آسیانیوز ایران؛ سرویس اقتصادی:
افزایش کرایه اسنپ در سال 1404 به یکی از چالشبرانگیزترین موضوعات برای میلیونها کاربر و راننده این پلتفرم تبدیل شده است. بسیاری از شهروندان که روزانه برای جابجایی به این سرویس وابسته هستند، اخیراً با افزایش قابل توجه و گاهی چندبرابری هزینه سفرهای خود مواجه شدهاند. اما این افزایش قیمت تنها یک تصمیم ساده نیست؛ بلکه نتیجه یک معادله پیچیده از تورم افسارگسیخته، افزایش قیمت بنزین، هزینههای سنگین نگهداری خودرو و یک شکست بزرگ در عرضه و تقاضا است. از یک سو کاربران از هزینههای بالا شکایت دارند و از سوی دیگر، رانندگان هنوز هم معتقدند این نرخها با واقعیتهای اقتصادی همخوانی ندارد.
فرید شهابی، معاون تجاری اسنپ، توضیح میدهد که ترکیب شلوغی معابر، افزایش تقاضا و اختلالات GPS باعث کاهش فعالیت رانندگان و در نتیجه، افزایش قیمتها شده است. اگرچه اسنپ با طرحهای تشویقی سعی در فعالکردن رانندگان بیشتر دارد، اما به نظر میرسد این اقدامات برای متعادل کردن بازار کافی نیستند. در این گزارش، به صورت دقیق و تحلیلی به بررسی ابعاد مختلف این افزایش قیمت، تأثیر آن بر زندگی روزمره مردم و راهکارهای کاربردی برای کاهش هزینههای سفر با اسنپ میپردازیم. افزایش کرایه اسنپ را میتوان از چند منظر اقتصادی، فناورانه و اجتماعی تحلیل کرد:
تحلیل اقتصادی (عرضه و تقاضا)
اساس افزایش قیمت در اسنپ بر مبنای مدل Dynamic Pricing یا «قیمتگذاری پویا» استوار است. این مدل به صورت الگوریتمی و بر اساس نسبت رانندگان فعال به درخواستهای سفر (عرضه و تقاضا) عمل میکند. در حال حاضر، عوامل کلان اقتصادی مانند تورم 40 درصدی و افزایش قیمت بنزین، هزینههای عملیاتی رانندگان را به شدت افزایش داده است. این امر باعث شده بسیاری از رانندگان توجیه اقتصادی برای فعالیت مداوم نداشته باشند و از سرویس خارج شوند («کاهش عرضه»). از طرفی، تقاضا برای سفر ثابت یا حتی در حال رشد است. این ناترازی شدید، باعث میشود الگوریتم اسنپ به صورت خودکار قیمتها را افزایش دهد، تا انگیزه لازم برای بازگشت رانندگان باقیمانده به سیستم ایجاد کند.
تحلیل فناورانه (محدودیتهای پلتفرم)
ادعای «اختلالات GPS» از سوی معاون اسنپ، از جمله نکات فنی قابل تامل است. خطا در موقعیتیابی ماهوارهای میتواند منجر به موارد زیر شود:
- محاسبه نادرست مسافت و زمان سفر.
- سردرگمی راننده و افزایش زمان انتظار.
- کاهش رضایت راننده و مسافر.
این اختلالات در نهایت بهرهوری سیستم را کاهش میدهد و در طولانیمدت، با کاهش تعداد سفرهای روزانه هر راننده، منجر به کاهش درآمد او و خروجش از پلتفرم میشود. این موضوع نیز به نوبه خود عرضه را کاهش و قیمتها را افزایش میدهد.
تحلیل اجتماعی و رفتاری
از منظر اجتماعی، این افزایش قیمت میتواند منجر به تغییر الگوی رفتاری کاربران شود:
-
جابجایی به سمت رقبا
برخی کاربران به سمت پلتفرمهای رقیب مانند تپسی یا حتی تاکسیهای تلفنی سنتی مهاجرت میکنند.
-
کاهش سفرهای غیرضروری
هزینه بالا باعث میشود کاربران فقط سفرهای ضروری را با اسنپ انجام دهند.
-
افزایش استفاده از سرویسهای اشتراکی
سرویسهایی مانند تپسی همسفر یا اسنپ اشتراکی میتوانند گزینه مقرونبهصرفهتری باشند. از سوی دیگر، رانندگان با وجود افزایش نرخها، همچنان با هزینههای استهلاک خودرو و نوسانات قیمت بنزین دست و پنجه نرم میکنند و ممکن است این افزایش درآمد را پایدار نبینند.