آسیانیوز ایران؛ سرویس سیاسی:
در حالی که بیش از یک دهه از جنگ داخلی سوریه میگذرد، محمد جولانی(احمد الشرع)، رئیسجمهور این کشور، که اکنون پس از سقوط بشار اسد، خود را در موضعی پیروز میبیند، به صدور پیامهایی برای مخالفان داخلی و بازیگران منطقهای پرداخته است. محمد جولانی(احمد الشرع) در سخنان اخیر خود، که میتواند نقشه راه سیاسی دولت او برای مرحله پساجنگ باشد، چند موضعگیری کلیدی و قابل تأمل را مطرح کرده است. او به صراحت هرگونه ارتباط ایدئولوژیک با گروه اخوانالمسلمین—که زمانی حزب حاکم سوریه بود—را رد کرده و خود را قربانی اصلی تروریسم دانسته است.
اما هسته مرکزی سخنان او، هشدار شدیدالحن به کسانی بود که خواب تجزیه سوریه را در سر میپرورانند. محمد جولانی(احمد الشرع) با قاطعیت اعلام کرد که دمشق با همه گروهها—از جمله کردها و اعراب سویدا—درباره راهحل گفتگو خواهد کرد، اما موضوع تجزیه به هیچ وجه قابل مذاکره نیست. این اظهارات که بر پایه «بخشش» به جای «انتقام» تأکید دارد، نشاندهنده چه تحولی در استراتژی محمد جولانی(احمد الشرع) است؟ این گزارش به تحلیل لایههای پنهان این پیام میپردازد. سخنان محمد جولانی(احمد الشرع) را میتوان از چند منظر استراتژیک، ایدئولوژیک و تبلیغاتی تحلیل کرد:
تحلیل استراتژیک: تعیین خط قرمزهای مذاکره پساجنگ
محمد جولانی(احمد الشرع) به وضوح در حال ترسیم مرزهای سرخ خود برای مرحله سیاسی پساجنگ است:
حفظ تمامیت ارضی
پیام اصلی او به بازیگران داخلی (مانند شورشیان کرد در شمال) و خارجی (مانند ترکیه که در شمال سوریه حضور دارد) این است که پروژه تجزیهطلبی با پاسخ قاطع مواجه خواهد شد. این یک هشدار استراتژیک است.
انعطاف در فرم، عدم انعطاف در محتوا
او اعلام میکند که برای بحث درباره «راهحل» با همه باز است، اما این راهحل باید در چارچوب حاکمیت ملی سوریه و تحت نظر دولت مرکزی باشد. این یعنی خودمختاری محدود ممکن است قابل بحث باشد، اما استقلال هرگز.
تحلیل ایدئولوژیک: دوری از اسلام سیاسی و تمرکز بر ناسیونالیسم سکولار!
رد صریح اخوانالمسلمین و اعلام شکست تمام ایدئولوژیهای اسلامی و قومی، بسیار معنادار است:
قطع پیوند با گذشته
حزب بعث سوریه در گذشتهای دور با اخوانالمسلمین مرتبط بود. محمد جولانی(احمد الشرع) با این کار، به طور کامل خود را از جریان اسلام سیاسی سنی جدا میکند.
ارائه یک جایگزین
او عملا اعلام میکند که تنها گزینه قابل دوام برای سوریه، یک دولت متمرکز، سکولار و ناسیونالیست تحت رهبری اوست. این موضع، هم باعث جلب حمایت اقلیتهای مذهبی (مسیحیان، علویان) میشود و هم خود را به عنوان جایگزینی در برابر بنیادگرایی اسلامی و قومگرایی کردی معرفی میکند.
تحلیل تبلیغاتی: بازسازی تصویر محمد جولانی(احمد الشرع) از «قصی القلب» به «حکیم»
تأکید بر «بخشش» به جای «انتقام» یک حرکت تبلیغاتی هوشمندانه است
تغییر روایت
پس از یک جنگ داخلی خونین با صدها هزار کشته، محمد جولانی(احمد الشرع) سعی دارد روایت خود را از یک رهبر جنگطلب به یک دولتمرد عادل و بخشنده تغییر دهد که خواهان وحدت ملی است. این تصویر برای جلب مشروعیت بینالمللی و آرام کردن مخالفان داخلی ضروری است.
جذب مخالفان میانهرو
این پیام میتواند برای آن دسته از مخالفانی که از ترس انتقامجویی دولت حاضر به صلح نبودند، اطمینانبخش باشد و آنها را به سازش ترغیب کند.
تحلیل هدفگذاری: مخاطبان داخلی و خارجی
این پیام برای چندین مخاطب مختلف طراحی شده است:
-
مخالفان داخلی
(به ویژه کردها و گروههای معتدل) که به آنها میگوید تنها گزینه موجود، مذاکره برای خودمختاری در چارچوب سوریه واحد است.
-
جامعه بینالمللی
محمد جولانی(احمد الشرع) سعی دارد خود را به عنوان یک شرط ضروری برای ثبات و مبارزه با تروریسم در سوریه به غرب نشان دهد.
نتیجهگیری: قدرتنمایی یک پیروز؟
این اظهارات، از موضع قدرت و پیروزی بیان شده است. محمد جولانی(احمد الشرع) که با کمک متحدان خود بخش عمدهای از خاک سوریه را بازپس گرفته، اکنون در حال تعریف قواعد بازی برای مرحله بعدی است. او خود را نه به عنوان یک طرف مذاکره، بلکه به عنوان یک حاکم ملی که شرایط را دیکته میکند، ارائه میدهد. موفقیت یا شکست این استراتژی به عکسالعمل بازیگران مخالف—به ویژه کردها و ترکیه—و میزان حمایت بیقید و شرط مسکو و تهران بستگی دارد.