آسیانیوز ایران؛ سرویس سیاسی:
انفجارهای مهیب در قلب دوحه، پایتخت ثروتمند و دیپلماتیک قطر، نه در غزه، بلکه هزاران کیلومتر دورتر از خط مقدم درگیری، معادلات جنگ را برای همیشه تغییر داد. این حمله که یک مرز بینالمللی را نقض کرد، نشان میدهد که اسرائیل خود را محدود به جغرافیای فلسطین اشغالی نمیداند. هدف این حمله بیسابقه، جلسهای فوقمحرمانه از رهبران ارشد سیاسی و نظامی جنبش حماس بود که به گفته منابع، در حال بررسی "پیشنهاد نهایی" ترامپ برای آتشبس بودند. این عملیات پیامی واضح داشت: هیچ نقطه امنی برای دشمنان اسرائیل وجود ندارد.
اگرچه نتایج نهایی عملیات هنوز به طور کامل تأیید نشده، اما منابع خبری از کشته شدن دستکم ۵ نفر از جمله فرزند خلیل الحیه و یک مأمور امنیتی قطری خبر میدهند. این حمله، خشم مقامات قطری را برانگیخته و واکنشهای بینالمللی شدیدی را در پی داشته است. این واقعه نه تنها تحولی بزرگ در روند جنگ غزه محسوب میشود، بلکه یک بحران دیپلماتیک تمامعیار را بین قطر، اسرائیل و حامیان غربی آنها ایجاد کرده است. اتهامات مبنی بر همکاری اطلاعاتی قطر با اسرائیل، آینده میانجیگری این کشور را زیر سؤال برده است.
این حمله را میتوان از چند منظر کاملا فنی و استراتژیک تحلیل کرد:
۱. عملیات اطلاعاتی و زمانبندی دقیق
اجرای چنین عملیاتی در خاک یک کشور سوم، مستلزم یک شبکه اطلاعاتی بسیار عمیق و دقیق است. منابع اسرائیلی اعلام کردند طرح این عملیات از «یک سال پیش» آماده شده بود. زمانبندی حمله درست در حین برگزاری جلسهای که برای بررسی پیشنهاد آتشبس تشکیل شده بود، نشان از نفوذ اطلاعاتی بلادرنگ (Real-Time Intelligence) اسرائیل دارد. این موضوع سؤالات جدی درباره منبع نشت اطلاعات — آیا از داخل حلقهه حماس، قطر یا حتی از طریق نظارت الکترونیک پیشرفته (SIGINT) بوده — ایجاد میکند.
۲. پیامدهای ژئوپلیتیک و امنیتی
اسرائیل با این حمله، یک خط قرمز بزرگ را عبور کرد. این اقدام یک «عملیات فراسرزمینی» (Extraterritorial Operation) در خاک کشوری است که اگرچه رابطه رسمی با اسرائیل ندارد، اما یک متحد مهم ناتو و میزبان بزرگترین پایگاه نظامی آمریکا در منطقه (العدید) است. این کار، معادلات امنیتی منطقه را به کلی بر هم زده و قطر را در موضعی دفاعی قرار داده است. واکنش قطر («کوتاه نخواهیم آمد») و اعلام حمایت بیقیدوشرط عربستان سعودی از آن، نشان میدهد که این حادثه میتواند به جای انزوای حماس، به انسجام بیشتر کشورهای عربی علیه اسرائیل بینجامد.
۳. تیرگی آینده میانجیگری
قطر برای سالها نقش کانال ارتباطی بین غرب، اسرائیل و حماس بوده است. این حمله مستقیم به حریم حاکمیتی قطر، عملاً این کانال را قطع کرده است. توقف فوری میانجیگری از سوی قطر، اسرائیل و آمریکا را با چالش بزرگی برای یافتن یک مسیر جدید دیپلماتیک روبرو کرده است. این موضوع میتواند جنگ را به شکل خطرناکی طولانیتر کند.
۴. بازی ارتباطات و اتهامات
اظهارات نخستوزیر قطر مبنی بر اینکه دفتر حماس با «درخواست خود ایالات متحده» افتتاح شده، و همچنین گزارش والاستریت ژورنال مبنی بر اطلاعرسانی آمریکا به قطر، واشنگتن را در موقعیت بسیار سختی قرار داده است. این نشان میدهد که آمریکا از قبل از این عملیات مطلع بوده، اما نتوانسته یا نخواسته آن را متوقف کند. این مسئله میتواند اعتماد سایر متحدان منطقهای آمریکا به واشنگتن را خدشهدار کند.
نتیجه تحلیل
این حمله اگرچه از نظر نظامی ممکن است یک موفقیت تاکتیکی برای اسرائیل به حساب آید، اما از نظر استراتژیک یک قمار بزرگ محسوب میشود. این عمل میتواند با تشدید تنشها، گسترش دامنه درگیری به خارج از فلسطین، و از بین بردن آخرین ظرفیتهای دیپلماتیک، زمینهساز یک بحران گستردهتر و غیرقابل پیشبینی در منطقه شود.