آسیانیوز ایران؛ سرویس ورزشی:
سرانجام پس از ماهها کشمکش حقوقی و رسانهای، کمیته استیناف فدراسیون فوتبال رأی نهایی خود را در پرونده جنجالی علیرضا بیرانوند صادر کرد. این حکم که تأیید کننده رأی بدوی با تشدید مجازاتهاست، پایانی است بر یکی از پیچیدهترین پروندههای نقلوانتقالاتی تاریخ فوتبال ایران.
ماجرا از تابستان سال گذشته آغاز شد؛ جایی که علیرضا بیرانوند با استناد به بندی در الحاقیه قراردادش، قرارداد خود با پرسپولیس را فسخ و در انتقالی جنجالی به تراکتور پیوست. این در حالی بود که پرسپولیس این فسخ را غیرقانونی دانسته و با ارائه شکایتی رسمی، از بیرانوند و باشگاه تراکتور به فدراسیون فوتبال شکایت کرد. در ابتدا کمیته وضعیت رأی به محرومیت چهار ماهه و تعلیقی این بازیکن داد ولی در ادامه با شکایت پرسپولیس، این پرونده به کمیته استیناف رفت که رأی این پرونده جنجالی سرانجام صادر گردید. قرارداد بیرانوند را غیرموجه دانست، بلکه مبلغ غرامت را از ۱۹۸ به ۲۷۴ میلیارد ریال افزایش داد و محرومیت ۴ ماهه را نیز از حالت تعلیقی خارج کرد. این تصمیم نشاندهنده رویکرد سختگیرانه فدراسیون نسبت به ثبات قراردادهاست. خلاصه رأی کمیته استیناف فدراسیون فوتبال درباره پرونده علیرضا بیرانوند، پرسپولیس و تراکتور:
تأیید غیرموجه بودن فسخ قرارداد توسط بیرانوند
کمیته استیناف، مانند کمیته وضعیت بازیکنان، اعلام کرده فسخ قرارداد علیرضا بیرانوند با باشگاه پرسپولیس موجه نبوده و دلایل زیر را مطرح کرده است:
-
مطالبات پرداختشده بوده است
بر اساس اسناد و نظر کارشناس، باشگاه پرسپولیس تمام بدهیهای خود طبق قرارداد فصل ۱۴۰۳-۱۴۰۲ را پرداخت کرده و حتی اگر بخشی از پرداختها بابت پاداش تلقی شوند، طبق مقررات، جزو بدهیهای قرارداد محسوب میشوند.
-
زمان فسخ اشتباه بوده است
بیرانوند قرارداد را در تاریخ ۳۰ خرداد فسخ کرده، در حالیکه طبق قرارداد فقط ۱۵ روز پس از آخرین بازی رسمی فصل (۳۱ خرداد)، میتوانسته فسخ کند.
-
فسخ بدون اخطار قبلی بوده
طبق مقررات فیفا و فدراسیون فوتبال، برای فسخ به دلیل عدم پرداخت، بازیکن باید ابتدا به باشگاه اخطار کتبی بدهد و ۱۵ روز به باشگاه مهلت بدهد؛ کاری که بیرانوند انجام نداده است.
-
شرط فسخ دارای زمان نامحدود بوده است
قرارداد زمان مشخصی برای پایان حق فسخ تعیین نکرده، که این موضوع با اصول حقوق ورزشی همخوانی ندارد.
-
مبنای فسخ نامشخص بوده است
بیرانوند ادعا کرده که مطالبات مربوط به قرارداد فصل قبل (۱۴۰۲-۱۴۰۱) پرداخت نشده، اما این موضوع را نباید به قرارداد جدید تعمیم داد.
-
حفظ ثبات قراردادی اهمیت دارد
اصول بینالمللی در فوتبال بر ثبات قرارداد تأکید دارند و فسخ یکطرفه، باید آخرین راه باشد.
بنابراین، فسخ بیرانوند غیرموجه تشخیص داده شد و رأی قبلی در این خصوص تأیید شد.
تغییر مبلغ غرامت و افزایش آن
پیشتر، کمیته وضعیت بازیکنان، بیرانوند و باشگاه تراکتور را بهطور تضامنی به پرداخت ۱۹۸ میلیارد و ۷۵۰ میلیون ریال غرامت به پرسپولیس محکوم کرده بود. اما کمیته استیناف این مبلغ را کافی ندانست و آن را به دلایل زیر افزایش داد:
- قرارداد در دوره حفاظتشده فسخ شده است، که شرایط سختگیرانهتری برای فسخ و تعیین خسارت دارد.
- ارزش خدمات بازیکن باید بر اساس قرارداد قبلی و جدید برآورد شود. دستمزد بیرانوند در قرارداد قبلی با پرسپولیس ۱۹۸ میلیارد و در قرارداد با تراکتور ۳۵۰ میلیارد ریال بوده است.
- بر این اساس، میانگین این دو عدد محاسبه و مبلغ غرامت جدید برابر با ۲۷۴ میلیارد و ۳۷۵ میلیون ریال تعیین شد.
- همچنین، بیرانوند و تراکتور باید هزینه دادرسی در هر دو مرحله بدوی و استیناف را نیز بپردازند.
لغو تعلیق محرومیت چهارماهه
- در رأی اولیه، محرومیت چهار ماهه بیرانوند تعلیق شده بود، یعنی قرار بود این محرومیت فعلاً اجرا نشود.
- کمیته استیناف اعلام کرده که چنین تعلیقی قانونی نیست چون این نوع محرومیت، یک مجازات ورزشی است، نه انضباطی، و نمیتوان آن را تعلیق کرد.
- بنابراین، محرومیت چهار ماهه بیرانوند از بازیهای رسمی باشگاهی و ملی از تاریخ ابلاغ رأی قطعی اجرا خواهد شد.
- اگر علیرضا بیرانوند عضو مؤثر تیم ملی ایران باشد و تیم ملی در مرحله نهایی یک تورنمنت بینالمللی حضور داشته باشد، و این مرحله در فاصله بین پایان فصل گذشته و آغاز فصل جدید برگزار شود، محرومیت مانع حضور او در تیم ملی نخواهد بود. به عبارتی، تنها در این بازه خاص، او میتواند برای تیم ملی بازی کند.
رد درخواست پرسپولیس برای محرومیت تراکتور از نقلوانتقالات
پرسپولیس درخواست کرده بود که تراکتور به دلیل "تحریک بیرانوند به فسخ قرارداد"، از ثبت بازیکن در دو پنجره نقلوانتقالات محروم شود. این درخواست رد شده، زیرا:
- بین فسخ قرارداد و پیوستن به تراکتور بیش از یک ماه فاصله وجود داشته؛
- وجود بند فسخ در قرارداد بیرانوند، ظاهر ماجرا را به گونهای جلوه داده که فسخ موجه بهنظر برسد؛
- بنابراین، سوءنیت تراکتور اثبات نشده است.
رد استیناف باشگاه تراکتور
- تراکتور نسبت به محکومیت تضامنی خود برای پرداخت غرامت، درخواست تجدیدنظر کرده بود.
- اما چون هزینه دادرسی لازم را نپرداخته و اخطار رفع نقص را نیز پیگیری نکرده، درخواستش قابل بررسی نبوده و رد شده است.
نتیجه نهایی
- فسخ قرارداد توسط بیرانوند غیرموجه تشخیص داده شد.
- بیرانوند و تراکتور بهطور مشترک باید ۲۷۴ میلیارد و ۳۷۵ میلیون ریال غرامت + هزینه دادرسی به پرسپولیس بپردازند.
- محرومیت چهارماهه بیرانوند اجرا خواهد شد و تعلیق ندارد.
- درخواست پرسپولیس برای محرومیت تراکتور از نقلوانتقالات رد شد.
- درخواست تجدیدنظر تراکتور نیز بهدلیل نقص در پرداخت هزینه رد شد.
تحلیل حقوقی فسخ قرارداد و تفسیر رأی: چرا فسخ بیرانوند غیرموجه اعلام شد؟
کمیته استیناف فسخ قرارداد را غیرموجه دانست و دلایل اصلی آن چنین است:
الف) عدم رعایت ماده 14 مکرر مقررات فیفا و ماده 18 داخلی
مطابق ماده 18 مقررات نقلوانتقالات، فسخ قرارداد بدون دلیل موجه فقط در شرایط خاص قابل توجیه است:
- عدم پرداخت حقوق به مدت حداقل دو ماه
- اعطای اخطار کتبی و مهلت ۱۵ روزه به باشگاه
اما بیرانوند هیچ اخطار کتبی به پرسپولیس نداده بود و مستقیماً اقدام به فسخ کرده است. بنابراین تشریفات فسخ مطابق مقررات فیفا رعایت نشده است.
ب) ابهام در شرط فسخ قراردادی
در بند ۳ الحاقیه قرارداد آمده بود که: «در صورت عدم پرداخت کلیه مطالبات تا ۱۵ روز پس از آخرین بازی فصل، بازیکن حق فسخ دارد.»
کمیته استیناف این بند را دارای مشکل حقوقی میداند، زیرا:
- تاریخ نهایی برای اعمال حق فسخ تعیین نشده و این امر، شرطی احتمالی و وابسته به اراده صرف بازیکن تلقی شده است.
- مطابق ماده 18، فسخ یکجانبه استثنا است و باید در شرایط حاد باشد.
ج) زمان فسخ قبل از مهلت مجاز بوده
بیرانوند در ۳۰ خرداد اقدام به فسخ کرده؛ در حالیکه آخرین بازی فصل ۳۱ خرداد بوده و مطابق شرط، حق فسخ از ۱۵ تیر به بعد ممکن میشده.
تحلیل افزایش مبلغ غرامت: چرا از ۱۹۸ به ۲۷۴ میلیارد رسید؟
در رأی اولیه، مبلغ غرامت بر اساس قرارداد فسخشده با پرسپولیس (۱۹۸ میلیارد) تعیین شده بود. اما کمیته استیناف با استناد به ماده 17 مقررات فیفا و ماده 18 داخلی، معیار واقعی را این دانست که:
- باید میانگین دستمزد بازیکن در قرارداد قبلی و قرارداد جدیدش (با تراکتور) ملاک باشد.
- قرارداد با تراکتور: ۳۵۰ میلیارد ریال
- قرارداد با پرسپولیس: ۱۹۸ میلیارد ریال
میانگین = ۲۷۴ میلیارد و ۳۷۵ میلیون ریال؛ که بهعنوان مبلغ نهایی غرامت تعیین شد.
تحلیل محرومیت ورزشی: چرا تعلیق یکساله برداشته شد؟
کمیته وضعیت در رأی بدوی، محرومیت ۴ ماهه را صادر ولی اجرای آن را بهمدت ۱ سال تعلیق کرده بود. اما کمیته استیناف این تعلیق را غیرقانونی دانست زیرا:
- محرومیت ناشی از فسخ غیرموجه، یک مجازات انضباطی نیست بلکه مجازات ورزشی است.
- مطابق بند 4 ماده 18 مقررات داخلی، این محرومیت باید بلافاصله پس از صدور رأی قطعی اجرا شود و شامل تمام مسابقات رسمی باشگاهی و ملی است.
- تعلیق آن مجاز نیست مگر در شرایط خاص مربوط به تیم ملی در تورنمنت نهایی بینالمللی.
در نتیجه: تعلیق لغو شد و محرومیت از تاریخ ابلاغ قابل اجراست.
تحلیل حضور بیرانوند در تیم ملی: آیا میتواند بازی کند؟ (بر اساس بند 8 ماده 18)
در ماده 18، بند 8 آمده که: «اگر بازیکن محروم، عضو مؤثر تیم ملی باشد و تیم ملی در مرحله نهایی مسابقات بینالمللی حضور داشته باشد، در فاصله بین دو فصل، میتواند برای تیم ملی بازی کند.» این استثناء برای آن است که تیم ملیها در تورنمنتهای مهم بینالمللی ضربه نخورند.
وضعیت فعلی
- تعطیلات بین دو فصل است (پایان فصل 1404-1405)
- تیم ملی ایران به جام جهانی ۲۰۲۶ صعود کرده ولی هنوز مسابقات شروع نشده!
- در حال حاضر، بازیهای دوستانه یا تدارکاتی برگزار میشود، نه "مرحله نهایی"
آیا جام کافا مصداق مسابقات بینالمللی نهایی است؟
خیر. جام کافا زیر نظر CAFA برگزار میشود و نه فیفا و نه AFC آن را جزو تورنمنتهای رسمی رده اول تلقی نمیکنند و مرحله مقدماتی هم ندارد و معمولا با دعوتنامه برگزار میشود. در نتیجه بیرانوند در دوران محرومیت حتی در بازیهای تیم ملی هم نمیتواند شرکت کند.
تحلیل رد شکایت پرسپولیس علیه تراکتور: چرا ادعای تحریک پذیرفته نشد؟
پرسپولیس خواهان محرومیت تراکتور به دلیل تحریک بیرانوند به نقض قرارداد شده بود (دو پنجره نقلوانتقال). اما کمیته استیناف با دو دلیل این ادعا را نپذیرفت:
- بین فسخ قرارداد و عقد قرارداد جدید، بیش از یک ماه فاصله بوده
- بند فسخ در قرارداد پرسپولیس وجود داشته و تراکتور ممکن است با تصور موجه بودن فسخ اقدام کرده باشد.
در نتیجه سوءنیت باشگاه تراکتور اثبات نشد. در نهایت فسخ صورتگرفته از سوی بیرانوند نه با مقررات فیفا منطبق بوده، نه شروط قراردادی واجد اعتبار کافی بودند. کمیته استیناف با رویکردی مستند به ماهیت خاص حقوق ورزشی و ثبات قراردادی، رأی کمیتۀ وضعیت را تأیید و حتی در مواردی سنگینتر نیز کرد. حال باید دید آیا طرفین به همان مسیر چند هفته ای که اخیراً برای مصالحه و سازش در پیش گرفته بودند بازمیگردند و پرونده را درون کشور خاتمه میدهند، یا آنکه رأی بهطور کامل اجرا میشود؛ و یا شاید، پای این اختلاف به دادگاه حکمیت ورزش (CAS) کشیده شود.
سوال بزرگ: پایان ماجرا یا شروع فصل جدید؟
با وجود صدور رأی نهایی، این سوال مطرح است که آیا طرفین به مصالحه روی خواهند آورد یا پرونده به دادگاه حکمیت ورزشی (CAS) کشیده خواهد شد؟ واکنش باشگاهها و بازیکن در روزهای آینده جهتگیری نهایی این ماجرا را مشخص خواهد کرد.
چرا فسخ قرارداد رد شد؟
- عدم رعایت تشریفات قانونی (اعلام کتبی و مهلت ۱۵ روزه)
- فسخ زودهنگام (۳۰ خرداد به جای ۱۵ تیر)
- ابهام در شرط فسخ قرارداد
- تأکید مقررات بینالمللی بر ثبات قراردادها
منطق افزایش غرامت
- محاسبه بر اساس میانگین دستمزد در دو قرارداد (پرسپولیس و تراکتور)
- قرارداد با تراکتور: ۳۵۰ میلیارد ریال
- قرارداد با پرسپولیس: ۱۹۸ میلیارد ریال
- میانگین محاسبهشده: ۲۷۴ میلیارد ریال
پیامدهای محرومیت ۴ ماهه
- محرومیت از تمام مسابقات رسمی باشگاهی و ملی
- استثنا: فقط برای مرحله نهایی جام جهانی ۲۰۲۶
- عدم امکان حضور در جام کافا یا بازیهای دوستانه
- شروع محرومیت از تاریخ ابلاغ رسمی رأی
چرا درخواست پرسپولیس رد شد؟
- نبود شواهد کافی برای اثبات سوءنیت تراکتور
- فاصله یک ماهه بین فسخ و عقد قرارداد جدید
- وجود بند فسخ در قرارداد پرسپولیس