)
2 - سارق، در حال سرقت عاقل باشد.(دیوانه و مجنون نباشد)
3 - سارق با تهدید و اجبار وادار به سرقت نشده باشد.
4 - سارق، قاصد باشد.(با نیت سرقت)
5 - سارق بداند و ملتفت باشد که مال غیر است.(مال شخص دیگری است)
6 - سارق بداند و ملتفت باشد که ربودن آن حرام است.
7 - صاحب مال، مال را در حرز قرار داده باشد.(مثلا گاو صندوق، کمد یا صندوق امانات)
8 - سارق هتک حرز(شکستن محافظ، مثل باز کردن قفل گاو صندوق) کرده باشد.(به تنهایی یا با کمک دیگری)
9 - به اندازه 5/4 نخود طلای مسکوک(بصورت سکه طلا) یا ارزش آن به آن مقدار باشد.
10 - سارق مضطر نباشد(در اضطرار نباشد)
11 - سارق، پدر صاحب مال نباشد.
12 - سرقت در سال قحطی صورت نگرفته باشد.
13 - حرز و محل نگهداری مال، از سارق غصب نشده باشد.
14 - سارق مال را به عنوان دزدی برداشته باشد.
15 - مال مسروقه در حرز متناسب(محل محفوظ مناسب مثل گاو صندوق) نگهداری شده باشد.
16 - مال مسروقه، از اموال دولتی، وقف و... نباشد.(مال شخصی باشد)
- تبصره 1 - حرز عبارت است از محل نگهداری مال بمنظور حفظ از دستبرد(مثل صندوق امانات و گاو صندوق)
- تبصره 2 - بیرون آوردن مال از حرز توسط دیوانه یا طفل غیر ممیز و حیوانات و امثال در حکم مباشرت است.
- تبصره 3 - هرگاه سارق، قبل از بیرون آوردن مال از حرز دستگیر شود، حد بر او جاری نمی شود.
- تبصره 4 - هرگاه سارق پس از سرقت، مال را تحت ید مالک قرار داده باشد(مال را به صاحبش برگرداند)، موجب حد نمی شود.
راههای اثبات سرقت چگونه است؟
سرقت حدی فقط با یکی از این سه روش ثابت میشود:
- شهادت دو مرد عادل
- دو بار اقرار سارق نزد قاضی
- علم قاضی
نکته جالب اینکه اگر سارق فقط یک بار اقرار کند، فقط باید مال را برگرداند و حد بر او جاری نمیشود!
آیا میتوان از مجازات حد گذشت کرد؟
برخلاف بسیاری از جرایم، در سرقت حدی حتی اگر شاکی خصوصی گذشت کند یا مال را ببخشد، باز هم مجازات حدی اجرا میشود. تنها راه فرار از حد، توبه کردن قبل از اثبات جرم است که پس از اثبات، دیگر توبه فایدهای ندارد!
چرا مجازات سرقت اینقدر شدید است؟
- حفظ امنیت مالی مردم
- ایجاد بازدارندگی برای سارقان حرفهای
- توجه به جنبههای شرعی جرم
نقدهای وارد بر این قانون
- غیرانسانی دانستن مجازات قطع عضو در دنیای امروز
- مشکل در اثبات جرم (نیاز به دو شاهد عادل)
- عدم انعطاف پس از اثبات جرم
تفاوت سرقت حدی و تعزیری
- سرقتهای معمولی که شرایط حد را ندارند، 1 تا 5 سال حبس دارند
- معاونان سرقت (نه مباشران) 6 ماه تا 3 سال حبس میگیرند
آیا این قوانین واقعا اجرا میشوند؟
- آمارها نشان میدهد اجرای حد سرقت بسیار نادر است
- معمولا قضات سعی میکنند پرونده را در چارچوب تعزیری بررسی کنند